در گفت‌وگو با ایلنا عنوان شد؛
ناترازی برق در خوزستان؛ چالش‌های ملی و راهکارهای استانی
خوزستان، به‌عنوان دومین قطب تولید و مصرف برق کشور پس از تهران، با چالش‌های جدی در حوزه ناترازی برق مواجه است. این استان با تولید بالای برق آبی و وجود نیروگاه‌های حرارتی متعدد، نقش کلیدی در شبکه برق کشور ایفا می‌کند، اما گرمای شدید، صنایع پرمصرف و کمبود سرمایه‌گذاری در زیرساخت‌ها، تأمین پایدار برق را با مشکل مواجه کرده است.
تورج فتاحی، متخصص حوزه برق و رئیس سابق روابط عمومی شرکت برق منطقه‌ای خوزستان، در گفت‌وگویی اختصاصی با ایلنا به بررسی این معضل و ارائه راهکارهای عملی پرداخته است.
فتاحی با اشاره به جایگاه خوزستان در شبکه برق کشور، اظهار داشت: «خوزستان از نظر تولید و مصرف برق رتبه دوم کشور را دارد. این استان از نظر تولید برق آبی رتبه نخست کشور را داراست و با وجود نیروگاه‌های حرارتی متعدد، یکی از ستون‌های اصلی تأمین انرژی در شبکه منسجم ملی است. با این حال، ناترازی برق یک مسئله ملی است که در خوزستان به دلیل گرمای شدید، مصرف بالای خانگی و وجود صنایع انرژی‌بر مانند فولاد، نمود بیشتری پیدا کرده است.»
وی افزود: «افزایش سالانه ۵ تا ۸ درصدی مصرف برق، فرسودگی زیرساخت‌ها و کمبود اعتبارات ملی برای توسعه شبکه، از جمله عوامل اصلی ناترازی در این منطقه هستند. این موضوع حیات اجتماعی و اقتصادی جامعه را تحت تأثیر قرار داده، چرا که صنعت برق زیرساخت زیرساخت‌هاست.»
تنوع سبد تولید؛ کلید کاهش ناترازی
فتاحی بر لزوم تنوع‌بخشی به سبد تولید برق در خوزستان تأکید کرد و گفت: «در حال حاضر، تولید برق در خوزستان عمدتاً متکی به نیروگاه‌های آبی و حرارتی است، اما جای انرژی‌های تجدیدپذیر در این سبد خالی است. خوزستان به دلیل گردوغبار و زاویه تابش خورشید، پتانسیل محدودی برای احداث نیروگاه‌های خورشیدی دارد، اما مناطق مستعدی برای تولید انرژی بادی وجود دارد. با استفاده از فناوری‌های قابل دسترس از طریق همکاری با شرکت‌های خارجی، مانند تهاتر با شرکت‌های چینی، می‌توان این ظرفیت را به سرعت فعال کرد.»
وی با اشاره به اقدامات اخیر دولت افزود: «الزام صنایع به سرمایه‌گذاری در انرژی‌های تجدیدپذیر گامی مثبت است، اما نیازمند پیگیری‌های جدی در سطح کلان استانی است تا این پروژه‌ها به نتیجه برسند.»
نقش شورای پایایی برق منطقه ای و چالش‌های هماهنگی
به گفته فتاحی، ساختار صنعت برق کشور بر پایه شورای پایایی برق منطقه‌ای شکل گرفته که در خوزستان، متولی تأمین و توزیع برق این استان و کهگیلویه و بویراحمد است. وی توضیح داد: «۱۶ برق منطقه‌ای زیرمجموعه توانیر در کشور فعالیت می‌کنند و سیاست‌گذاری تولید و توزیع بر عهده شورای پایایی است. با وجود این ساختار استاندارد، ناهماهنگی‌هایی در اجرا مشاهده می‌شود که منجر به مخاطراتی در تأمین برق شده است.»
سرمایه‌گذاری و مدیریت منابع استانی
این کارشناس صنعت برق با اشاره به ضرورت سرمایه‌گذاری مستمر در صنعت برق، اظهار داشت: «اعتبارات ملی کنونی پاسخگوی نیازهای توسعه شبکه، شامل تولید، توزیع، انتقال و همچنین بهینه‌سازی نیروگاه‌ها و تجهیزات نیست. خوزستان با ظرفیت عظیم ثروت‌خیزی خود، از جمله منابع حاصل از آلایندگی یا مسئولیت‌های اجتماعی شرکت‌های مستقر در این استان، می‌تواند بخشی از این منابع را به سرمایه‌گذاری در زیرساخت‌های انرژی هدایت کند.»
وی افزود: «استاندار خوزستان با توجه به اختیارات تفویض‌شده از سوی رئیس‌جمهور، می‌تواند رأساً صنایع را به سرمایه‌گذاری در حوزه انرژی تشویق یا ملزم کند. مطالعه دقیق برای استفاده بهینه از منابع استانی، به‌ویژه منابع مسئولیت‌های اجتماعی و آلایندگی، کلید توسعه زیرساخت‌های برق است.»
تأثیر خاموشی‌ها بر صنایع و جامعه
فتاحی به تبعات خاموشی‌ها اشاره کرد و گفت: «خاموشی‌ها در صنایع به کاهش تولید، افزایش قیمت محصولات و حتی تعطیلی و تعدیل نیرو منجر می‌شود. در بخش کشاورزی، عدم آبیاری به‌موقع خسارات سنگینی به بار می‌آورد. در بخش خانگی نیز، با توجه به گرمای شدید خوزستان، خاموشی‌ها آسیب‌های جدی به دنبال دارند و باید با ملاحظه اقلیم خاص این منطقه، محدودیت‌ها به حداقل برسد.»
راهکارهای عملی برای آینده
فتاحی با تأکید بر توسعه سریع نیروگاه‌های حرارتی به‌عنوان راهکاری کوتاه‌مدت، اظهار داشت: «نیروگاه‌های حرارتی به دلیل سرعت بالای احداث، می‌توانند به‌سرعت وارد مدار شوند و بخشی از ناترازی را جبران کنند. در عین حال، باید به سمت تنوع‌بخشی به سبد تولید، به‌ویژه با تمرکز بر انرژی بادی، حرکت کنیم.»
وی همچنین بر اهمیت مدیریت مصرف تأکید کرد: «اجرای طرح‌های تشویقی برای کاهش مصرف خانگی، همکاری با صنایع برای مدیریت پیک بار و استفاده از فناوری‌های هوشمند در توزیع برق، می‌تواند فشار بر شبکه را کاهش دهد.»
تورج فتاحی معتقد است که حل معضل ناترازی برق در خوزستان نیازمند تلفیقی از سیاست‌گذاری ملی، هماهنگی بین‌بخشی و بهره‌گیری از ظرفیت‌های استانی است. با تمرکز بر توسعه انرژی‌های تجدیدپذیر مانند انرژی بادی، نوسازی زیرساخت‌ها و مدیریت هوشمند مصرف، و همچنین هدایت منابع مسئولیت‌های اجتماعی و آلایندگی شرکت‌های مستقر در خوزستان به سوی سرمایه‌گذاری در زیرساخت‌های انرژی، این استان می‌تواند نه‌تنها چالش ناترازی برق را برطرف کند، بلکه به الگویی برای سایر مناطق کشور تبدیل شود.
