مهدی عبادی در گفتگو با ایلنا مطرح کرد:
ادامه چالش‌های نفس‌گیر تولیدکنندگان، از بحران ارزی تا قطعی برق
مدیرعامل شرکت "فرتاک عبادت"، با اشاره به مشکلات گسترده بخش خصوصی در حوزه تولید و واردات کود کشاورزی، از محدودیت‌های ارزی، بروکراسی پیچیده، افزایش قیمت مواد اولیه و قطعی‌های طولانی برق به‌عنوان موانع جدی نام برد و هشدار داد ادامه این روند می‌تواند منجر به تعدیل نیرو و توقف بخشی از تولیدات شود.
مهدی عبادی، مدیرعامل شرکت "فرتاک عبادت" و فعال در بخش تولید و واردات کود کشاورزی در گفتگو با خبرگزاری ایلنا در خصوص معرفی این شرکت اظهار کرد: ما از سال ۱۴۰۳ به مدت سه سال مجوز واردات تکنیکال مواد اولیه سموم را دریافت نکردیم و هر بار که ثبت سفارش می‌دادیم، جهاد کشاورزی و بخش حفظ نباتات که مرجع تصمیم‌گیری هستند، سهمیه‌ای به ما تعلق نمی‌داد و می‌گفتند چند ماه دیگر اقدام کنید. همین مشکل برای ما در شش ماه دوم سال گذشته نیز تکرار شد.
وی افزود: با وجود تولید مشابه داخلی، به دلیل ملاحظات فنی و جلوگیری از ضربه به تولید داخلی، نمی‌توانستیم روی آن حساب کنیم و واردات انجام نشد. کالاهایی که ثبت سفارش شدند، حتی با وجود امکان استفاده از ارز ترجیحی، مجوز دریافت نکردند.
مشکلات متعدد منجر به تعدیل نیرو شد
عبادی در ادامه تشریح مشکلات این مجموعه گفت: این محدودیت‌ها باعث شد که در سال جدید مجبور به تعدیل نیرو شویم. نیروهایی که برای پروژه جدید استخدام کرده بودیم، دیگر امکان استفاده نداشتند و هزینه‌های سنگینی بر شرکت تحمیل شد. اگر بخواهیم هزینه فرصت را در نظر بگیریم، می‌توانستیم سرمایه را در بخش‌های دیگر سرمایه‌گذاری کنیم و بازدهی به مراتب بهتری داشته باشیم. با این حال، علاقه‌مندی ما به تولید باعث شد که به رغم سختی‌ها و تأخیرها، ادامه دهیم.
وی افزود: ثبت سفارش‌ها انجام شد، اما مواد اولیه وارد نشد و سامانه جامع کشاورزی و حفظ نباتات جلوی کار ما را گرفت. با وجود نامه‌نگاری‌های متعدد، هیچ نهادی پاسخگو نبود. نهایتاً در اردیبهشت ماه تصمیم گرفتیم نیروها را تعدیل کنیم، زیرا ادامه فعالیت بدون حمایت دستگاه‌های مربوطه امکان‌پذیر نبود.
عدم تخصیص ارز ترجیحی
مدیرعامل شرکت "فرتاک عبادت "در ادامه گفت: نکته دیگر اینکه ما به عنوان شرکتی با اسپانسر خارجی، از سال گذشته کالاها را ترخیص کردیم و طبق بخشنامه دولت، ارز ترجیحی باید به ما اختصاص می‌یافت. مستندات کامل موجود است، اما دولت این ارز را اختصاص نداد و ما اکنون بدهکاریم و با مشکلات جدی مالی روبه‌رو هستیم.
او در ادامه گفت: ما مجبور شدیم بدهی را به یک شرکت خارجی بدهیم تا تعهدات‌مان را انجام دهند، حتی با وجود اینکه در صورت عدم پیگیری ممکن بود محکوم به تخلف شویم. اما نتوانستیم ارز مورد نیاز را دریافت کنیم، در حالی که در بهمن ۱۴۰۲، کالاها را وارد کردیم.
