معرفی انواع رله و کاربردهای آن

انواع رله در ماشین آلات، مدارهای الکتریکی، کارخانه ها، خطوط تولید و … مورد استفاده قرار می گیرد. این تجهیزات در واقع نوعی کلید هستند که از دستگاه ها و تجهیزات صنعتی در مقابل اتصال کوتاه و اضافه بار محافظت می کنند. رله انواع مختلفی دارد و هرکدام از آنها ویژگی خاص خود را دارد. در این مطلب رله شیشه ‌ای را به شما معرفی می‌کنیم و درباره بهترین برند رله یعنی رله فیندر صحبت می‌کنیم.

رله چیست؟

پیش از بررسی انواع رله به معرفی این محصول می پردازیم. رله به نوعی وسیله الکترومکانیکی اطلاق می شود که از آن برای ایجاد یا قطع اتصال الکتریکی استفاده می شود. رله ها دارای یک قسمت مکانیکی متحرک هستند که از قابلیت انعطاف پذیری برخوردار است.

این بخش می تواند از طریق یک آهنربای الکتریکی کنترل شود. در حقیقت عملکرد یک رله شبیه به یک سوئیچ مکانیکی است. با این تفاوت که لازم نیست رله را به شکل دستی روشن و خاموش کنید، بلکه می توانید آن را به وسیله یک سیگنال الکتریکی کنترل نمایید.

رله ها نوعی کلید هستند که سرعت بالایی دارند و به کمک یک مدار الکتریکی مجزا تحریک می شوند. روش های مختلفی جهت تحریک بوبین این دستگاه وجود دارد و این موضوع باعث شده تا رله های گوناگونی داشته باشیم. در ادامه این مقاله به بررسی انواع رله می پردازیم.

انواع رله

رله شیشه ای

رله های شیشه ای بسته به نیاز مصرف کننده و تعداد فرمان های مدار، پایه ها تعداد متفاوتی دارند؛ و می توانند 8 پایه، 11پایه، و 14 پایه باشند. تعداد پایه ها و کنتاکت ها به یک دیگر مربوط هستند به این صورت که برای رله دو کنتاکت، دو پایه برای تیغه باز، دو پایه برای تیغه بسته، دو پایه برای تیغه مشترک و دو پایه جهت برق دار کردن بوبین قرار دارد.

همچنین جنس پایه هانیز به طور معمول از آلیاژ نقره می باشد. در خرید این رله ها علاوه بر ولتاژ بوبین، حداکثر جریان مورد تحمل تیغه ها نیز مهم است. رنج جریانی این رله ها معمولا از 5 تا 25 آمپر است که جهت راه اندازی بار های سبک بسیار مفید است، زیرا کنتاکتورها به طور معمول از جریان 9 آمپر شروع می شوند.

به خاطر داشته باشید در هنگام انتخاب رله در صورت حضور بار های غیر خطی (غیر اهمی) امکان ایجاد جرقه در قسمت کنتاکت ها هنگام سوئیچینگ وجود دارد که جریان را به صورت لحظه ای فراتر از جریان نامی مدار می برد.

معمول این رله ها از طریق مدار فرمان کار قطع و وصل مدار اصلی را انجام می دهند. این رله ها به عنوان بخشی از انواع تجهیزات برق صنعتی، کنتاکت قدرت ندارند و نمی توانند به صورت مستقیم در مسیر مدار قدرت قرار بگیرند.

عمر مکانیکی و الکتریکی این رله ها بسیار زیاد است و تقریبا تا یک میلیون بار عملیات استاندارد را اجرا می کنند. در صورتی که کنتاکت های رله بسوزند و از نظر شیمیایی تغییر ماهیت دهند، تعمیر رله امکان پذیر نبوده و باید جایگزین گردد. عموما تیغه های این رله ها از جنس پلاتین و مخلوط با آلیاژ هایی مانند آلیاژ نقره ساخته می شوند که در عین رسانایی بالا مقاومت بالایی نیز دارند.

رله لچ

این رله نام های دیگری هم دارد، در بعضی از موارد از آن به عنوان رله ماند، رله نگهدارنده و رله ایمپالس از نام می برند. مهم ترین نکته که در رابطه با رله لچ باید بدانید این است که بعد از آن که جریان قطع شد، وضعیت کنتاکت ها تغییر نکرده و به حالت قبل برنمی گردند. به طور کلی وضعیت کنتاکت در رله لچ فقط با یک تحریک و بدون نیاز به یک جریان دائمی تغییر می کند.

