انواع برش چوب: معرفی ۶ مدل رایج + ابزار و دستگاه‌های مورد نیاز

در این متن، دسته‌بندی‌های اصلی برش، از جمله برش‌های عرضی برای تعیین «طول»، برش‌های طولی برای تعیین «عرض»، شاهکارهای زاویه‌ای و منحنی و در نهایت، برش‌های پیچیده‌ی اتصالات که نجاری را به هنر تبدیل می‌کنند، بررسی خواهند شد. برای آشنایی با انواع برش چوب و ابزارآلات مورد نیاز این مقاله را تا انتها مطالعه کنید.

برش عرضی (Cross Cut)؛ با استفاده از اره فارسی‌بُر یا اره دستی

تصور کنید یک تخته بلند دارید و می‌خواهید آن را کوتاه کنید تا «طول» مورد نظرتان به دست آید. به این کار «برش عرضی» می‌گویند، چون شما عمود بر رگه‌های چوب برش می‌زنید. اره فارسی‌بُر (Miter Saw) بهترین ابزار برای این کار است؛ تیغه آن مستقیم پایین می‌آید و یک برش 90 درجه صاف و سریع می‌زند. اگر به برق دسترسی ندارید یا کار سنتی انجام می‌دهید، یک اره دستی (Hand Saw) خوب، مخصوصا مدل ژاپنی، همین کار را تمیز انجام می‌دهد.

چالش اصلی در این برش، جلوگیری از «لب‌پَر شدن» چوب در انتهای کار است. برای یک برش تمیز، یک تکه چوب بلااستفاده را محکم پشت خط برش خود بچسبانید؛ این کار از الیاف چوب پشتیبانی کرده و مانع از شکستن آن‌ها می‌شود. اگر از اره گردبُر (Circular Saw) یا اره میزی (Table Saw) برای این کار استفاده می‌کنید، مطمئن شوید که تیغه دندانه‌های فراوانی دارد (تیغه مخصوص برش عرضی) تا برش صاف‌تر باشد.

برش طولی (Rip Cut)؛ با استفاده از اره میزی (Table Saw)

حالا تصور کنید می‌خواهید یک تخته پهن را باریک کنید. به این کار «برش طولی» می‌گویند، چون شما در راستای رگه‌های چوب برش می‌زنید تا «عرض» آن را کم کنید. ابزار اصلی و استاندارد این کار اره میزی (Table Saw) است. چوب را روی صفحه هل می‌دهید و گونیای کناری (Rip Fence) آن را صاف نگه می‌دارد. در کارگاه‌های بزرگ که با ورق‌های کامل MDF یا نئوپان کار می‌کنند، دستگاه دورکن همین وظیفه را در مقیاس صنعتی و با دقت بالاتر انجام می‌دهد.

بزرگترین خطر در برش طولی، «پس زدن» (Kickback) است؛ یعنی اره چوب را ناگهان به سمت شما پرتاب کند. برای جلوگیری از این اتفاق، همیشه از «دسته کمکی» (Push Stick) برای هل دادن انتهای قطعه کار استفاده کنید و هرگز دست خود را در راستای تیغه قرار ندهید.

برش زاویه‌دار (Miter Cut) و اریب (Bevel Cut)؛ با استفاده از اره فارسی‌بُر ترکیبی

این دو برش برای اتصالات زاویه‌ای ضروری‌اند. برش فارسی (Miter) یک برش زاویه‌دار روی «سطح» چوب است (مانند برش 45 درجه برای قاب عکس). برش اریب (Bevel) برشی زاویه‌دار روی «ضخامت» یا لبه چوب است (مانند ایجاد لبه شیب‌دار برای درب جعبه). ابزار اصلی برای هر دو، اره فارسی‌بُر ترکیبی (Compound Miter Saw) است که هم می‌چرخد (مایتر) و هم کج می‌شود (بول).

در غیاب فارسی‌بُر، اره میزی کاربرد دارد؛ با کج کردن تیغه برای برش بول، یا با گونیای زاویه‌دار برای برش مایتر. اره گردبُر نیز با تنظیم زاویه کفی خود، برش‌های بول را اجرا می‌کند. کاربرد اصلی این برش‌ها در ساخت انواع قاب، نصب قرنیز، چارچوب‌ها و هرگونه اتصالی است که نیاز به جفت شدن دقیق دو قطعه در یک زاویه دارد.

برش منحنی (Curved Cut)؛ با استفاده از اره عمودبُر (Jigsaw) یا اره نواری (Bandsaw)

برش منحنی برای ایجاد خطوط غیرمستقیم، دایره‌ها و اشکال ارگانیک در چوب به‌کار می‌رود. دو ابزار اصلی برای این کار وجود دارد: اره عمودبُر (Jigsaw) که برای برش منحنی‌های بسته (شروع از وسط کار) و الگوهای پیچیده مناسب است. در مقابل، اره نواری (Bandsaw) پادشاه برش‌های منحنی باز، دقیق، نرم و همچنین برش قطعات با ضخامت بالا است.

