ایران تشنه؛ آسمان بی‌باران/ کاهش ۴۰ درصدی ورودی آب به سدها

به گزارش خبرنگار اقتصادی ایلنا، در آستانه ششمین سال خشکسالی، ایران همچنان با بحران کم‌آبی دست‌و‌پنجه نرم می‌کند. آمارهای اخیر از وضعیت سدهای کشور حکایت از کاهش چشمگیر ذخایر آبی دارد، به‌گونه‌ای که این کاهش نه تنها بر زندگی روزمره مردم، بلکه بر اقتصاد، کشاورزی و محیط زیست نیز تأثیر خواهد داشت.

کاهش ۴۰ درصدی ورودی آب به سدها

بر پایه این گزارش تا ۲۴ آبان ماه سال جاری، تنها یک میلیارد و ۷۰۰ میلیون متر مکعب آب وارد مخازن سدهای کشور شده است. این رقم در مقایسه با مدت مشابه سال گذشته که ۲ میلیارد و ۸۲۰ میلیون متر مکعب بود، کاهشی ۴۰ درصدی را نشان می‌دهد.

خروجی آب نیز ۲۶ درصد کمتر بوده که دلیل آن مدیریت مصرف آب در شرایط بحرانی بوده است.

در حال حاضر، مجموع سدهای کشور تنها ۳۳ درصد پرشدگی دارند، وضعیتی که زنگ خطر را برای آینده منابع آبی ایران به صدا درآورده است.

از خشکی تا کاهش شدید ذخایر آبی

رصد وضعیت برخی از سدهای مهم کشور شرایط نرمال را حکایت نمی‌کند و باتوجه به اینکه ششمین سال خشکسالی را سپری می‌کنیم؛ اکثر مخازن آبی کشور مسیر سراشیبی را طی کرده و  روزبروز به کف و حجم مرده نزدیک و در آستانه خشکی کامل قرار دارند.

بر پایه آخرین وضعیت سدهای تامین‌کننده آب تهران و البرز؛ سد امیرکبیر با ۱۰ میلیون متر مکعب موجودی آب، تنها ۶ درصد پرشدگی دارد و ۸۶ درصد نسبت به سال گذشته کاهش نشان می‌دهد.

سد لار با مخزن ۹۶۰ میلیون متر مکعبی، تنها ۱۲ میلیون متر مکعب آب دارد و با ۵۳ درصد کاهش نسبت به سال گذشته، در آستانه خشکی کامل قرار گرفته است.

لتیان-ماملو در سامانه شرق تهران  ۲۴ میلیون متر مکعب موجودی آب، ۷ درصد پرشدگی ۶۲ درصد آب کمتری ذخیره کرده است.

سد طالقان نیز با ۱۴۱ میلیون متر مکعب ذخیره آبی، ۳۴ درصد پرشدگی دارد اما ۴۱ درصد نسبت به سال گذشته منفی است.

کاهش ذخایر در سراسر کشور

مجموع ۱۳ سد حوضه دریاچه ارومیه ۳۱۱ میلیون متر مکعب آب و ۱۹ درصد پرشدگی دارند.

زاینده‌رود اصفهان ۱۱ درصد پرشدگی و ۴۵ درصد کاهش را نسبت به پارسال نشان میدهد.

شهید رجایی در مازندران ۶۳ میلیون متر مکعب آب دارد و ۳۷ درصد نسبت به پارسال منفی است.

دوستی و طرق در خراسان رضوی به ترتیب ۸۱ درصد و ۵۲ درصد نسبت به سال گذشته آب کمتری دارند.

در خوزستان زنجیره کارون ۱۴ درصد منفی، دز ۹ درصد منفی، کرخه ۴۹ درصد منفی، جره ۲۹ درصد منفی و مارون ۶۷ درصد منفی است.

گلپایگان-کوچری  و پانزده خرداد در حوضه قمرود نیز به ترتیب منفی ۱۲ درصد و منفی ۳۵ درصد هستند.

در اردبیل یامچی ۳ درصد آب بیشتر و سبلان ۱۵ درصد آب کمتری را نسبت به پارسال در خود جای داده است.

ارس، خداآفرین و ستارخان نیز در آذربایجان شرقی  ۲درصد و ۲۸ درصد منفی هستند.۳ درصد، ۱۲ درصد و ۲۸ درصد منفی هستند.

شهید قنبری، بارون، سردشت، آغ‌چای و بوکان در آذربایجان غربی نیز هرکدام به ترتیب با ۴۳ درصد،۲۰ درصد، ۵۰ درصد، ۲۳ درصد و ۵ درصد پرشدگی  تماما نسبت به مدت مشابه سال قبل ذخیره آبی کمتری دارند.  

