باج‌گیری اردوغان از سوئد و فنلاند صرفاً به یک هماهنگی سیاسی ختم شد/ترکیه اشغال سرچشمه‌های دجله را پیگیری می‌کند/ تشدید اقدامات آنکارا برای تجزیه شمال سوریه

«علی قائم‌مقامی» کارشناس مسائل ترکیه در تشریح دلایل موافقت ترکیه با الحاق سوئد و فنلاند به ناتو در گفت‌وگو با خبرنگار ایلنا اظهار کرد: چندی پیش پس از دیدار مشترک اردوغان با دبیرکل ناتو، رئیس جمهوری فنلاند و نخست‌وزیر سوئد شاهد موافقت ترکیه با پیوستن این دو کشور به ناتو بودیم که این موضوع را می‌توان از چند جنبه مورد نظر قرار داد. در این توافقنامه چهارجانبه مسائل زیادی مطرح شده است. به عنوان مثال مقرر شد که سوئد و فنلاند برای مبارزه با پ.ک.ک و تشکل‌های وابسته به  پ.ک.ک  با ترکیه همکاری کامل انجام خواهد شد. همچنین همبستگی سوئد و فنلاند با ترکیه در مبارزه با تمامی اشکال و مظاهر تروریسم هم مورد توافق قرار گرفت و تعهد سوئد و فنلاند بر عدم حمایت از حزب اتحاد دموکراتیک و یگان‌های مدافع خلق و جریان فتح‌الله گولن به صورت رسمی به امضاء رسید.

 وی ادامه داد: در بخشی دیگر از این توافق آمده است که سوئد و فنلاند از اعمال محدودیت‌های تحریمی علیه صنایع دفاعی ترکیه خودداری و با ترکیه همکاری تسلیحاتی و صنایع دفاعی را گسترش خواهند داد. همچنین سوئد و فنلاند متعهد شده‌اند که قوانین و سیاست‌های اجرایی ملی خود را در مبارزه با تروریسم و صنایع دفاعی تعدیل و اصلاح کنند. ایجاد ساز و کار همکاری سازمان‌یافته درباره تبادل اطلاعات در مبارزه با تروریسم و جرایم سازمان یافته هم یکی دیگر از محورهای این توافق است؛ به‌علاوه آنکه استرداد متهمان شرکت در عملیات تروریستی و عاملان تروریسم و تدوین تعهدات متقابل و دو جانبه هم مورد توافق قرار گرفت. از سوی دیگر ممنوعیت فعالیت‌های جمع‌آوری کمک مالی و پولی و پیشگیری از عضوگیری توسط پ.ک.ک و سازمان‌های وابسته به پ.ک.ک و پیگیری امنیتی و قضایی آنها هم مورد قبول دو کشور اروپایی قرار گرفت که یک بند هم به پیشگیری از انجام تبلیغات و پروپاگانداهای تروریستی علیه ترکیه اختصاص داده شده است.

این تحلیلگر مسائل سیاسی تصریح کرد: با نگاهی به این بندها و سایر موضوعاتی که در این دیدار چهارگانه به تایید طرفین رسیده می‌توان به این نتیجه رسید که اگرچه بحث اوکراین در این میان مطرح است اما در سوی دیگر، ترکیه هم نگران اعمال فشار کشورهای اروپایی در شرایط کنونی بر آنکارا هستند و به همین جهت در نهایت اردوغان چند امتیاز گرفت و با پیوستن سوئد و فنلاند به ناتو موافقت کرد که البته پیوستن این دو به صورت کامل با پیمان ناتو ممکن است چیزی حدود یک سال طول بکشد. در این بین باید متوجه بود که اردوغان با امضای توافق مذکور و بر خلاف تمام شعارهایی که می‌دهد به دنیا اعلام کرد که من تابع راهبرد غرب هستم و بر همین اساس او حال به دنبال افزایش و تعمیم سناریوی خطرناکش در سوریه است. همه به خوبی می‌دانند که ترکیه به دنبال آن است تا بتواند سرچشمه‌های دجله در شمال عراق و سوریه را به نفع خود اشغال کند.

قائم‌مقامی افزود: این اقدامات ترکیه در حالی انجام می‌شود که ترکیه می‌خواهد به هر ترتیب که شده بتواند کردهای سوریه را زیر منطقه ام-۴ (اتوبان ام-۴ در شمال خاک سوریه) نگه دارد که همین موضوع می‌تواند به دلیل آنکه در بطن خود یک رخداد نظامی را حمل می‌کند، به یک مجادله جدی تبدیل شود. هدف آنکارا از این اقدام و هرگونه عملیات نظامی در شمال خاک سوریه در واقع کلید زدن تجزیه سوریه است. حال پرسش این است که چرا اردوغان نیروهای سوریه دموکراتیک را تروریسم اعلام می‌کند؟ پاسخ این است که در زمان شروع بحران سوریه، نیروهای امنیتی و اطلاعاتی غرب توانستند کردهای سوریه را مسلح کنند. در این میان مقامات ارشد اتحاد دموکراتیک به ترکیه رفتند و آنکارا به آنها پیشنهاد داد که به تروریست‌های ارتش آزاد بپیوندند که آنها با این مساله مخالفت کردند. در نهایت ترکیه هم آنها را تروریسم اعلام کرد.

وی گفت: از سوی دیگر باید توجه کرد که مبارزه کردهای سوریه با داعش هم معادلات ترکیه را به هم ریخت و از همان‌جا بود که اردوغان مجدداً کردهای سوریه را تهدید امنیت ملی خود به دنیا معرفی کرد تا بتواند سناریوی خودش را برای تجزیه شمال سوریه جلو برد. حالا هم  ارتش تحت فرماندهی او به دنبال تکمیل همین سناریو است تا بتواند در نهایت یک کمربند امنیتی در آن منطقه به وجود بیاورد. اردوغان از سوی دیگر به دنبال آن است تا بتواند از طریق تحکیم ناتو به نوعی اوضاع را به نفع خود جلو ببرد و از طرفی دیگر هم می‌خواهد در معادله صادرات گاز غارت شده توسط اسرائیل به اروپا هم حضور داشته باشد. در همین راستا بحث خرید تسلیحات و تحویل گرفتن جنگنده‌های اف۱۶ از آمریکا هم مطرح است.

قائم‌مقامی در پایان خاطرنشان کرد: گفته شده که قرار است اسکادران‌ فرسوده ترکیه هم بازسازی شود که احتمالاً آمریکا سعی می‌کند تا آنکارا را برای دریافت اف۱۶ به سوی اسرائیل متمایل کند. واقعیت این است که ترکیه همچنان سعی می‌کند کردهای سوریه را یک ضدامنیت مصنوعی به دنیا معرفی کنند و یکی از دلایلی هم که اردوغان به سمت بشار اسد نمی‌رود همین موضوع است؛ به این معنا که اردوغان سعی دارد با تشدید اختلاف خود و سوریه اولاً بتواند راهبردش در سوریه را دنبال کند و دوماً از این طریق بتواند به ایالات متحده این پیام را بدهد که او از راهبردهای واشنگتن در سوریه عدول نخواهد کرد. بر این اساس اینکه ترکیه به دنبال باج گرفتن از سوئد و فنلاند است، به صورت کلی نشان می‌دهد که صرفاً توانست یک هماهنگی سیاسی برای کسب منافع نظامی را به سرمنزل مقصود برساند، اما استرداد کردها بسیار بعید است.