ایلنا گزارش می‌دهد:
گسترش خشکسالی و بحران آب زیرزمینی در گلستان
۹۲ درصد ظرفیت سدهای استان خالی است / هشدار جدی درباره فرونشست زمین و تهدید امنیت آبی
برداشت بیش از ۹۰ درصدی از منابع زیرزمینی در استان گلستان، وضعیت منابع آبی را بحرانی کرده است. این برداشت بی‌رویه، خطر فرونشست زمین، کاهش کیفیت آب و آسیب‌های اجتماعی و اقتصادی جدی را به دنبال دارد.
به گزارش خبرنگار ایلنا از گرگان، طی یک سال اخیر، استان گلستان یکی از خشک‌ترین سال‌های خود را تجربه کرده است. کاهش بارش‌ها موجب شده ذخیره سدهای استان به تنها ۸ درصد برسد و تأمین آب شرب با چالش جدی مواجه شود.
بر اساس آمارهای رسمی، بارش‌های تجمعی استان در سال آبی گذشته (مهر ۱۴۰۳ تا شهریور ۱۴۰۴) نسبت به مدت مشابه سال قبل ۳۷.۹ درصد کاهش یافته است. جریان رودخانه‌های اصلی استان نیز با افت شدید مواجه شده‌اند؛ قره‌سو با ۸۰.۸ درصد، گرگانرود با ۷۲.۲ درصد و حوضه اترک با ۹۰.۷ درصد کاهش جریان روبه‌رو بوده‌اند.
نوار مرزی استان که سال‌هاست با پدیده بیابانی شدن و خشکسالی دست‌وپنجه نرم می‌کند، اکنون با تهدید جدی‌تری مواجه است. بیش از ۳۰۰ هزار هکتار از مراتع استان در معرض بیابانی شدن قرار دارند. کاهش شدید بارش‌ها و افت منابع آبی، زنگ هشدار جدی برای مسئولان، مردم و تمام ذینفعان است.
کاهش بارش‌ها به‌صورت مستقیم بر روان‌آب‌ها و ذخیره سدهای استان تأثیر گذاشته است. گلستان به‌عنوان یک استان کشاورزی، در صورت‌عدم جبران بارندگی‌ها، با مشکلات جدی در تأمین آب کشاورزی و حتی آب شرب مواجه خواهد شد.
یکی از عوامل مؤثر در وقوع پدیده مخرب نشست زمین، استفاده بی‌رویه از آب‌های زیرزمینی از طریق چاه‌های مجاز و غیرمجاز است. عمده فرونشست‌های زمین در شمال استان اتفاق افتاده‌اند. کشاورزی سنتی، چاه‌های غیرمجاز و مصرف بی‌رویه شهری از جمله عوامل افت سطح آب سفره‌های زیرزمینی هستند.
ایرج حیدریان، مدیرعامل شرکت آب منطقه‌ای گلستان، در گفت‌وگو با ایلنا اظهار کرد: در حال حاضر ۹۲ درصد ظرفیت سدهای گلستان خالی است و خشکسالی‌های پیاپی ذخایر آبی استان را به‌شدت کاهش داده‌اند. این وضعیت تأثیر مستقیم بر منابع آبی استان داشته است.
وی ادامه داد: مجموع ظرفیت سدهای استان حدود ۲۴۴ میلیون مترمکعب است، اما به دلیل کاهش محسوس نزولات جوی در سال آبی جاری، تنها بخش بسیار کمی از این حجم آبگیری شده است.
حیدریان افزود: کاهش حجم سدها علاوه بر تأثیر مستقیم بر تأمین آب شرب و کشاورزی، سبب افت بیشتر سطح آب‌های زیرزمینی و فشار مضاعف بر منابع آبی استان شده است. مدیریت مصرف آب و صرفه‌جویی در همه بخش‌ها ضروری است و همکاری مردم، کشاورزان و بهره‌برداران نقش مهمی در عبور از شرایط کم‌آبی دارد.
وی همچنین گفت: با اقدامات انجام‌شده، ۲۲۵ حلقه چاه غیرمجاز در سطح استان مسدود شده و از برداشت غیرمجاز بیش از ۳ میلیون مترمکعب آب زیرزمینی جلوگیری شده است. حمایت و پشتیبانی نهادهای انتظامی و قضایی نقش مؤثری در این اقدام داشته‌اند.
مدیرعامل آب منطقه‌ای گلستان تأکید کرد: انسداد چاه‌های غیرمجاز یکی از برنامه‌های اصلی ما در راستای صیانت از منابع آبی استان و جلوگیری از افت سطح آبخوان‌هاست. همکاری مردم و بهره‌برداران، به‌ویژه کشاورزان، درعدم کشت محصولات پرآب‌طلب و خودداری از حفر چاه غیرمجاز، نقش مهمی در حفظ منابع آب دارد.
وی در پایان افزود: با توجه به پیش‌بینی کمبود سالانه ۴۲ میلیون مترمکعب آب شرب در افق ۱۴۲۵، احداث مدول نخست آب‌شیرین‌کن با ظرفیت ۱۵ هزار مترمکعب در شبانه‌روز موافقت شده است. در این خصوص، با همکاری سازمان مدیریت و برنامه‌ریزی استان، روند تأمین منابع مالی و اجرای پروژه‌ها را با جدیت پیگیری می‌کنیم.