در هرمزگان موجودی آب شمیل و نیان صفر و خشک شده استقلال ۵ میلیون منتر مکعب، سرنی ۷ میلیون متر و جگین ۱۰۳ میلیون متر مکعب مکعب آب دارند.

رئیسعلی‌دلواری بوشهر نیز ۵۴ درصد نسبت به پارسال منفی است.

در گیلان سفیدرود ۳ درصد پرشدگی و ۸۴ درصد منفی و شهربیجار ۵۸ درصد پرشدگی و ۲۹ درصد نسبت به مدت مشابه سال قبل منفی است.

کوثر و چمشیر در کهگیلویه و بویر احمد هم در شرایط منفی ۲۹ درصد و منفی ۳۴ درصد قرار دارند.

تهم، کینه‌ورس و تالوار در زنجان به ترتیب ۶ میلیون متر مکعب،  ۲ میلیون متر مکعب و ۶۶ میلیون متر مکعب ذخیره آبی دارند.

تنگوئیه‌سیرجان، جیرفت و نساء در کرمان به ترتیب ۶ درصد، ۲۳ درصد و ۶ درصد پرشدگی دارند.

رودبار لرستان هم نسبت به پارسال ۶ درصد منفی است.

شیرین‌دره خراسان شمالی ۴۰ درصد منفی است.

اکباتان-آبشینه در همدان ۲۳ درصد آب کمتری دارد.

قشلاق و آزاد در کردستان نیز به ترتیب ۱۴ درصد و ۱۰ درصد کاهش ذخیره آبی داشته‌اند.

وشمگیر، گلستان و بوستان صفر شده است.

ملاصدرا، درودزن، سلمان فارسی و رودبال داراب در استان فارس نیز به ترتیب منفی ۲۵ درصد، منفی ۲۸ درصد و منفی ۷۵ درصد هستند.

داریان و گاوشان در کرمانشاه منفی ۱۲ درصد و منفی ۱۷ درصد و سلیمانشاه یک درصد مثبت است.

در سیستان و بلوچستان چاه‌نیمه‌ها ۲۲ درصد منفی، پیشین ۷۰ درصد منفی، زیردان ۲۹ درصد منفی، کهیر ۲۷ درصد منفی، خیرآباد ۲۸ درصد منفی و ماکشید علیا ۳۰ درصد منفی هستند.

دوبرج، سمیره و ایلام در استان ایلام به ترتیب منفی ۵۲ درصد، منفی ۶ درصد و منفی ۱۵ درصد هستند.

دامغان در ستان سمنان هم ۷ میلیون متر مکعب آب دارد و در شرایط منفی ۲۴ درصد نسبت به پارسال بسر می‌برد.

نهرین در خرسان جنوبی با یک میلیون متر مکعب آب ۶۰ درصد منفی است.

ساوه و کمال صالح در استان مرکزی منفی ۱۴ درصد و منفی ۳۳ درصد هستند.

 ارتفاع ریزش‌های جوی از اول مهر تا ۲۳ آبان معادل ۳.۴ میلی‌متر بوده است. این مقدار بارندگی در دوره‌های مشابه درازمدت ۲۳.۵ میلی‌متر و در دوره مشابه سال آبی گذشته ۲۲.۷ میلی‌متر بوده است.

لازم به ذکر است میزان بارندگی در کشور ۸۵ درصد نسبت به سال گذشته و متوسط درازمدت(۵۷ ساله) کمتر بوده و تاکنون بارندگی در ۲۰ استان از جمله تهران، مرکزی، کرمانشاه، خوزستان، فارس، کرمان، اصفهان، سیستان و بلوچستان، کردستان، همدان، چهارمحال و بختیاری، لرستان، ایلام، کهگیلویه و بویراحمد، بوشهر، زنجان، یزد، هرمزگان قم و خراسان جنوبی صفر بوده است.

 کم‌آبی در ایران به مرحله‌ای رسیده است که نیاز به اقدامات فوری و برنامه‌ریزی بلندمدت دارد. مدیریت صحیح منابع آبی، افزایش آگاهی عمومی، و سرمایه‌گذاری در فناوری‌های نوین آبیاری و بازیافت آب از جمله راهکارهایی است که می‌تواند به کاهش اثرات این بحران کمک کند. در غیر این صورت، با چالش‌های جدی‌تری در آینده نزدیک روبرو خواهیم شد چراکه کم‌آبی تنها یک مسئله فنی نیست، بلکه فریاد طبیعت است.