معدن شمام؛ تهدیدی برای زیتون‌زارها و محیط‌زیست رودبار

گزارش خبرنگار ایلنا، اهالی روستای شمام می‌گویند؛ صبح یک روز مرداد، وقتی بیل مکانیکی در نزدیکی خانه‌ها و باغ‌های زیتون شان مستقر شد، خاطرات تلخ اعتراض‌های ده سال پیش برایشان زنده شد. آنها می‌پنداشتند معدن برای همیشه متوقف شده اما حالا فهمیده‌اند مجوز از همان سال‌ها لغو نشده و دوباره با یک پیمانکار جدید فعال شده است.

اعتراض‌ها به سرعت شکل گرفت؛ مردم مقابل اداره صنعت و معدن گیلان تجمع کردند، فرماندار و اعضای شورای شهر با آنها همراه شدند و فعالان اجتماعی و محیط‌زیستی نیز به صف معترضان پیوستند. نتیجه این فشارها، صدور دستور توقف موقت بود.

با این حال، اهالی معتقدند این توقف «مقطعی» است. آنها می‌گویند؛ تجربه نشان داده تا زمانی که مجوز قانونی لغو نشود، هر لحظه امکان بازگشت معدن وجود دارد.

اعتراض اهالی شمام رودبار به فعال‌سازی دوباره معدن قدیمی

اهالی روستای شمام رستم‌آباد رودبار با تأکید بر اینکه مجوز معدن این منطقه در سال ۱۳۹۰ بدون اطلاع مردم صادر شده، اعلام کردند اجازه فعالیت دوباره این معدن را نخواهند داد.

یکی از اهالی شمام در گفت و گو با خبرنگار ایلنا بیان کرد: مجوز معدن در سال ۹۰ صادر شد، در حالی‌که مردم و حتی مسئولان شهرستان بی‌اطلاع بودند. همان زمان اعتراضاتی شکل گرفت. در نهایت، اهالی مانع ادامه کار شدند و معدن تعطیل ماند.

وی افزود: طبق قانون، وقتی بهره‌بردار سالانه هزینه‌ها را پرداخت نکند، معدن به‌عنوان متروکه شناخته می‌شود و دوباره به مزایده گذاشته می‌شود. اکنون فرد جدیدی در مزایده برنده شده، اما ما مردم رستم‌آباد ـ شامل چند روستا با جمعیتی حدود ۲۰ هزار نفر ـ قاطعانه مخالف فعالیت معدن هستیم.

این شهروند محلی با اشاره به تجربه‌های مشابه در رودبار ادامه داد: در مناطق دیگر هم معادن شن و ماسه سال‌هاست به بهانه برداشت کوتاه‌مدت فعال مانده‌اند و خانه‌های مردم را ویران کرده‌اند. اگر اینجا هم یک هفته کار آغاز شود، دیگر قابل توقف نخواهد بود.

معدن تهدیدی برای جان، محیط زیست و آرامش مردم است

یکی دیگر از اهالی روستای شمام رستم‌آباد با اشاره به سابقه رانش زمین و زلزله در منطقه به ایلنا گفت: فعالیت دوباره معدن می‌تواند جان هزاران نفر را به خطر بیندازد، منابع طبیعی و کشاورزی را نابود کند.

وی افزود: معدن درست بالادست منطقه مسکونی قرار دارد. در سال ۴۲ زلزله شدید و رانش کوه باعث شد مردم به پایین‌دست مهاجرت کنند. حالا اگر دوباره کوه دستکاری شود، خطر رانش و تخریب گسترده خانه‌ها بسیار جدی است.

وی با اشاره به شرایط اقلیمی منطقه افزود: اینجا بادهای ۱۲۰ روزه می‌وزد. اگر پوشش گیاهی و خاک از بین برود، زندگی مردم در گرد و غبار مدفون می‌شود. علاوه بر آن، رودخانه‌ای که آب کشاورزی را تأمین می‌کند همین‌جا قرار دارد. در همین چند روز آغاز فعالیت، پیمانکار رودخانه را پر کرده، درختان را شکسته، لوله‌های کشاورزی را از بین برده و حتی پل شش‌متری روستا را تخریب کرده است.

این شهروند تأکید کرد:  این موضوع نه تنها تهدیدی برای محیط زیست و کشاورزی است، بلکه آرامش اجتماعی و امنیت روانی مردم را نیز نابود می‌کند. اگر سیلی رخ دهد، به دلیل موقعیت معدن بالادست، کل رستم‌آباد در خطر نابودی خواهد بود.

این شهروند گفت: مردم به دنبال راهکار قانونی هستند و قصد دارند با گرفتن وکیل، پیگیر لغو کامل مجوز معدن شوند تا این تهدید برای همیشه پایان یابد.

ابهام در مزایده معدن شمام

دهیار روستای شمام با افشای تخلفات گذشته در واگذاری معدن این منطقه هشدار داد که تکرار فعالیت‌ها می‌تواند تنش‌های اجتماعی و زیست‌محیطی را دوباره شعله‌ور کند. با این حال، مسئولان استانی تاکنون حاضر به پاسخگویی نشده‌اند.

تقی جهانداردر گفت‌وگو با ایلنا اظهار داشت: زمین‌هایی که در گذشته به‌نام شرکت تعاونی و برای درخت‌کاری به مردم واگذار شده بود، بعدها به‌طور غیرقانونی فروخته و تغییر کاربری معدنی پیدا کرد. همان زمان اعتراض مردم بالا گرفت و در نهایت دادگاه حکم توقف فعالیت معدن را صادر کرد. صنعت و معدن استان هم آن را در فهرست معادن مخروبه قرار داد، اما حالا دوباره همان معدن به مزایده گذاشته شده است.

معدن شمام دوباره جان گرفت؛ مسئولان سکوت کردند، مردم نگران هستند

به گفته وی، اهالی تصور می‌کردند ماجرا برای همیشه مختومه شده است، چرا که صنعت و معدن استان نیز این محدوده را در ردیف معادن مخروبه معرفی کرده بود. اما با گذشت چند سال، همان معدن دوباره به مزایده گذاشته شد؛ اقدامی که به گفته دهیار، با علم به وجود تنش‌ها و معارضات گذشته صورت گرفت.

جهاندار افزود: رییس وقت خانه صنعت و معدن استان با علم به مشکلات این معدن در روند احیای آن نقش داشت. روزی هم که ماشین‌آلات وارد محوطه شدند، مردم جلوی کار را گرفتند. شورا و دهیاری بارها به ادارات مختلف نامه زدند اما هیچ پاسخی نگرفتند. چرا با وجود این معارضات، معدن دوباره به مزایده گذاشته شد؟

به‌رغم پیگیری خبرنگار ایلنا، هیچ‌یک از مسئولان محیط زیست، اداره صنعت، معدن و تجارت و منابع طبیعی کیلان حاضر به مصاحبه نشدند و هرکدام توپ مسئولیت را به زمین دیگری انداختند.