روش کشت روی پشته؛ روشی مؤثر در افزایش عملکرد و کاهش هزینه‌های تولید لوبیا

ابوالفضل هدایتی‌پور در گفت‌وگو با خبرنگار ایلنا، افزود: در روش کشت دقیق که با استفاده از ردیف‌کار پنوماتیک انجام می‌شود، فاصله بین بذر‌ها یکنواخت است که این مسئله باعث یکنواختی در جذب رطوبت و عناصر غذایی خاک نیز می‌شود. امکان جای‌گذاری نوار تیپ بر روی پشته همزمان با عملیات کشت وجود دارد و مقدار آب مصرفی در هر هکتار در این روش تا 70 درصد روش مرسوم کاهش می‌یابد.

وی ادامه داد: در روش کشت روی پشته در مقایسه با روش‌های کشت مرسوم، میزان صرفه‌جویی مصرف بذر در هر هکتار بین 50 تا 60 درصد است. همچنین این روش، کاهش بیماری‌های ریشه، بهبود ساختمان خاک و افزایش عملکرد دانه را در پی دارد. موضوع بسیار مهم در روش کشت روی پشته تسهیل در اجرای آبیاری قطره‌ای (تیپ) و همچنین صرفه‌جویی در مصرف نوار تیپ است.

تخریب شدید ساختمان خاک از معایب کشت لوبیا به روش کرتی

عضو هیئت علمی مرکز تحقیقات و آموزش کشاورزی و منابع‌طبیعی استان مرکزی اظهار داشت: در حال حاضر لوبیا بیشتر به روش کرتی کشت می‌شود که در این روش فاصله ردیف کشت در روش خطی‌کاری مرسوم، در حدود 15 الی 18 سانتی‌متر است. در این روش فاصله بین بذرها در روی یک خط غیر‌قابل‌تنظیم بوده و مقدار مصرف بذر در روش کرتی از 200 تا 300 کیلوگرم در هر هکتار متغیر است.

هدایتی‌پور تصریح کرد: مصرف زیاد بذر در هر هکتار به میزان 200 تا 300 کیلوگرم در هکتار برای کشت، عدم امکان تردد تراکتور جهت عملیات وجین مکانیکی، افزایش بیماری‌های ریشه، درصد پایین جوانه‌زنی و افزایش مقدارآب مصرفی از معایب کشت لوبیا به روش کرتی است. از دیگر معایب این روش می‌توان به تخریب شدید ساختمان خاک اشاره کرد که متأسفانه کمتر به آن توجه می‌شود.

وی بیان داشت: در روش کرتی با توجه به این که عملیات کاشت در خاک مرطوب انجام می‌شود، خاک مستعد فشردگی است به نحوی که فشردگی خاک مانع توسعه ریشه لوبیا می‌شود. در روش مسطح فاصله بین نوارهای آبیاری 40 تا 50 سانتی‌متر است. در صورتی که در روش کشت روی پشته فاصله بین 2 نوار تیپ 75 سانتی‌متر است که می‌توان در حدود 7000 تا 8000 متر در مصرف نوار تیپ صرفه‌جویی کرد.

در روش کرتی توزیع عرضی رطوبت انجام نمی‌شود

عضو هیئت علمی مرکز تحقیقات و آموزش کشاورزی و منابع‌طبیعی استان مرکزی به دیگر معایب کشت لوبیا به روش کرتی اشاره داشته و تأکید کرد: در روش کرتی در صورتی که بافت خاک شنی باشد، نفوذ آب به صورت عمقی است و توزیع عرضی رطوبت انجام نمی‌شود. به همین دلیل باید فاصله بین نوارهای تیپ را به کمتر از 50 سانتی‌متر کاهش داد که در نتیجه مصرف نوار تیپ افزایش می‌یابد.

هدایتی‌پور ابراز داشت: بر عکس اگر خاک مزرعه رسی سنگین باشد، توزیع عمقی رطوبت به درستی انجام نمی‌شود و رطوبت به صورت عرضی توزیع می‌شود. در حالی که در روش کشت روی پشته، توزیع عمقی و افقی رطوبت به صورت بهینه انجام می‌شود و اصطلاحاً پیاز رطوبتی خاک در محدوده توسعه ریشه لوبیا است. با توجه به بالا بودن هزینه خرید نوار تیپ، استفاده از روش آبیاری تیپ در زمین کشت کرتی به هیچ وجه توصیه نمی‌شود.     

وی اضافه کرد: در صورت نبود دستگاه ردیف‌کار می‌توان با نصب فاروئر بر روی دستگاه‌های مرسوم، کشت لوبیا را بر روی پشته به صورت 2 ردیف روی پشته انجام داد. عرض دستگاه خطی‌کارهای مرسوم باید ضریبی از 75 سانتی‌متر باشد. در حالی که عرض دستگاه‌های مرسوم در حدود 200 سانتی‌متر است. برای حل این مشکل توصیه می‌شود محور اصلی دستگاه را از هر طرف در حدود 12 سانتی‌متر اضافه کرد.

کشت بر روی بسترهای عریض از روش‌های نوین کشت لوبیا

عضو هیئت علمی مرکز تحقیقات و آموزش کشاورزی و منابع‌طبیعی استان مرکزی به دیگر روش‌های نوین کشت لوبیا که بر اساس بررسی‌های تخصصی به دست آمده است اشاره کرده و گفت: یکی دیگر از روش‌های نوین کشت لوبیا، کشت بر روی بسترهای عریض است. عرض بستر باید به گونه‌ای باشد که امکان تردد تراکتور برای عملیات وجین وجود داشته باشد. معمولاً عرض بستر بین 80 تا 90 سانتی متر توصیه می‌شود.

هدایتی‌پور افزود: در روش کشت لوبیا بر روی بسترهای عریض، مصرف آب و همچنین مقدار مصرف تیپ آبیاری کاهش چشم‌گیری دارد. در روش بسترهای دائم، عملیات آماده‌سازی زمین هر سال انجام نمی‌شود و اصطلاحاً کشت به صورت مستقیم انجام می‌شود. این روش ضمن اینکه کاهش هزینه‌های تولید را در پی دارد، از سوی دیگر ساختمان خاک در مقایسه با روش‌های مرسوم کمتر تخریب می‌شود که بسیار حائز اهمیت است.

گفت‌وگو: شایسته سلامی