رله رید

در این رله شاهد این موضوع هستیم که کنتاکت ها با استفاده از مواد مغناطیسی ساخته شده اند، از آن جایی که کنتاکت های این رله درون یک سوئیچ بسته و پر شده از گاز نجیب هم هستند، شاهد به وجود آمدن یک میدان مغناطیسی هستیم. نکته دیگری که در رابطه با رله رید باید به آن دقت داشته باشید، استفاده از یک سلونوئید در داخل یک کلید بارید است.

رله رطوبت جیوه

این رله دقیقا ساختار و عملکردی شبیه به رله رید دارد و تنها تفاوت آن استفاده از جیوه برای ماندگاری بیشتر کنتاکت ها است، به همین دلیل نام آن را تغییر داده اند تا این ویژگی خاص به خوبی مشخص باشد.

رله جیوه

استفاده از این رله چندان مرسوم نیست و علت آن هم به کار بردن جیوه در ساختار آن است. جیوه باعث می شود کنتاکت ها ماندگاری بیشتری داشته باشند، اما همین جیوه برای محیط زیست خطرناک است و به همین دلیل هم طرفداران کمی را دارد.

رله پلاریزه

مهم ترین ویژگی رله پلاریزه حساسیت بالای آن است، شاید برای شما جالب باشد که برای افزایش این حساسیت از آهنربا در این رله استفاده می کنند. آهنربا باعث ایجاد یک میدان مغناطیسی می شود و همین موضوع در نهایت باعث افزایش حساسیت این رله خواهد شد.

لازم به ذکر است که رله پلاریزه برای اولین بار در قرن بیستم میلادی مورد استفاده قرار گرفت و در آن سال ها برای تشخیص پالس ها و بر طرف کردن اغتشاشات تلگرافی از آن استفاده می شد.

رله ماشین ابزار

این نوع از رله در حقیقت یک رله صنعتی است که برای کنترل ماشین آلات صنعتی از آن استفاده می شوند، البته در ماشین الآت انتقال و همچنین دیگر ماشین هایی که برای کنترل ترتیبی وجود دارند هم از آن ها استفاده می شود.

ویژگی اصلی این رله ها استفاده از چندین کنتاکت است کویل هایی که در این رله وجود دارند را به سادگی می توان تعویض کرد. لازم به ذکر است که تعداد زیادی از این رله ها در یک تابلوی کنترلی قرار می گیرند.

رله کواکسیال

ویژگی اصلی این رله ها استفاده از یک آنتن در آن ها است، اما این آنتن چه کاربردهایی دارد و چرا مورد استفاده قرار می گیرد؟ در این رله ها برای ارسال و دریافت سیگنال ها باید از آنتن استفاده کرد و همین موضوع ویژگی اصلی آن ها و به نوعی وجه تمایز آن ها به حساب می آید.

رله تاخیر زمانی

این نوع از رله ها در گروه رله های کنترلی جای می گیرند و ویژگی های خاصی هم دارند. شاید برای شما جالب باشد که در این رله ها باز  و بسته شدن کنتاکت ها در زمان خاصی انجام می شود و به همین دلیل برای نام آن رله تاخیر زمانی را انتخاب کرده اند.

لازم به ذکر است که این رله ها دو نوع دارند و در هنگام انتخاب باید به این نوع های آن هم توجهی خاص داشته باشید. رله Make و رله  Breakانواع مختلف آن هستند که هر یک کارایی خاص خود را دارند.

رله کنتاکتور

هنگامی که جریان هایی با رنج بالا در یک مدار الکتریکی وجود دارد، بهتر آن است که از کنتاکتورها استفاده شود. در موتور های الکتریکی معمولا از کنتاکتورها استفاده می شود، آن ها می توانند جریانی از 9 آمپر تا چند صد آمپر را داشته باشند.

رله حالت جامد

در رله حالت جامد شاهد این هستیم که مدار از طریق قطعات نیمه هادی کنترل می شود و این موضوع ویژگی اصلی این رله ها به حساب می آید. در این رله ها از قطعات محرک استفاده نمی شود و این موضوع اهمیت بسیار بالایی دارد.