عبادی افزود: کل مبلغ واردات کمتر از یک میلیون یورو و دقیق تر بخواهم بگویم ۸۳۰ هزار یورو بود که رقم ناچیزی است، اما تولیدکننده با چالش‌های متعددی روبه‌رو شد؛ از بانک و گمرک گرفته تا ترخیص کالا و رسیدن مواد اولیه به واحد تولیدی. این فشارها باعث شد که هرچقدر تلاش می‌کنیم خلاف جهت جریان حرکت کنیم، خسته شویم و ترجیح بدهیم رها کنیم.
مساله مهم قیمت تمام شده است
عبادی با اشاره به سایر مشکلات صنف خود عنوان کرد: یکی دیگر از مشکلات این است که به عنوان تولیدکننده و واردکننده، با تأخیر در تخصیص ارز، قیمت تمام‌شده مواد اولیه افزایش یافته است. برای مثال، ارز باید با نرخ ۲۸ هزار تومان تخصیص می‌یافت، اما نه تنها این نرخ داده نشد، بلکه نرخ‌های بعدی ۴۰ هزار تومان و نهایتاً مجبور شدیم در بازار آزاد با حدود ۷۰ هزار تومان خرید کنیم که شرکت را با ورشکستگی مواجه می‌کند. این در حالی است که بخش عمده مواد اولیه قبلاً وارد شده و تولید شده بود، اما هنوز تعیین تکلیف نشده است.
وی افزود: ما برای پیگیری این موضوع با وزارت جهاد کشاورزی، دفتر امور زراعت و انجمن‌های مربوطه نامه‌نگاری کردیم، اما هیچ پاسخی دریافت نکردیم. حتی با بازرسی کل کشور هم مکاتبه کردیم تا تصمیم‌گیری شود. اگر این روند ادامه پیدا کند، مجبوریم نیروها را به تدریج کاهش دهیم؛ تعدیل نیروها از فصل بهار ۱۴۰۴ آغاز شده و ممکن است تا پایان سال ادامه پیدا کند.
انتقال دانش و توسعه تولید
مدیرعامل شرکت "فرتاک عبادت" با اشاره به هدف مهم این مجموعه گفت: به عنوان یک فعال بخش کشاورزی که از سال ۱۳۸۶ در این حوزه فعالیت می‌کنم، صادقانه می‌گویم هدف ما انتقال دانش و توسعه تولید بوده است. ما تلاش کرده‌ایم فعالیت‌ها را به شکل شرکت دانش‌بنیان پیش ببریم و مشکلات اجرایی را با علاقه و دقت پشت سر بگذاریم.
وی ادامه داد: با این حال، مشکلات زیرساختی مانند قطعی برق سه روز در هفته، از ساعت ۷ صبح تا ۲۳:۴۵ شب، مانعی جدی برای تولید است و این وضعیت با گذشته که فقط یک روز قطعی برق داشتیم، تفاوت زیادی دارد و به شدت بهره‌وری واحدهای تولیدی کشاورزی را تحت تأثیر قرار می‌دهد. به نظر من، صنایع تولید کود و محصولات کشاورزی باید در اولویت دریافت برق قرار بگیرند، چرا که نقش حیاتی در تأمین غذای کشور دارند.
گلخانه‌های هیدروپونیک
عبادی در بخش دیگری از صحبت‌هایش خاطرنشان کرد: ما در حال تولید محلول غذایی برای گلخانه‌های هیدروپونیک هستیم. این گلخانه‌ها می‌توانند در واحد سطح، عملکردی چهار برابر زمین کشاورزی داشته باشند، ضمن اینکه مصرف برق و نیروی انسانی کاهش می‌یابد و مهم‌تر از همه، مصرف آب تا ۹۰ درصد بهینه می‌شود. این در حالی است که در کشورهای پیشرفته مثل هلند، با مساحت محدود، بازدهی و صادرات سبزیجات و صیفی‌جات بسیار بالاست و نشان می‌دهد تغییر الگوی کشت و استفاده از گلخانه عملی و شدنی است.
