«منطقه خودگردان دروزی»؛ گام نخست آمریکا برای تجزیه نرم سوریه؟

به گزارش ایلنا، به نقل از روزنامه «رای الیوم»، منابع عبری و لبنانی از جمله روزنامه «معاریو» و پایگاه خبری «المدن» از تفاهم امنیتی در حال شکل‌گیری میان آمریکا و سوریه خبر داده‌اند.

بر اساس این گزارش، این طرح با هماهنگی واشنگتن، تل‌آویو و دمشق در دست بررسی است و هدف آن ایجاد پایگاه نظامی آمریکا در جنوب دمشق و تشکیل منطقه خودگردان دروزی و ایجاد منطقه‌ای خودگردان برای دروزی‌ها در نوار مرزی هم‌جوار با جولان، در مقابل خروج محدود نیروهای رژیم صهیونیستی از برخی نقاط مرزی حساس عنوان شده است.

براساس این گزارش‌ها، فرماندهی مرکزی ارتش آمریکا (سنتکام) مسئولیت برقراری ارتباط و هماهنگی میدانی میان طرف‌های درگیر را بر عهده دارد. واشنگتن مدعی است هدف این طرح «تأمین ثبات در مرزها و جلوگیری از قاچاق سلاح و نفوذ عناصر مسلح از جنوب سوریه» است، اما ناظران می‌گویند این اقدام در واقع بخشی از طرح جدید آمریکا برای بازطراحی موازنه‌های امنیتی منطقه پس از جنگ غزه است.

منابع لبنانی گزارش دادند که احمد الشرع (الجولانی) رئیس‌ دولت موقت سوریه، با اعلام آمادگی مشروط برای گفت‌وگو درباره این طرح، تأکید کرده است که هرگونه توافق باید در چارچوب حفظ حاکمیت ملی و پایان انزوای بین‌المللی سوریه انجام شود. اما محافل نزدیک به کاخ ریاست‌جمهوری سوریه از تردید جدی در قبال ایده «خودگردانی» خبر داده‌اند؛ تردیدی که ناشی از نگرانی نسبت به تبدیل این طرح به الگویی تجزیه‌طلبانه مشابه تجربه کردها در شمال کشور است، به‌ویژه آن‌که این پروژه شامل مشارکت غیرنظامیان دروزی در اداره منطقه جدید تحت نظارت مستقیم آمریکا می‌شود.

در همین حال، رژیم صهیونیستی نیز از این طرح استقبال کرده است. منابع تل‌آویو به روزنامه آمریکایی «پولیتیکو» گفته‌اند که اسرائیل با خروج‌های جزئی و محدود موافق است، رژیم صهیونیستی نیز از این طرح استقبال کرده و اعلام کرده که با عقب‌نشینی محدود نیروهای خود موافق است، مشروط بر آنکه نفوذ ایران در منطقه، با نظارت و حضور آمریکایی جایگزین شود. به این ترتیب، این طرح عملا به معنای تبدیل سوریه از میدان نفوذ ایران به مسیر نفوذ مشترک آمریکا و رژیم صهیونیستی خواهد بود.

کارشناسان معتقدند دولت آمریکا به ریاست دونالد ترامپ از این طرح سه هدف کلیدی را دنبال می‌کند:

۱. دور کردن ایران از مرزهای فلسطین اشغالی بدون درگیری مستقیم؛

۲. بازگرداندن دمشق به معادلات منطقه‌ای تحت شروط آمریکایی؛

۳. نمایش قدرت واشنگتن برای ایجاد «ثبات بدون حضور نظامی گسترده» پس از شکست‌های پرهزینه در عراق و افغانستان.

منابع نزدیک به شورای امنیت ملی آمریکا نیز گفته‌اند که این طرح می‌تواند «مبنای شکل‌گیری تفاهمات گسترده‌تر سوری–اسرائیلی در سال ۲۰۲۶» باشد.

تحلیلگران سوری هشدار داده‌اند که دمشق در برابر دوراهی دشوار قرار گرفته است: پذیرش طرحی که بازگشت به نظام بین‌المللی را ممکن می‌سازد اما با هزینه از دست رفتن بخشی از حاکمیت ملی، یا مخالفت با آن و متهم شدن به مانع‌تراشی در مسیر «صلح منطقه‌ای».

به گفته منابع مطلع لبنانی، موفقیت این طرح منوط به موضع روسیه است که تاکنون با احتیاط و سکوت تحولات را دنبال می‌کند. این منابع تأکید کردند: «مسکو بدون هماهنگی مستقیم، گسترش حضور نظامی آمریکا در اطراف دمشق را نخواهد پذیرفت.»

کارشناسان می‌گویند حتی اگر این طرح در کوتاه‌مدت اجرایی نشود، انتشار آن در رسانه‌های عبری و لبنانی نشان می‌دهد که منطقه وارد مرحله جدیدی از بازآرایی میدانی و سیاسی شده است؛ مرحله‌ای که محور آن کاهش حضور ایران در سوریه در برابر تثبیت نفوذ آمریکا و رژیم صهیونیستی است.