برای تکرار دقیق یک منحنی (مانند ساخت پایه‌های میز یکسان)، اورفرز (Router) به‌همراه یک شابلون (Template) و تیغه بلبرینگ‌دار بهترین گزینه است. نکته کلیدی در این برش‌ها، انتخاب تیغه مناسب است؛ برای برش منحنی‌های بسیار تند و تیز، باید از تیغه‌های نازک‌تر (با عرض کمتر) استفاده شود تا امکان چرخش تیغه در برش فراهم آید.

برش‌های اتصالات (Joinery Cuts)؛ با استفاده از اورفرز (Router) و اره میزی

برش‌های اتصالات برای متصل کردن دو قطعه چوب به هم (نه تغییر ابعاد) ایجاد می‌شوند. برش دادو (Dado) یک شیار مستطیلی در «وسط» سطح چوب است (مانند شیار طبقه در قفسه کتاب). برش فاق (Rabbet) یک شیار پله‌ای در «لبه» کار است (مانند نشیمنگاه شیشه در قاب عکس).

نوع دیگر، برش نیم‌لا Half-Lap است که در آن نیمی از ضخامت انتهای دو قطعه برداشته می‌شود تا به‌صورت هم‌سطح روی هم قرار گیرند و اتصالی قوی برای چارچوب‌ها بسازند. این کار نیز با اره میزی (با گونیای زاویه‌دار) یا اورفرز قابل انجام است. این برش‌ها به‌جای میخ و پیچ، اتصالات مکانیکی مستحکم و زیبایی خلق می‌کنند.

برش دقیق با دستگاه CNC چوب؛ ترکیب فناوری و هنر نجاری

در سال‌های اخیر، دستگاه CNC چوب به یکی از مهم‌ترین ابزارهای کارگاه‌های مدرن تبدیل شده است. این دستگاه با کنترل عددی رایانه‌ای (Computer Numerical Control)، قادر است برش‌های بسیار دقیق، منحنی‌های پیچیده و حتی طرح‌های سه‌بعدی را روی چوب اجرا کند؛ چیزی که با ابزارهای دستی تقریباً غیرممکن است.

CNCها در واقع ادامه‌ی منطقی ابزارهایی مانند اره میزی و اورفرز هستند، اما با دقت، سرعت و تکرارپذیری بسیار بالاتر. از ساخت درب‌های منبت‌کاری‌شده گرفته تا قطعات ظریف مبلمان یا تندیس‌های چوبی، همه با کمک این دستگاه قابل انجام‌اند .اگر در کارگاه خود به دنبال ارتقای کیفیت و سرعت برش هستید، آشنایی و استفاده از دستگاه CNC چوب می‌تواند نقطه عطفی در مسیر حرفه‌ای شما باشد.

برش لایه‌برداری (Resawing)؛ با استفاده از اره نواری (Bandsaw)

لایه‌برداری (Resawing) فرآیند برش یک تخته ضخیم از «ضخامت» برای تبدیل آن به دو یا چند تخته نازک‌تر است. این تکنیک پیشرفته امکان می‌دهد که از چوب‌های گران‌بها حداکثر استفاده به‌عمل آید. تقریبا بهترین ابزار ایمن و مؤثر برای این کار اره نواری (Bandsaw) است، زیرا ارتفاع برش بالا و تیغه نازکی (Kerf) دارد که چوب کمتری را هدر می‌دهد.

کاربرد اصلی این تکنیک، ساخت روکش چوب سفارشی از تخته‌های زیبا است. مهم‌تر از آن، برای ایجاد تخته‌های «قرینه» یا «بوک‌مچ» (Bookmatching) استفاده می‌شود. در این حالت، دو تخته نازک حاصل از برش را مانند یک کتاب باز می‌کنند و الیاف چوب به‌صورت آینه‌ای در کنار هم قرار می‌گیرند که جلوه‌ای بسیار زیبا در ساخت درب کابینت‌ها ایجاد می‌کند.

تسلط کامل بر تکنیک‌ها و انواع برش چوب

درک انواع برش چوب، از یک برش عرضی ساده تا یک برش دادوی دقیق، تفاوت بین یک نجار تازه‌کار و یک استادکار را مشخص می‌کند. هر ابزاری در کارگاه هدفی مشخص دارد و دانستن این‌که چه زمانی از اره میزی برای برش طولی استفاده کنید و چه زمانی اره نواری را برای لایه‌برداری به‌کار بگیرید، سنگ بنای دقت و ایمنی است.

تسلط بر ابزارهای در دسترس و تمرین مداوم، مهم‌ترین دارایی یک نجار است. برای تجهیز کارگاه خود با دقیق‌ترین و بادوام‌ترین ابزارآلات چوب‌بری، از اره میزی گرفته تا دستگاه‌های تخصصی، مجموعه کامل محصولات نوین تاک آماده ارتقای سطح پروژه‌های شما است.