وی ادامه داد: در گلخانه هیدروپونیک، گیاهان با محلول غذایی تغذیه می‌شوند و بازده آبیاری تا ۹۰ درصد است. بنابراین می‌توان همان میزان تولید میوه و سبزی را با مصرف آب کمتر داشت و مدیریت واحد سطح بهینه‌تر می‌شود. اما مشکلات موجود مثل کمبود برق، قطعی‌های طولانی و بی‌برنامگی‌ها، آسیب جدی به تولیدکنندگان می‌زند و پاییز پیش رو برای تولید کود و محصولات کشاورزی سخت خواهد بود.
تامین مواد اولیه داخلی هم با مشکل مواجه است
مدیرعامل شرکت "فرتاک عبادت" عنوان کرد: از سال ۱۴۰۲ بهمن، ما با مشکل تخصیص ارز برای واردات مواد اولیه مواجهیم و تا امروز این وضعیت ادامه دارد. علاوه بر آن، تأمین مواد اولیه داخلی هم با چالش همراه است. مثلاً گوگرد و نیتریک اسید که قبلاً مزیت رقابتی داخلی داشتند، اکنون به دلیل قطعی برق، عرضه کم و افزایش قیمت‌ها، دیگر قابل اعتماد نیستند. تولیدکننده مجبور است برای ادامه فعالیت به واردات روی بیاورد، در حالی که این موضوع باعث افزایش هزینه‌ها و کاهش مزیت رقابتی می‌شود.
عبادی افزود: مشکل دیگر، تعرفه‌ها و بروکراسی‌های وزارت جهاد کشاورزی است. برای ثبت کود، ما باید گواهی خاک دریافت کنیم و شناسه محصول را در سامانه جامع تعریف کنیم، سپس تطبیق آن با سامانه جهت کشاورزی انجام شود. این فرآیند طولانی و پیچیده، باعث ایجاد معضل و تأخیر در تولید می‌شود. حتی دستکاری‌های جزئی در تعرفه‌ها، مزیت رقابتی ایجاد نمی‌کند و تنها روند تولید را پیچیده‌تر می‌سازد.
مشکلات تولیدکنندگان بخش خصوصی کم نیست
وی در ادامه گفت: به طور کلی، تولیدکنندگان بخش خصوصی در حوزه کشاورزی و تولید کود و محلول‌های غذایی با چند مشکل اساسی روبه‌رو هستند. نخست، تخصیص ارز و تأمین مواد اولیه است؛ بسیاری از شرکت‌ها با وجود ثبت سفارش و برنامه‌ریزی برای واردات، با تأخیر یا عدم اختصاص ارز مواجه می‌شوند که باعث افزایش هزینه‌ها و کاهش مزیت رقابتی می‌شود و شرکت‌ها را به سمت بدهی و فشار مالی شدید هدایت می‌کند.
عبادی افزود: مشکل دیگر، قطعی برق طولانی مدت و بی‌برنامگی در شهرک‌های صنعتی است که بهره‌وری واحدهای تولیدی را به شدت کاهش داده و خسارت‌های عملیاتی و مالی ایجاد می‌کند. همچنین افزایش بی‌رویه قیمت مواد اولیه داخلی و نوسانات بازار، تولیدکنندگان را مجبور به واردات با هزینه‌های بیشتر می‌کند. علاوه بر این، بروکراسی و پیچیدگی در ثبت و تأیید کود و مواد غذایی، از جمله دریافت گواهی خاک و تطبیق شناسه‌ها با سامانه‌های وزارت کشاورزی، روند تولید را کند و پرهزینه می‌کند.
وی در پایان با ارائه برخی راهکارها گفت: این مشکلات، بخش خصوصی را با فشارهای مضاعف مواجه کرده و مانع رشد و توسعه پایدار تولید داخلی می‌شود. راهکار اساسی، آزادسازی ارز و حمایت عملیاتی از تولیدکنندگان است تا بازار رقابتی شکل گیرد و بهره‌وری در بخش کشاورزی و گلخانه‌ها افزایش یابد. این اقدام علاوه بر تضمین تأمین مواد اولیه، بازدهی آب، انرژی و نیروی انسانی را بهبود می‌بخشد و به توسعه پایدار کشاورزی در کشور کمک می‌کند.
