ایلنا از خوزستان گزارش می‌دهد؛
وعده‌های تکراری، دود ماندگار؛ ادامه بحران آتش‌سوزی در بخش عراقی تالاب هورالعظیم و نارضایتی شهروندان خوزستانی
دولت عراق باید متوجه مسئولیت بین‌المللی خود باشد.
در حالی که نفس شهروندان خوزستان زیر دود آتش‌سوزی تالاب هورالعظیم به شماره افتاده، مسئولان همچنان به وعده‌های تکراری و رایزنی‌های بی‌سرانجام با طرف عراقی اکتفا می‌کنند؛ وعده‌هایی که تاکنون نه آتش را خاموش کرده و نه آسمان خوزستان را پاک.
به گزارش ایلنا از خوزستان، در حالی که آتش‌سوزی در بخش عراقی تالاب هورالعظیم وارد ماه‌های متوالی خود شده، دود غلیظ ناشی از این حریق همچنان نفس شهروندان خوزستانی را تنگ کرده و وضعیت برای گروه‌های حساس به مرحله هشدار رسیده است. با وجود رایزنی‌های مکرر و وعده‌های متعدد مسئولان، هنوز اقدام عملی مؤثر برای خاموش‌سازی کامل آتش‌سوزی صورت نگرفته است.
در چند روز گذشته، بوی دود و آلودگی شدید ناشی از این حریق، شهرهای مختلف استان از جمله اهواز، باوی، حمیدیه، کارون، هویزه و دشت آزادگان را تحت تأثیر قرار داده و مشکلات تنفسی و قلبی برای ساکنان، به‌ویژه کودکان و بیماران خاص به همراه داشته است. این وضعیت در شرایطی ادامه دارد که هم مسئولان استانی و هم نمایندگان مجلس تنها به تکرار اخبار مربوط به «رایزنی» و «پیگیری» اکتفا کرده‌اند.
محمدجواد اشرفی، مدیرکل محیط‌زیست خوزستان ضمن تأکید بر نقش یک فروند هواپیمای آب‌پاش ایرانی که هفته گذشته چندین پرواز برای مهار آتش‌سوزی انجام داده، راه‌حل اصلی را در تأمین حق‌آبه تالاب می‌داند؛ مسئله‌ای که بارها مطرح شده اما همچنان در مرحله گفت‌وگو با طرف عراقی باقی مانده است.
وی همچنین وعده‌ی برگزاری نشست با مقامات عراقی را داده، وعده‌ای که مشابه آن در ماه‌های گذشته بارها تکرار شده اما به نتیجه مشخصی نینجامیده است.
از سوی دیگر، مجتبی یوسفی، نماینده مردم اهواز، باوی، حمیدیه و کارون در مجلس نیز از پیگیری موضوع در سطح مجلس خبر داده؛ اما افکار عمومی به‌درستی می‌پرسد که چرا علی‌رغم گذشت ماه‌ها از آغاز آتش‌سوزی و تأثیرات مستقیم آن بر سلامت شهروندان، هنوز اقدامی ملموس و مؤثر صورت نگرفته است؟
کارشناسان محیط زیست معتقدند تا زمانی که مسائل دیپلماتیک و زیست‌محیطی با طرف عراقی وارد فاز اجرایی و الزام‌آور نشوند، تکرار جلسات و صدور بیانیه‌ها گره‌ای از بحران باز نخواهد کرد.
اکنون مردم خوزستان از مسئولان انتظار دارند به جای وعده‌های کلی، شفاف اعلام کنند چه اقدام مشخصی در چه زمانی انجام خواهد شد و در صورت تداوم این وضعیت، چه برنامه‌ی جایگزینی برای حفاظت از سلامت عمومی دارند.
مسئولیت عراق از نگاه حقوق بین‌الملل؛ وقتی دود یک بحران مرزی است
با گذشت ماه‌ها از آتش‌سوزی در بخش عراقی تالاب هورالعظیم و گسترش دود آن به شهرهای مختلف خوزستان، این سئوال جدی مطرح است: عراق در قبال این وضعیت چه مسئولیتی دارد؟
بر اساس قواعد شناخته شده حقوق بین‌الملل، به‌ویژه در حوزه محیط‌زیست، هر کشوری موظف است از سرزمین خود به گونه‌ای استفاده نکند که به کشورهای دیگر آسیب بزند. این قاعده ساده اما مهم، به «اصل منع وارد آوردن خسارت» مشهور است و در مورد فعلی، به معنای آن است که عراق نباید اجازه دهد آتش‌سوزی در خاکش باعث آلودگی در ایران شود.
از سوی دیگر، کشورها باید در بحران‌های زیست‌محیطی فرامرزی با یکدیگر همکاری فعال و فوری داشته باشند. اگر عراق به‌رغم اطلاع از وضعیت، همکاری لازم برای مهار آتش و جلوگیری از سرایت دود به خاک ایران را انجام ندهد، عملاً مسئولیت بین‌المللی پیدا می‌کند.
همچنین با توجه به اینکه تالاب هورالعظیم یک منبع طبیعی مشترک است، بهره‌برداری یا بی‌توجهی یک‌طرفه به آن (مثلاً جلوگیری از تأمین آب تالاب) می‌تواند زمینه‌ساز ادعای ایران برای خسارت یا اعتراض رسمی باشد.
در مجموع، اگرچه تاکنون تنها به رایزنی‌های سیاسی اکتفا شده، اما بر پایه قوانین بین‌المللی، ایران این حق را دارد که از عراق پاسخ‌گو بودن را مطالبه کرده و خواستار اقدام عملی فوری شود.
گزارش: ذوالفقار شریعت، «دانش‌آموخته حقوق بین‌الملل عمومی»