لازم به ذکر است که در این رله از چندین بوبین در کنار هم استفاده می شود و همین موضوع سبب می شود که آن ها به خوبی بتوانند بارهای اضافی را هم کنترل کنند.

رله استاتیک

شاید برای شما جالب باشد که رله استاتیک در حقیقت یک مدار الکترونیکی کامل به حساب می آید. دیگر ویژگی های این رله دقیقا برابر و یکسان با رله های الکترو مغناطیسی است، توجه داشته باشید که از قطعات متحرک هم در این رله استفاده می شود و این موضوع هم ویژگی مهمی به حساب می آید.

رله کنتاکتور حالت جامد

این رله ها سرعت بسیار بالایی دارند و کار کردن با آن ها هم بسیار ساده است، به همین دلیل انتخاب و جایگذین خوبی برای کنتاکتورها به حساب می آیند. به طور کلی باید بگوییم که این رله ها ساختاری مشابه با کناکتورها دارند، با این تفاوت که از قطعاتی مانند تریستور و ترایاک در آن استفاده می شود.

این دو قطعه وظیفه قطع و وصل کردن جریان عبوری را دارند و می توانند برای جریان های تک فاز و سه فاز مورد استفاده قرار بگیرند، همین موضوع باعث می شود که کاربرد بیشتری داشته باشند.

رله بوخهلتز

در بعضی از وسیله های الکتریکی شاهد این هستیم که از روغن ها هم استفاده می شود، به عنوان مثال ترانسفورماتورها یکی از این وسیله ها هستند، حال برای استفاده از رله ها باید به این موضوع توجه داشته باشید که کابل ها در مقابل روغن ها محافظت شوند.

در این چنین مواردی استفاده از رله بوخهلتز بهترین انتخاب ممکن خواهد بود. این رله این انکان را هم دارد که اگر حجم گاز در محفظه بیشتر از میزان مجاز شد، آلارم داده و ترانس را خاموش کند، این موضوع اهمیت بسیار بالایی دارد و ایمنی وسیله را به شدت افزایش می دهد، پس به آن توجهی خاص داشته باشید.

رله تماسی هدایت سریع کنتاکت

این نوع از رله ها در گروه رله های هدایتی قرار می گیرند، لازم به ذکر است که کنتاکت های این رله به صورت مکانیکی به یک دیگر متصل شده اند که ویژگی مهمی به حساب می آید. از آن جایی که کنتاکت های این رله به یکدیگر متصل هستند، بعد از تحریک بوبین همه کنتاکت ها با هم حرکت می کنند و تغییر وضعیت می دهند، به همین دلیل این تغییر وضعیت سریع انجام می شود.

لازم به ذکر است که در این رله هیچ یک از کنتاکت ها نمی توانند به طور تکی حرکت کنند و تغییر وضعیت دهند و این موضوع هم ویژگی مهم دیگری به حساب می آید که اهمیت بسیار بالایی هم دارد.

رله حفاظتی اضافه بار

از این رله در موتور های الکتریکی استفاده می شود، این رله می تواند موتور را در برابر اضافه بارهایی که به آن وارد می شود و همچنین در برابر اتصال های کوتاه محافظت کند، این دو مورد ویژگی بسیار مهمی به حساب می آیند و در یک موتور الکتریکی باید به آن توجهی خاص داشت.

رله خلاء

این رله حساسیت بسیار بالایی دارد و طبیعتا در مواردی از آن استفاده می شود که نیاز به حساسیت بالایی است. در این رله شاهد استفاده از یک شیشه وکیوم شده هستیم که کنتاکت ها درون آن جای گرفته اند، همین خلاء باعث می شود که کنتاکت ها حساسیت بالایی داشته و فرکانس رادیویی تا 20 هزار ولت بین آن ها برقرار باشد.

رله ایمن

هنگامی که دو سطح با انرژی پتانسیل مختلف وجود داشته باشند، برای جدا سازی آن ها می توان از این رله استفاده کرد. در این رله قسمت کنترل و قسمت بار از یک دیگر کاملا جدا شده اند، در سیستم هایی با سیگنال های مختلف به سادگی می توان از این رله استفاده کرد و از ویژگی های منحصر به فرد آن بهره برد.