یک کارشناس امنیت انرژی در گفت‌وگو با ایلنا:
ایران پتانسیل بالایی در انرژی‌های تجدیدپذیر دارد/ قطعی برق تشکیل هاب برق را زیر سوال می‌برد/ صادرات برق در گرو بهبود روابط خارجی
یک کارشناس امنیت انرژی اظهار داشت: با استناد به ماده ۴۹ قانون برنامه ششم، دولت موظف است از سال اول برنامه اقدامات لازم را در راستای تشکیل بازار منطقه‌ای و ایجاد قطب (هاب) منطقه‌ای برق به عمل آورد، به طوری که شبکه برق کشور از شمال، جنوب، شرق و غرب به کشورهای همسایه متصل شود. اما قطعی مکرر برق در هفته‌های اخیر نشان می‌دهد که دستیابی به این هدف هم به این آسانی میسر نخواهد بود و تأمین سرمایه و تکنولوژی مشکل اساسی است.
امید شکری در گفت‌وگو با ایلنا در مورد اهمیت انرژی‌های تجدیدپذیر برای ایران گفت: با توجه به مزایای بسیار انرژی‌های تجدیدپذیر، همه کشور‌ها در نظر دارند سهم انرژی تجدیدپذیر را در سبد ملی انرژی خود افزایش دهند.
وی افزود: پیش از آغاز برنامه چهارم توسعه ایران (۱۳۸۴ تا ۱۳۸۸ ) اولویت اصلی دولت تمرکز بر استفاده از سوخت‌های فسیلی در تولید برق بود. پس از آن لزوم استفاده از این انرژی‌ها در سبد انرژی مصرفی کشور مورد توجه سیاست گذاران انرژی ایران قرار گرفت.
وی ادامه داد: ایران پتانسیل خوبی در زمینه انرژی خورشیدی و بادی دارد. ایران سالیانه بطور متوسط 300 روز آفتابی دارد. تحقیقات متعددی در مورد پتانسیل انرژی‌های تجدیدپذیر ایران و لزوم بهره بردای صحیح از این پتانسیل‌ها انجام شده است. طی مطالعه‌ای که توسط محققین دانشگاه صنعتی «لاپنرانتا» در فنلاند انجام گرفت، ایران با داشتن منابع عظیم انرژی‌های تجدیدپذیر با جذب سرمایه 187 میلیارد دلاری در این بخش میتواند تا سال 2030 کلیه برق مصرفی را از انرژی‌های تجدیدپذیر تأمین کنند.
این کارشناس انرژی تصریح کرد: محققان در دانشگاه صنعتی لاپنرانتا در تحقیق خود نشان دادند که کشورهای اصلی تولید‌کننده نفت در خاورمیانه و شمال آفریقا (منطقه مِنا) می‌توانند در کمتر از دو دهه منابع گستردهای از انرژی‌های تجدیدپذیر خود را به فرصت‌های سرمایه‌گذاری سودآور تبدیل کنند. براساس این مطالعه شبکه برق بر مبنای انرژی‌های تجدیدپذیر بطور متوسط 50 الی 60 درصد ارزان‌تر از سایر گزینه‌های مبتنی بر انرژی‌های پاک هزینه دارد.
وی در مورد اقدامات ایران در زمینه انرژی‌های تجدیدپذیر در دوران پسابرجام گفت: پس از برجام، ایران بارها اعلام کرده است برای دستیابی به اهداف خود در زمینه انرژی احتیاج به سرمایه گذاری و تکنولوژی خارجی دارد. انرژی‌های تجدیدپذیر نیز از این قاعده مستثنی نبود. ایران انتظار داشت تا شرکت‌های خارجی زیادی در بخش انرژی‌های تجدیدپذیر سرمایه گذاری کنند این در حالی است که فقط دو قرارداد مهم سرمایه گذاری به امضای ایران و شرکت‌های اروپایی رسید.
شکری اضافه کرد: یکی از این قراردادها، قرارداد احداث نیروگاه خورشیدی در استان کرمان بود که شرکت انگلیسی کرکوس برنده مناقصه احداث این نیروگاه شد. طبق این قرارداد شرکت کرکس انگلستان نیروگاه 600 مگاواتی در استان کرمان احداث خواهد کرد. طبق این قرارداد شرکت کرکس مسئول ساخت، توسعه و راه‌اندازی این نیروگاه خورشیدی خواهد بود. ساخت این نیروگاه سه سال طول خواهد کشید و قرار شده است هر شش ماه یک بار شبکه‌های ۱۰۰ مگاواتی راه‌اندازی شوند.
وی گفت: قرارداد مهم بعدی در زمینه انرژی‌های تجدیدپذیر که توسط ایران و شرکت‌های اروپایی امضا شد، ایران با شرکت نروژی "ساگا انرژی" برای احداث نیروگاه خورشیدی در کویر به توافق رسید. طبق این قرارداد نیروگاه‌های خورشیدی با ظرفیت مجموعاً دو گیگاوات در چند محل در اطراف کویر مرکزی ایران (دشت کویر) احداث خواهد شد. ارزش این قرارداد 2.5 میلیارد یورو بود و شرکت نروژی طی 5 سال این نیروگاه‌ها را احداث خواهد کرد.
این کارشناس امنیت انرژی در مورد تاثیر خروج امریکا از برجام بر این قراردادها گفت: به‌دنبال خروج آمریکا از برجام شرکت‌های بزرگ صنعت انرژی ایران را ترک می‌کنند. به‌دنبال خروج شرکت توتال از پروژه فاز 11 پارس جنوبی در بخش انرژی‌های تجدیدپذیر هم شرکت نروژی ساگا، ایران را ترک کرد و انتظار می رود شرکت کرکوس نیز از صنعت انرژی تجدیدپذیر ایران خارج شود.
