ایلنا گزارش می‌دهد؛
نهر سیاه جوی به همت آب منطقه‌ای استان البرز در بستری امن سامان می‌گیرد+فیلم
استان البرز به رغم همسایگی با پایتخت از بسیاری جهات در زیرساخت‌ها دچار کمبود است. عقب‌ماندگی در البرز باعث شده بسیاری از کارهایی که باید در چند دهه گذشته انجام می‌شد، زمین بماند. ساماندهی نهر سیاه جوی که از باران‌های فصلی و سرریز آبهای جاری کلانشهر کرج، ماهدشت را با سیلاب های بزرگ دچار مختل کرده بود با تلاش شرکت آب منطقه‌ای استان البرز، اجرا شد.
به گزارش ایلنا از البرز، نهر دلمبر و کانال سیاه جوی در مجموع به طول ۴۰ کیلومتر در شهرستان کرج وجود دارد. مسیر نهر دلمبر در شمال غربی گوهردشت و شمال باغستان جاری است که نقش مهمی در انتقال سیلاب برون شهری کرج، دره سیاه کلار، محمودآباد و دره آتشگاه دارد. همچنین انتقال آبهای سطحی منطقه از این نهر جاری می‌شود. این نهر از ارتفاعات مناطق ذکر شده، شروع و تا ابتدای اتوبان تهران قزوین در پل حصارک به طول ۸ کیلومتر ادامه دارد.
کانال سیاه جوی از انتهای نهر دلمبر در پل حصارک و در ابتدای جاده قزلحصار شروع می‌شود. بعد از مسیری حدود ۳۲ کیلومتر در رودخانه شور منتهی شده که در حوضچه آبخوانِ حوض سلطان تخلیه می‌شود.
در طول مسیر حدود ۳۲ کیلومتری نهر سیاه جوی به ترتیب در محدوده‌های جاده قزلحصار، شهر محمدشهر و شهر ماهدشت عبور می‌کند. طول سیاه جوی در مسیر جاده قزلحصار حدود ۱۲ کیلومتر، در محمدشهر حدود ۵ و نیم کیلومتر و در ماهدشت حدود ۱۵ کیلومتر جریان دارد.
اسفند ١۴٠٠ استاندار البرز بر ساماندهی نهر سیاه جوی تاکید کرد
سالهای متمادی است که ساکنان محدوده ماهدشت از مشکلات نهر سیاه جوی رنج می‌برند و هدایت آب های کانال سیاه جوی به اراضی زراعی یکی از عمده ترین مشکلات در فصل بارندگی در منطقه است. این مطالبه به حق مردمی در چند دهه اخیر مغفول مانده چراکه بهانه‌هایی مانند کمبود اعتبار و عدم هماهنگی های بین بخشی مطرح بوده است.
اسفند ماه سال ١۴٠١ بود که استاندار البرز در جلسه‌ای با اتخاذ مصوبه‌ای درباره ساماندهی فوری نهر سیاه جوی در محدوده ماهدشت، شرح وظایف مسئولان دستگاه‌های اجرایی و شهرداران مربوطه را اعلام کرد و گفت که این مطالبه و نیاز به حق مردمی در چند دهه مغفول مانده چراکه همواره بهانه‌هایی مانند کمبود اعتبار و عدم هماهنگی‌های بین بخشی مطرح بوده است.
طی همان سال معاون دادستان کرج نیز در بحث فاضلاب نامتعارف و کانال سیاه جوی که برای کشاورزی استفاده می‌شد و تهدیدی علیه بهداشت عمومی بود به عنوان مدعی العموم وارد شد و با جدیت پیگیری کرد.
بازدید خبرنگاران از پروژه ساماندهی نهر سیاه جوی
با هماهنگی روابط عمومی شرکت آب منطقه‌ای استان البرز، چند خبرنگار از رسانه‌های استان البرز از کرج به سمت ماهدشت عازم شدند تا از روند پروژه‌ای که سالهای بسیار مردم انتظار اجرای آنرا داشتند، گزارش و خبر تهیه کنند.
