آمریکا به دنبال تضعیف حشدالشعبی است

سیدرضا صدرالحسینی، کارشناس مسائل منطقه با اشاره به تلاش آمریکا برای جلوگیری از تصویب قانون حشدالشعبی در پارلمان عراق در گفت‌وگو با ایلنا عنوان کرد: در روزهای گذشته، موضوع دخالت دولت آمریکا در مسائل داخلی عراق بازتاب گسترده‌ای در فضای مجازی این کشور و منطقه داشته است که البته باید آن را مداخله‌ای که مسبوق به سابقه بوده، قلمداد کرد. ایالات متحده از سال ۲۰۰۳، همزمان با اشغال عراق، در تمامی ابعاد سیاسی، اقتصادی، فرهنگی، اجتماعی، امنیتی و نظامی این کشور دخالت کرده است. با این حال، در مقاطع مختلف با مخالفت‌ها و مقاومت‌های گسترده مردم عراق روبه‌رو شده و هنوز نیز تلاش دارد نفوذ خود را در عراق حفظ کند. آخرین نمونه از این دخالت‌ها، اظهارات جنجالی کاردار سفارت آمریکا در خصوص سازمان حشدالشعبی است که برای بررسی این موضوع، باید ابتدا به پیشینه شکل‌گیری حشدالشعبی توجه کرد. پس از گسترش تروریسم در عراق و در شرایطی که آمریکا به‌رغم توافقات نظامی و امنیتی خود با دولت عراق، هیچ اقدامی برای مقابله با گروه تروریستی داعش انجام نداد، مرجعیت عالی دینی عراق برای دفاع از کشور فتوای جهاد صادر کرد. این فتوا آغازگر شکل‌گیری حشدالشعبی بود؛ مجموعه‌ای مردمی متشکل از بیش از دو میلیون جوان عراقی با گویش‌ها، قومیت‌ها، ادیان و مذاهب مختلف که برای دفاع از سرزمین خود به میدان آمدند.

وی ادامه داد: حشد الشعبی نه‌ تنها در آزادسازی مناطق اشغالی از دست داعش نقش تعیین‌کننده‌ای داشت، بلکه در سال‌های بعد نیز توانست تهدیدهای تروریستی و امنیتی را از مرزهای غربی، به‌ویژه از سوی مرز سوریه، دفع کند. این نیروی مردمی در مقابله با طرح‌های تجزیه‌طلبانه، حفظ تمامیت ارضی عراق و تأمین امنیت مناطق حساس کشور، نقش بنیادینی ایفا کرده و موفق شده است جایگاه قانونی خود را از طریق مصوبات پارلمان عراق به‌عنوان بخشی از نیروهای مسلح کشور تثبیت کند. با این‌حال، این نهاد مردمی همواره هدف هجمه‌های آمریکا بوده است. پرسش اساسی این است که چرا آمریکا با وجود نقش حیاتی حشدالشعبی در امنیت ملی عراق، هم در فضای مجازی و هم در سطح دیپلماتیک، تلاش دارد این نهاد را تضعیف یا منحل کند؟ واقعیت آن است که حشدالشعبی در حال حاضر بخشی رسمی از ساختار نظامی عراق به‌شمار می‌رود و تحت فرماندهی نخست‌وزیر این کشور فعالیت می‌کند. فرمانده کل قوا، که نخست‌وزیر است، نظارت کامل بر عملکرد این نیرو دارد و فرماندهان آن از میان افراد مورد تأیید دولت عراق منصوب می‌شوند. حضور حشدالشعبی در مناطق مرزی و مناطق آسیب‌پذیر داخلی، عامل مهمی در حفظ امنیت ملی عراق است.

این تحلیلگر مسائل سیاسی تصریح کرد: از سوی دیگر، لایحه‌هایی در پارلمان عراق در حال بررسی است که هدف آن‌ها حل مشکلات معیشتی، بیمه‌ای و درمانی نیروهای حشدالشعبی است. تصویب این قوانین می‌تواند به تثبیت موقعیت این نهاد در بلندمدت کمک کند، اما رفتار اخیر آمریکا، از جمله اظهارات مقام‌های دیپلماتیک آن، به‌روشنی نشان‌دهنده دخالت در امور داخلی عراق و تلاشی برای تأثیرگذاری بر تصمیمات پارلمان این کشور است. مردم عراق و نمایندگان آن‌ها در مجلس، این موضع‌گیری‌ها را مصداق دخالت مستقیم و بی‌پرده آمریکا در سیاست داخلی خود می‌دانند. تجربه نشان داده که ایالات متحده، همچون گذشته، به‌دنبال تضعیف نهادهای مستقل و مردمی در عراق است که با سیاست‌های سلطه‌طلبانه‌اش همسو نیستند. با این حال، به نظر می‌رسد این تلاش‌ها، همانند گذشته، به نتیجه نخواهد رسید؛ چراکه حشدالشعبی به‌دلیل پشتوانه مردمی، مشروعیت قانونی، و حمایت مرجعیت دینی، توانسته در برابر فشارهای خارجی ایستادگی کند و نقش مؤثری در دفاع از کشور داشته باشد.

وی در پایان خاطرنشان کرد: در مورد احتمال تصویب قوانین مربوط به تثبیت وضعیت حشدالشعبی در پارلمان، با وجود برخی موانع و کارشکنی‌های احتمالی، چشم‌انداز کلی مثبت ارزیابی می‌شود. جهت‌گیری اکثریت نمایندگان مجلس عراق، مبتنی بر استقلال، تمامیت ارضی و مقاومت در برابر نفوذ خارجی است. به همین دلیل، پیش‌بینی می‌شود طرح‌های مربوط به حمایت از حشدالشعبی با فراز و نشیب‌هایی نه‌چندان جدی، در نهایت به تصویب برسد. البته نباید از تأثیرگذاری آمریکا روی برخی لایه‌های اجتماعی و رسانه‌ای عراق غافل شد. ایالات متحده تلاش می‌کند با صرف هزینه‌های کلان، افکار عمومی برخی گروه‌ها را تحت‌تأثیر قرار داده و تصویب این قوانین را با چالش مواجه کند و باید گفت که در حوزه عملیات روانی، هدف آن‌ها ایجاد شکاف میان مردم و نهادهای امنیتی همچون حشدالشعبی است. با این‌حال، تاریخچه مقاومت مردم عراق و بیداری عمومی آن‌ها نسبت به سیاست‌های آمریکا نشان می‌دهد که این‌گونه تلاش‌ها راه به‌جایی نخواهد برد. حشدالشعبی، به‌عنوان نهادی برخاسته از بطن مردم و مورد تأیید مرجعیت دینی، همچنان جایگاه خود را در ساختار دفاعی عراق حفظ خواهد کرد و نقش مؤثر خود را در حفظ امنیت و ثبات کشور ایفا خواهد کرد.