چاپ؛ حلقه وصل فرهنگ، اقتصاد و صادرات کشور

به گزارش خبرنگار ایلنا از البرز، صنعت چاپ ایران سال‌هاست با چالش‌های متعددی دست و پنجه نرم می‌کند؛ صنایعی که به‌واسطه نقش حیاتی در فرهنگ، آموزش و اطلاع‌رسانی باید از ثبات و حمایت برخوردار باشد، اما عملاً با بحران‌های پی‌درپی مواجه شده است. از فرسودگی ماشین‌آلات گرفته تا نوسانات شدید قیمت مواد اولیه، این صنعت در وضعیتی قرار دارد که آینده آن برای فعالان و ناشران با ابهام همراه است.

یکی از اصلی‌ترین مشکلات، وابستگی شدید این صنعت به واردات کاغذ، مرکب و زینک است. افزایش نرخ ارز در سال‌های اخیر باعث شد قیمت این اقلام چند برابر شود و توان بسیاری از چاپخانه‌ها و ناشران برای ادامه فعالیت کاهش یابد. این شرایط نه‌تنها به کاهش تیراژ کتاب و نشریات منجر شد بلکه کیفیت محصولات چاپی را نیز تحت تأثیر قرار داد.

در کنار این موارد، نبود سیاست حمایتی کارآمد از سوی دولت موجب شده است فعالان این حوزه بار اصلی مشکلات را به دوش بکشند. هرچند در مقاطعی یارانه کاغذ تخصیص یافته، اما این حمایت‌ها به هیچ عنوان پاسخگوی افزایش چندبرابری قیمت‌ها نبوده و در نتیجه توازن اقتصادی رسانه‌های مکتوب و چاپخانه‌ها به‌هم خورده است.

دغدغه‌های ناشران و مدیران رسانه‌های مکتوب

بسیاری از صاحبان نشریات از فشارهای اقتصادی گلایه دارند. مدیر یکی از هفته‌نامه‌های قدیمی البرز به ایلنا می‌گوید افزایش هزینه چاپ و کاغذ باعث شده تیراژ نشریه‌اش از چند هزار نسخه به چند صد نسخه کاهش پیدا کند.

این فعال رسانه‌ معتقد است با وجود سابقه طولانی فعالیت، ادامه این روند به تعطیلی کامل نشریه خواهد انجامید.

یکی دیگر از مدیران رسانه‌های محلی تأکید می‌کند که قیمت بالای کاغذ و عدم تناسب یارانه‌های تخصیص‌یافته باعث شده حتی نشریات نامدار نیز انتشار خود را محدود کنند.

به گفته او، بسیاری از رسانه‌ها دیگر توان ارسال گسترده نسخه‌های چاپی به کیوسک‌های مطبوعاتی را ندارند و همین امر موجب کاهش چشمگیر در دسترس بودن روزنامه و مجلات برای مخاطبان شده است.

از نگاه فعالان رسانه‌ای، ادامه این وضعیت نه‌تنها تهدیدی برای حیات مطبوعات است بلکه پیامدهای اجتماعی و فرهنگی نیز دارد. تعدیل نیروی گسترده در روزنامه‌ها و نشریات مکتوب طی پنج سال گذشته، نشانه‌ای روشن از بحران اقتصادی این بخش است؛ بحرانی که اگر چاره‌اندیشی نشود، می‌تواند به محو تدریجی رسانه‌های مکتوب در ایران بینجامد.

یازدهمین آیین بزرگداشت صنعت چاپ البرز

یازدهمین آیین بزرگداشت صنعت چاپ استان البرز همزمان با روز ملی این صنعت، با حضور مسئولان استانی، مدیران کل، فعالان باسابقه و علاقه‌مندان فرهنگ و هنر در سالن سیروس صابر اداره کل فرهنگ و ارشاد اسلامی برگزار شد.

صنعت چاپ، بازوی فرهنگ و اقتصاد کشور

ابراهیم شریفی، مدیرکل فرهنگ و ارشاد اسلامی البرز، صنعت چاپ را بازوی قدرتمند فرهنگ، اقتصاد و حتی سیاست کشور دانست و بر ضرورت رفع موانع این حوزه تأکید کرد.

شریفی با اشاره به فعالیت بیش از ۹۸ چاپخانه در استان گفت که با وجود شرایط دشوار اقتصادی و محدودیت‌های زیرساختی، فعالان این عرصه همواره پای کار مانده‌اند و مسئولیت ما را دوچندان می‌کند تا موانع را با همکاری از مسیر این صنعت برداریم.

وی برخی چالش‌ها مانند قطعی برق و کمبود مواد اولیه را خارج از اراده استان دانست اما تأکید کرد که هدف این است که نه‌تنها مانعی برای چاپخانه‌ها نباشیم، بلکه سنگ‌های موجود را نیز از مسیر برداریم.

شریفی افزود: نزدیکی البرز به پایتخت و دسترسی آسان به بازارهای مصرف، ظرفیت ویژه‌ای برای تبدیل این استان به یکی از قطب‌های اصلی صنعت چاپ کشور ایجاد کرده است.

