اجرای سریع آبیاری هوشمند در مزارع در دستور کار قرار گیرد

به گزارش ایلنا به نقل از وزارت جهاد کشاورزی، صفدر نیازی شهرکی درباره وضعیت تغییرات اقلیمی و تاثیرات آن بر منابع آب و کشاورزی کشور افزود: ایران طی سال‌های اخیر در چرخه تغییر اقلیم قرار گرفته است، به طوری که بارش‌های کشور به شدت کاهش یافته و در سال زراعی ۱۴۰۴ - ۱۴۰۳ حدود ۴۰ درصد کاهش بارش را تجربه کردیم.

وی اظهار داشت: براساس پیش‌بینی‌های هواشناسی، پاییز امسال خشکسالی ادامه خواهد داشت؛ وضعیتی که چند سال است تداوم دارد و به نظر نمی‌رسد که به این زودی‌ها بهبود یابد، بنابراین خشکسالی‌‌ها بر امنیت غذایی و پایداری تولیدات کشاورزی تاثیر منفی گذاشته و نیاز است که راهکارهای مناسب برای حفظ تولیدات راهبردی اتخاذ شود.

به گفته معاون وزیر جهاد کشاورزی، تغییر اقلیم موجب گرم شدن زمین، کاهش بارش‌ها، تعرق بیشتر گیاهان و افزایش تبخیر می‌شود.

۵۰ درصد آب شرب کشور از چاه‌های داخل و اطراف شهرهاست

نیازی شهرکی درباره فرونشست شهرها گفت: بیش از ۵۰ درصد آب شرب کشور از چاه‌های داخل و اطراف شهرها تامین می‌شود که برداشت بی‌رویه از آن‌ها موجب کاهش تراز آب‌‌های زیرزمینی و شور شدن زمین‌ها شده است؛ بنابراین اثرات منفی این برداشت‌‌ها شامل نشست زمین، فرسایش و کاهش تغذیه منابع زیرزمینی است.

وی با بیان این که بخش عمده دشت‌های کشور از شهرها فاصله دارند، تصریح کرد: چاه‌های بخش کشاورزی در ارتباط مستقیم با شهرها نیستند، برداشت آب برای بخش کشاورزی از دشت‌هایی همچون دشت قزوین، پارس‌آباد مغان، کرمانشاه و ... صورت می‌گیرد، اما در کل کاهش منابع آبی و اثرات منفی آن بر زمین و منابع زیرزمینی محسوس است.

معاون وزیر جهاد کشاورزی با تاکید بر این که عامل فرونشست شهرها تخلیه آب سفره‌های زیرزمینی این مناطق است، افزود: البته در دشت‌ها و اراضی کشاورزی هم فرونشست داریم، اما فرونشست اصفهان مربوط به مصرف شرب است که باید برای تامین آن تدبیری اندیشیده شود.

مصرف آب کشاورزی در سال‌های نرمال ۷۰ میلیارد متر مکعب است

معاون آب و خاک وزارت جهاد کشاورزی درباره مصرف آب کشاورزی و برنامه‌های کاهش مصرف، افزود: در سال‌های نرمال که کشور بیش از ۲۰۰ میلیمتر بارش دارد، مصرف آب بخش کشاورزی حدود ۷۰ میلیارد مترمکعب است، اما در سال‌‌های خشکسالی این رقم کاهش می‌یابد.

وی اظهار داشت: در سال زراعی گذشته ۱۴۰۴ - ۱۴۰۳ با توجه به تغییر اقلیم و خشکسالی‌های پی در پی حدود ۱۲ میلیارد مترمکعب در نیم سال نخست و ۲۴ میلیارد مترمکعب توسط وزارت نیرو تخصیص یافت که با احتساب اضافه برداشت صورت گرفته، بیش از ۴۰ میلیارد مترمکعب آب در این بخش مصرف شد که به دلیل کم آبیاری و قطعی برق به بخش کشاورزی آسیب‌های زیادی وارد شد.

نیازی شهرکی تصریح کرد: براساس برنامه‌ هفتم توسعه مقرر شده سالانه ۲۰۰ هزار هکتار سامانه‌های نوین آبیاری، ۱۵۰ هزار هکتار آبیاری زیرسطحی، ۷۰ هزار هکتار اجرای شبکه، ۷۰ هزار هکتار اجرای عملیات آب و خاک در تعاونی‌ها و سه‌هزار کیلومتر مرمت قنوات داشته باشیم و در بحث بهره‌وری نیز باید کانال‌ها را بتنی کرده و انتقال آب را با لوله انجام دهیم.