پروژه در حال اجرا بود و پیمانکار از سال گذشته اجرای کار را بر عهده داشت و می‌گفت اگر اعتبار تزریق شود پروژه تا پایان سال به اتمام می‌رسد. در نقاطی از مسیر پروژه که از معابر شهری می‌گذشت، کار کندن کانال ادامه داشت. عمده مشکل اصلی نهر سیاه جوی، بسته بودن آن به دلیل توسعه شهری بود که تمام مجاری رودخانه ای و مسیر این نهر را گرفته و تبدیل به جاده و معبر شده بود.
اما چشم انداز امروز این بود که ۴٠ تا ۶۰ متر مکعب می‌تواند آب در حوزه دلمبر تا سیاه جوی اتفاق بیافتد که بخش عمده آن فقط تولید پساب شهری است.
بیشترین سیلاب نهر سیاه جوی، سهم کرج است
داود نجفیان مدیرعامل شرکت آب منطقه‌ای استان البرز در ارتباط با پروژه ساماندهی نهر سیاه جوی در حاشیه بازدید خبرنگاران از پروژه و طی نشست خبری اظهار داشت: یکی از پروژه‌های در حال اجرا، بخشی از مجرای حوزه آبریز رودخانه دلمبر است که آب ناشی از حداقل بارندگی در محدوده شهر کرج و محمدشهر با توجه به شیب بالادست، جاری می‌شود و به اضافه آبهای خارج از حوزه شهر، وارد حوزه می‌شود در نهایت وارد محدوده بدون شیب ماهدشت می‌شود و باعث می‌شود کل آب رها شده مشکلات زیادی برای شهروندان ماهدشت ایجاد می‌کند.
مدیرعامل شرکت آب منطقه‌ای استان البرز با عنوان اینکه بیشتر آبی که به ماهدشت می‌رسد سهم کرج است، افزود: در حوزه های آبریز و جمع آوری پساب شهری مطالعات جامع انجام نشده و هر شهر در حوزه خود اقداماتی انجام داده است و از جمله اینکه شهرداری کرج اقدام به جمع آوری و رهاسازی آب ناشی از بارندگی کرده است و این اقدام بدون تدبیر برای مجرای طبیعی تا رودخانه شور بود که طی مسیر زمین‌های کشاورزی و سکونتگاه مردم دچار مشکل نشود.
وی با اشاره به ٧٠ ساله بودن این مشکل، تصریح کرد: چندین سال این مشکل در دوره‌های مختلف مدیریت استان مطرح شد اما چون به لحاظ قانونی مدیریت آب جاری در سطح شهر بر عهده مدیریت شهری می‌باشد و شرکت آب منطقه‌ای در محدوده شهری مسئولیت ندارد لذا این پروژه به لحاظ اعتبار سنگینی که داشت، با بزرگ بودن پروژه، اجرایی نشد.
نجفیان اظهار داشت: مطالعات مسیر یابی و ساماندهی مسیر قبل این نهر با پیش بینی مخازن ذخیره و تاخیری انجام شد. با احتمال دبی ٢٠٠ ساله حدود ۴٠ متر مکعب در ثانیه در این حوزه آب جاری می‌شود. لذا پیشنهاد شد با منابع مالی که استانداری تامین خواهد کرد، مطالعات فاز اول به پایان رسید و فاز دوم در حال مطالعه است. علاوه بر مسیر سیل ناشی از بارش، چند فضا برای ذخیره آب تا ٣ میلیون متر مکعب پیش‌بینی شده است که سیلابها به سمت مخازن هدایت شود و دبی سیل پایین بیاید و آب برای تغذیه آب‌خوان استفاده شده و کمتر وارد رودخانه شور شود.
سیلاب سالانه به رودخانه شور می‌رسد
این مدیر استانی به بزرگترین چالش در ماهدشت اشاره کرد و گفت: طبق پیشنهاد استاندار البرز برای این شهر، برنامه کوتاه مدت اجرا شد که سیلاب سالانه را به سمت رودخانه شور هدایت کند. احیای مسیر طبیعی، طراحی شد که بالای ١٠٠ میلیارد تومان اعتبار لازم داشت.