صنعت چاپ ایران، پیشران اقتصاد و فرهنگ

عباس زارع، مدیرکل دفتر چاپ و نشر وزارت فرهنگ و ارشاد اسلامی، صنعت چاپ را صنعتی بین‌بخشی و راهبردی دانست و بر لزوم حمایت ملی و برنامه‌ریزی مستمر تأکید کرد.

زارع گفت که این صنعت سابقه‌ای بیش از ۴۰۰ سال در ایران دارد و گردش اقتصادی جهانی آن امروز حدود ۸۰۰ میلیارد دلار است؛ ظرفیتی که با تدابیر حمایتی می‌تواند به هزار میلیارد دلار نزدیک شود.

این مسئول همچنین کاهش واردات محصولات چاپی و تقویت تولید داخلی را از اولویت‌های وزارت فرهنگ برشمرد و اعلام کرد که واردات در شش ماه نخست امسال از ۹ تن به ۵.۵ تن کاهش یافته و هدف‌گذاری شده تا پایان سال ۴۰ درصد کاهش یابد.

وی بر نقش صادرات تأکید کرد و افزود که سال گذشته بیش از ۲۳ هزار تن محصولات چاپی ایران به کشورهای عراق و افغانستان صادر شد و تفاهم‌نامه‌ای با وزارتخانه‌های فرهنگ و صمت در حال نهایی شدن است تا موانع صادرات برطرف و دسترسی چاپخانه‌ها به بازارهای جهانی تسهیل شود.

زارع همچنین بر ضرورت تعامل با انجمن‌ها و اتحادیه‌های صنفی تأکید کرد و ابراز امیدواری کرد که با همکاری فعالان و مسئولان، صنعت چاپ ایران جایگاه شایسته خود را در عرصه ملی و بین‌المللی به دست آورد.

حمایت مؤثر از چاپخانه‌ها، تضمین‌کننده پایداری تولید و جهش صادرات

محمد انصاری، مدیرکل صنعت، معدن و تجارت استان، صنعت چاپ را حوزه‌ای راهبردی در پیوند فرهنگ، اقتصاد و دیپلماسی دانست و بر لزوم حمایت پایدار از فعالان تأکید کرد.

انصاری با اشاره به رتبه سوم البرز در تعداد واحدهای صنعتی چاپ گفت که این استان با حدود ۶۰ واحد چاپ مقیاس بالا و مجموعه‌های کوچک‌تر، به یکی از قطب‌های اصلی این صنعت تبدیل شده و این جایگاه مسئولیتی مضاعف برای پشتیبانی از فعالان ایجاد می‌کند.

وی همچنین به فشارهای اقتصادی اخیر و چالش‌های انرژی، پول و ارز اشاره کرد و از اقدامات انجام‌شده برای کاهش خاموشی‌ها و تأمین سوخت و انرژی خورشیدی خبر داد.

انصاری افزود: اختصاص ۲۲۰ میلیون دلار برای نوسازی ماشین‌آلات و بسته حمایتی وزارت صمت، توان تولید و بهره‌وری واحدهای چاپ استان را ارتقا خواهد داد و تعامل مستمر دولت و بخش خصوصی، چشم‌اندازی پایدار برای توسعه تولید و صادرات ایجاد می‌کند

صنعت چاپ، پیشران اقتصاد غیرنفتی ایران

عطیه سجاد، عضو هیأت‌مدیره چاپ جنگل نیز در این مراسم، صنعت چاپ را حلقه پیوند فرهنگ و اقتصاد دانست و بر ضرورت تبدیل آن به یکی از پیشران‌های اقتصاد غیرنفتی کشور تأکید کرد.

سجاد گفت: صنعت چاپ با وجود نوسانات اقتصادی و سیاسی تاب‌آور بوده و یکی از ستون‌های اصلی اقتصاد ایران است. او افزود که بسته‌بندی کالاهای صادراتی، تثبیت هویت برندهای ایرانی، تولید دارو، آموزش و انتقال تاریخ، همه به این صنعت وابسته‌اند و چاپ پیوندی میان هنر و صنعت ایجاد می‌کند.

وی همچنین به چالش‌های موجود اشاره کرد و ادامه داد: قطع برق و گاز، فرسودگی ماشین‌آلات و مشکلات تأمین سوخت از جمله مشکلات این صنعت است.

به گفته انصاری، تشکیل کارگروه مشترک وزارت صنعت و فرهنگ، حمایت از صادرات، صدور مجوزهای تسهیل‌گر و واردات موقت مواد اولیه از جمله راهکارهای توسعه این حوزه است و با این حمایت‌ها، چاپ می‌تواند موتور محرک اقتصاد غیرنفتی ایران شود.

تقدیر از پیشکسوتان و برگزیدگان

این مراسم با ترکیبی از برنامه‌های رسمی و هنری شامل اجرای نمایش طنز، موسیقی زنده، تقلید صدا، پخش کلیپ و سخنرانی‌های تخصصی همراه بود و فضایی پرنشاط برای حاضران رقم زد.

در بخش پایانی نیز از پیشکسوتان و فعالان برگزیده صنعت چاپ البرز با اهدای لوح سپاس و یادبود تقدیر شد؛ اقدامی که به گفته مسئولان، نشانه‌ای از احترام به تلاش‌های این قشر و نقش‌آفرینی آنان در توسعه اقتصادی و فرهنگی استان است.