وی تاکید کرد: خروج این شرکت‌ها از بخش انرژی‌های تجدیدپذیر ایران باعث می شود ایران در دستیابی به اهداف خویش در زمینه انرژی‌های تجدیدپذیر موفق نباشد و نتواند سهم انرژی‌های تجدیدپذیر در سبد انرژی مصرفی کشور را افزایش دهد.
وی با بیان اینکه تحریم‌های جدید هم بر روند اجرای پروژهای انرژی تجدیدپذیر اثر منفی خواهد گذاشت، گفت: اگر تولید گاز برای مصرف سوخت در نیروگاه‌ها با وقفه مواجه شود و تولید روزانه گاز طبیعی کاهش یابد، تأمین برق مصرفی سخت‌تر خواهد شد. بدون انتقال سرمایه گذاری خارجی و تکنولوژی، دسترسی تمام کشور به انرژی تجدیدپذیر سخت خواهد بود.
وی با اشاره بر اهمیت این انرژی‌ها در تولید برق ایران گفت: افزایش سهم انرژی‌های تجدیدپذیر در تولید الکتریسیته و به‌طور کلی در سبد انرژی مصرفی باعث خواهد شد هم قسمتی از آلودگی هوا کاسته شود و هم ایران بتواند مقدار گازهای گلخانه‌ای را طبق الزامات اجلاس زیست محیطی پاریس کاهش دهد. قطعی روزانه برق در اکثر مناطق کشور مشکلات فراوانی را برای مردم ایجاد کرده و باعث نارضایتی شده است. قطعی برق لزوم افزایش سهم انرژی‌های تجدیدپذیر را در سبد انرژی ایران نشان می‌دهد. ایران نیاز دارد با بازنگری در سیاست خارجی خود شرایط لازم را برای حضور شرکت‌های خارجی در انرژی‌های تجدیدپذیر فراهم کند.
شکری متذکر شد: با استناد به ماده ۴۹ قانون برنامه ششم، دولت موظف است از سال اول برنامه اقدامات لازم را در راستای تشکیل بازار منطقه‌ای و ایجاد قطب (هاب) منطقه‌ای برق به عمل آورد، به طوری که شبکه برق کشور از شمال، جنوب، شرق و غرب به کشورهای همسایه متصل شود. اما قطعی مکرر برق در هفته‌های اخیر نشان می‌دهد که دستیابی به این هدف هم به این آسانی میسر نخواهد بود و تأمین سرمایه و تکنولوژی مورد نیاز مشکل اساسی است.
وی تصریح کرد: برنامه ششم توسعه با در نظر گرفتن سهم پنج هزار مگاواتی برای توسعه انرژی‌های تجدیدپذیر در کشور، بر لزوم تغییر رویکرد از تولید انرژی از سوخت‌های فسیلی به انرژی‌های نو صحه گذاشته، موضوعی که با اجرایی شدن برجام سرعت آن افزایش یافته، اما در این میان برخی مشکلات و بی‌ثباتی در تصمیم‌گیری‌ها، دلسردی سرمایه‌گذاران این بخش را موجب شده است.
شکری ادامه داد: در این میان، وزارت نیرو با تسهیل قوانین و شیوه های سرمایه گذاری، افزایش زمان خرید تضمینی برق تجدیدپذیرها به 20 سال، افزایش 30 درصدی خرید برق در صورت استفاده از تجهیزات ایرانی، گام‌هایی اساسی برای افزایش سهم انرژی های تجدیدپذیر در سبد انرژی کشور برداشته است.
این کارشناس امنیت انرژی در مورد اهمیت این انرژی‌ها گفت: گسترش منابع انرژی خورشیدی و باد میتواند به ایران کمک کند تا نیازهای انرژی خود را برآورده سازد و همچنین صادرکننده الکتریسیته شود و در عین حال نیز تعهدات خود را نسبت به کاهش تأثیر گازهای گلخانه ای انجام دهد. ایران به طور مستقیم در معرض تغییرات اقلیمی قرار دارد. خشکسالی، آلودگی هوا، بی‌آبی و... که از نتایج تغییرات اقلیمی است و مصرف بیش از حد آب در کشاورزی و هدررفت آب در این بخش نیز مزید علت است.
وی افزود: محدودیت منابع فسیلی، رشد سالانه مصرف انرژی در ایران، خروج کشور از بازار صادرات نفت و به طور کلی وقفه درآمدهای صادرات نفت، باعث شده است که روند توسعه کشور در غیاب برنامه ریزی تحت تأثیر قرار بگیرد. ایران باید از انرژی بهتر و دیپلماسی خارجی برای توسعه همکاری‌های منطقه‌ای با همسایگان و صادرات برق استفاده کند تا برای تولید انرژی‌های تجدیدپذیر استفاده شود.
شکری گفت: هرگونه تحریم ممکن در برابر بخش انرژی ایران، در صورت افزایش منابع انرژی تجدیدپذیر، اثر کمی خواهد داشت. ایران به طور کلی نیاز به تنظیم مقررات مناسب قانونی برای افزایش سرمایه گذاری خارجی در بخش انرژی دارد و میتواند این مسئله را با تمرکز بر انرژی‌های تجدیدپذیر تا حدودی حل کند. ایجاد محیط سرمایه گذاری مناسب و بهبود روابط با همسایگان به ایران کمک می کند تا سرمایه‌های خارجی را در انرژی تجدیدپذیر جذب کند.