وی با اشاره به منابع مالی محدود و نداشتن ردیف اعتبار این پروژه گفت: انتهای سال ١۴٠٠ به استاندار البرز پیشنهاد دادیم که با شروع این طرح موافقت کند و با استقبال استاندار روبرو شدیم و مقرر شد شهرداران کرج و محمدشهر مشارکت داشته باشند که البته با محدودیت قانونی مدیریت شهری، هیچ کمکی نکردند.
نجفیان با تاکید با کیفیت بودن پروژه ساماندهی نهر سیاه جوی تصریح کرد: شرکت آب منطقه‌ای استان البرز در سال گذشته از داخل بلوار بسیج که با ترافیک همراه است با همکاری شهرداری ماهدشت کمک کرد و در نهایت در سال اول با ١۵ میلیارد تومان از منابع مالی شرکت آب منطقه‌ای، هزینه کردیم اما با بدهی ٣٠ میلیارد تومانی که به پیمانکار داشتیم حدود ٧٠٠ متر از مسیر ٣ کیلومتر و ٢٠٠ متری کار شد.
وی با اشاره به هماهنگی با سایر دستگاهها به لحاظ قرار گرفتن تمام زیرساخت های خدمات اعم از خطوط انتقال آب، برق، گاز، تلفن و فیبر نوری که در مسیر پروژه بود، گفت: برای رسیدن به نهر خاکی حدود ٧٠ میلیارد تومان منابع مالی نیاز بود. با وجود تمام مشکلات، پیمانکار انتخاب شد و در حال حاضر بالغ بر ۶۵درصد از کل پروژه اجرا شده است.
مدیرعامل شرکت آب منطقه‌ای استان البرز ادامه داد: تا اتمام پروژه حدود ١٢٠ میلیارد تومان هزینه خواهد شد اما این هزینه به نفع مردم است و مشکلات چند دهه گذشته در ماهدشت، رفع می‌شود و امیدواریم تا قبل از سیلاب فصلی بهار آینده، فاز اول این پروژه، تکمیل و به بهره برداری برسد.
وی تاکید کرد: امروز با توجه به شرایط اقتصادی کشور، بدهی و مطالبات طرحهای عمرانی بسیار بالاست و این محدودیتی نیز برای پروژه های جدید ایجاد کرده است. پروژه ها معطل منابع مالی هستند و با تزریق پول به بهره‌برداری می‌رسند.
نجفیان گفت: به لحاظ دغدغه و مطالبه مردم، پروژه ساماندهی نهر سیاه جوی برای استاندار البرز حائز اهمیت بود و هر هفته پیگیر اجرای روند پروژه است. مقرر شد بعد از این فاز، پروژه اصلی شروع شود که از حوزه‌های آبریز دلمبر به کرج خواهد بود. فاز دو پروژه بزرگی است و چند مخزن در این مسیر پیش‌بینی خواهد شد که آبهای جاری را حفظ کنیم.
مدیران شهری کرج و محمدشهر مشارکت نکردند
محمدرضا عبادی نژاد، نماینده مجری طرح ساماندهی رودخانه‌های استان البرز در حاشیه بازدید خبرنگاران از روند اجرای پروژه ساماندهی نهر سیاه جوی در پاسخ به پرسش ایلنا مبنی بر دلایل عدم همکاری شهرداری های کرج و محمدشهر که مقرر بود به دستور استاندار البرز با اعتبار خود مشارکت کنند، گفت: طی سال‌ها، معضل اصلی در منطقه ماهدشت ایجاد می‌شد و در بارندگی شدید سیلابی شدن نهر سیاه جوی به زمین‌های کشاورزی، محدوده شهری و منازل مسکونی و محیط زیست شهری آسیب جدی وارد کرد اما با این وجود، مدیریت شهری ماهدشت، توان مالی ساماندهی این حجم از آب وارد شده به شهر را نداشت.
وی افزود: پیش از این مقرر بود شهرداری کرج و محمدشهر نیز در این طرح شرکت کنند اما دلیل عدم همکاری آنها این بود که بنا بر قوانین مدیریت شهری، نمی‌توانند در پروژه و طرحهای خارج از محدوده شهری خود، مشارکت اعتباری داشته باشند لذا این طرح تنها با اعتبار شرکت آب منطقه‌ای استان و کمک مالی استانداری البرز در حال اجراست.
گزارش: معصومه امین‌زاده