وی اضافه کرد: البته اکنون برنامه‌هایی همچون آبیاری در شب به دلیل کاهش تبخیر، آبیاری به واسطه سیستم‌های قطره‌ای و موضعی برای باغات و مزارع و تجهیز اراضی به سامانه‌های نوین آبیاری در دستور کار است؛ به طوری که اکنون آبیاری گندم، چغندرقند و گوجه فرنگی به صورت قطره‌ای انجام می‌شود.

این مقام مسئول با بیان این که کارهای خوبی در این زمینه انجام شده است، گفت: این پروژه‌ها را با وجود منابع محدود مالی انجام داده‌ایم و در دست پیگیری است.

تخصیص آب کشاورزی برای سال زراعی جدید به ۵۱ میلیارد مترمکعب رسید

معاون آب و خاک وزارت جهاد کشاورزی خاطرنشان‌کرد: اکنون بارش‌های کشور سالانه به ۱۴۰ تا ۱۵۰ میلیمتر رسیده است یعنی تاکنون ۴۰ درصد کاهش داشته‌ایم و برای سال زراعی جدید ۱۴۰۵ - ۱۴۰۴ نیز با کاهش بارش‌ها روبه‌رو خواهیم بود که همین امر باعث می‌شود منابع آبی در اختیار بخش کشاورزی نیز کاهش یابد.

وی با اشاره به اعلام اخیر وزارت نیرو درباره آب تخصیص بخش کشاورزی به میزان ۵۱ میلیارد مترمکعب، گفت: این میزان ۱۵ میلیارد مترمکعب از پایان برنامه هفتم توسعه نیز کمتر است. اکنون نیز منابع آبی بخش کشاورزی ۴۰ درصد کاهش یافته است که در کنار آن تبخیر و تعرق را نیز داریم.

نیازی شهرکی با اشاره به اهداف برنامه هفتم توسعه افزود: قرار است تا پایان برنامه هفتم توسعه مصرف آب بخش کشاورزی به ۶۵ میلیارد مترمکعب و براساس سند امنیت غذایی تا سال ۱۴۱۱ (یعنی ۶ سال دیگر) به ۵۱ میلیارد مترمکعب برسیم، اما با توجه به محدودیت منابع آبی اکنون مصرف آبی ما از این میزان نیز کمتر است.

وی درباره محصولات پُرآب‌بر اظهار داشت: با توجه به تغییر اقلیم، پس از تخصیص آب توسط وزارت نیرو الگوی کشت طراحی می‌شود؛ بنابراین محصولات پرآب‌بر همچون چغندرقند، یونجه و نیشکر کمتر کشت می‌شود اما کشاورزان هر محصولی که برایشان صرفه اقتصادی داشته باشد را کشت می‌کنند و در عین حال طبق اسناد بالادستی نیز باید غذای اصلی مردم تامین شود.

حدود ۲۰۰ هزار حلقه چاه کشاورزی حجمی شدند

معاون آب و خاک وزارت جهاد کشاورزی درباره وضعیت تجهیز چاه‌ها به کنتورهای حجمی گفت: نصب کنتورهای حجمی وظیفه وزارت نیرو است و اکنون کم و بیش در حال انجام است اما هنوز تکمیل نشده و تقریبا نزدیک به نیمی از چاه‌ها حجمی شده‌اند.

وی افزود: در حال حاضر بخش کشاورزی دارای ۴۰۰ هزار حلقه چاه مجاز است که نیمی برقی و نیمی گازوئیلی است که نصف آن توسط وزارت نیرو حجمی شده است. علاوه برآن ۶ میلیارد مترمکعب آب از شبکه‌ها و پایاب سدها گرفته‌ایم که قابل کنترل است و بقیه که ناشی از چشمه و قنات و نهرها است امکان محاسبه حجمی آن کمی سخت است.

هوشمندسازی مزارع، تکلیف وزارت جهاد به دلیل تغییرات اقلیمی

نیازی شهرکی به نقش مهم سرمایه‌‌گذاری و حمایت‌‌های مالی در اجرای پروژه‌‌های آبیاری هوشمند اشاره کرد و اظهار داشت: طبق تکلیف باید آبیاری را در مزارع هوشمند کنیم، یعنی با توجه به سیستم‌های هوشمند میزان مصرف و زمان مصرف آب گیاه با توجه به دما، رطوبت، سرعت باد و گیاه تشخیص داده شود.

وی گفت: با توجه به محدودیت منابع آبی و خشکسالی‌های پی در پی نیازمند اجرای سریع آبیاری هوشمند در مزارع و باغات کشور هستیم تا بتوانیم پایداری تولید را حفظ کنیم.