زنگنه در گفت‌وگو با ایلنا:
«ولایت خراسان» کلونی تروریست‌های آسیای‌میانه و تهدید جدی برای همسایگان افغانستان/ هدف داعش اخلال در بافت امنیتی کابل و منطقه است
یک تحلیلگر مسائل بین‌الملل گفت: اعلام حضور ولایت خراسان مربوط به امروز نیست بلکه این جریان سال‌ها قبل توسط آمریکایی‌ها در شرق افغانستان پایه‌گذاری شد.
«صباح زنگنه» نماینده پیشین ایران در سازمان همکاری اسلامی با اشاره به ظهور مجدد داعش در افغانستان تحت عنوان ولایت خراسان در گفت‌وگو با خبرنگار ایلنا اظهار کرد: چند روز قبل از ورود طالبان به کابل و اوج گرفتن تحولات افغانستان شاهد آن بودیم که بسیاری از بازیگران مطرح حاضر در پرونده افغانستان نسبت به تحرکات شاخه داعش در این کشور که به نام «ولایت خراسان» فعالیت می‌کند هشدار دادند. این هشدارها به جایی رسید که از روسیه و آمریکا گرفته تا مقامات سابق افغانستان در مورد تحرکات داعش در این کشور تحلیل‌هایی را ارائه کردند که نشان می‌داد این جریان تروریستی در حال احیای فعالیت‌های خود در افغانستان است. در این میان باید توجه داشت داعش بنا بر موقعیت جغرافیایی برای خود یک اسم و عنوان انتخاب می‌کند؛ مثلا در سوریه از خود با عنوان ولایت شام نام می‌برد یا در مصر خود را ولایت سینا که استعاره از صحرای سینای مصر است، معرفی می‌کند.
وی ادامه داد: در لیبی و سایر کشورهای آفریقایی هم شاهد بودیم که این جریان از بدو تولد تاکنون عنوان‌های مختلفی را برای خود برگزیده است و این مسئله در مورد افغانستان هم صدق می‌کند. بر این اساس ما می‌بینیم که آنها در افغانستان از عنوان ولایت خراسان نام می‌برند که اشاره به تشکیل خراسان بزرگ در منطقه دارد، اما نکته اینجاست که جریان داعش هیچگاه ولایتی با نام فلسطین پایه‌گذاری نکرده است و این مسئله حکایت از ارتباط این جریان با اسرائیل دارد که بسیاری از کشورهای جهان عرب هم نسبت به آن انتقاد داشتند. این اقدامِ آنها و گسترش شاخه‌ها و زیرمجموعه‌های خود در دنیا به نوعی یک وام‌گیری مشخص از رفتار سازمان القاعده به حساب می‌آید؛ چراکه القاعده شاخه‌ها و بخش‌های مختلفی در بسیاری از کشورها داشت و دارد که حالا داعش در حال استفاده مجدد از همان مدل است.
این تحلیلگر مسائل بین‌الملل تصریح کرد: اینکه چرا یکباره تهدید شاخه خراسان داعش علنی و مطرح شد، دلایل گوناگونی دارد که بخشی از آن استفاده ایالات متحده از این جریان در افغانستان است. نکته‌ای که در اینجا باید به آن اشاره شود این است که فعالیت طالبان در دوره ریاست جمهوری حامد کرزی و اشرف غنی به پایین‌ترین حد خود رسیده بود و این جریان اساساً در افغانستان چندان فعالیت ملموسی نداشت. به همین دلیل داعش از این خلاء حضور استفاده کرد و سعی کرد تا با استفاده هدفمند از رسانه، خود را در افغانستان علنی و مهم جلوه دهد. نکته اینجاست که عمده رهبران شاخه داعش در افغانستان از عراق و سوریه به این کشور آمدند و حتی گفته می‌شود که در میان آنها عناصری از دولت‌های عربی و همچنین برخی از کشورهای آسیای میانه وجود دارد که یکی از خطرناکترین عناصر آنها مربوط به چچن و مناطق قفقاز است.
زنگنه افزود: به همین دلیل باید گفت که شاخه داعش در افغانستان اساساً یک پروژه مشخص به حساب می‌آید. در این میان باید توجه شود که آمریکایی‌ها طی این مدت که در افغانستان حضور داشتند توانستند داعش را در این کشور سر و سامان دهند و به همین دلیل در این مدت داعش در افغانستان توانست جای پای خود را محکمتر کند. این جریان عموماً طی سال‌های اخیر سعی کرده با اقدامات خونبار خود محیط را برای ادامه حیات در افغانستان و حضور در کابل محیا کند؛ به گونه‌ای که چند ماه پیش شاهد عملیات فاجعه‌آمیز این گروه در قبال جمع زیادی از دانش‌آموزان دختر بودیم. از سوی دیگر داعش سعی کرده نفوذ خود در کابل را گسترده‌تر کند و تمامی این معادلات نشان می‌دهد که آنها به دنبال ایجاد خلل و مشکل در بافت امنیتی افغانستان هستند. بر این اساس معتقدم تهدید داعش در افغانستان در حلقه و بافت اول، امنیت داخلی افغانستان را از بین می‌برد و سپس دولت‌های همسایه افغانستان به خصوص مناطق زیر نظر روسیه و چین مورد تهدید واقع قرار می‌گیرند.
این کارشناس مسائل منطقه گفت: معتقدم همسایه‌های افغانستان با یک تهدید جدی مواجه هستند؛ چراکه در وضعیت کنونی افغانستان به دست طالبان افتاده و از سوی دیگر داعش در این کشور حضور دارد و در مقابل در کشورهای همسایه جریان‌هایی مانند نهضت اسلامی ترکستان شرقی و نهضت اسلامی ازبکستان و سایر جریان‌های رادیکال قفقاز حضور دارند که تجمیع آنها می‌تواند موجب به وقوع پیوستن یک بحران شود. حضور داعش در ننگرهار، جلال‌آباد و به طور کلی مناطق شرق و شمال شرق افغانستان از این منظر مهم است؛ چراکه این جریان دقیقاً در جغرافیایی مستقر شده که به نوعی رقبای ایالات متحده در آنجا منافع دارند و به نظرم این یک امر عادی به حساب نمی‌آید.
وی در پایان خاطرنشان کرد: تهدید چین و روسیه از ناحیه داعش در افغانستان کاملاً جدی است علاوه بر آن معتقدم این جریان به نوعی یک تهدید علنی علیه سایر کشورهای منطقه خواهد بود. اینکه بسیاری معتقدند تهدید داعش در افغانستان اساسا غیرواقعی است، یک تحلیل و برآورد غلط به حساب می‌آید. این جریان علنا در افغانستان حضور داشته و دارد و منحنی عملیات‌های آنها در کابل و سایر نقاط افغانستان در حال افزایش است. بنابراین باید بگوییم که داعش در افغانستان حضور دارد اما گرداننده این نمایش که داعش هم بخشی از آن به حساب می‌آید، ایالات متحده است.
گفت‌وگو: فرشاد گلزاری
