لزوم اتخاذ تصمیمات زیست‌محیطی مبتنی بر واقعیت‌ها و شرایط خاص کشور / تمایلی نداریم که در 16 نیروگاه حرارتی کشور سوخت مازوت مصرف شود

به گزارش خبرنگار ایلنا، شینا انصاری در جلسه کارگروه کاهش آلودگی هوای استان مرکزی، افزود: بر این باور معتقد هستیم که شرایط و واقعیت‌های موجود کشور باید به درستی درک شود. باید در نظر داشت که سازمان حفاظت محیط‌زیست کشور جزیره‌ای جدا از مجموعه دولت نیست و تصمیماتی که اتخاذ می‌کند باید مطابق با واقعیت‌ها و ظرف زمانی موجود باشد. برای دستیابی به راه‌حل‌های پایدار، همکاری و هم‌افزایی با دیگر دستگاه‌های اجرایی و نهادها ضروری است.

وی ادامه داد: به عنوان متولی سازمان حفاظت محیط‌زیست کشور بسیاری اقدامات هست که علاقه داریم انجام دهیم. در این راستا تمایلی نداریم که در 16 نیروگاه حرارتی کشور سوخت مازوت مصرف شود. ترجیح و تأکید محیط‌زیست بر این است که از سوخت‌های مناسب استفاده شود و ضروری است در شرایط موجود اولویت‌بندی‌هایی در زمینه سوخت مورد توجه قرار گیرد. با اتخاذ راهکارهای مناسب و توجه به شرایط خاص، می‌توان به بهبود کیفیت و کاهش آلودگی هوا کمک کرد.

معاون رئیس‌جمهور و رئیس سازمان حفاظت محیط‌زیست کشور اظهار داشت: استان مرکزی و به ویژه شهر اراک در حوزه محیط‌زیستی شرایط ویژه‌ای دارد. در بازه زمانی سال‌های متمادی گذشته به دلیل توسعه ناپایدار، واگذاری‌های فراوان و بیش از ظرفیت، تصمیمات نادرست، به لحاظ محیط‌زیستی شرایط شکننده و آسیب‌پذیری در این استان ایجاد شده است. این چالش‌ها نیازمند توجه ویژه و اتخاذ تدابیر مؤثر برای بهبود شرایط محیطی و ارتقاء کیفیت زندگی شهروندان است.

انصاری به موضوع توسعه انرژی‌های تجدیدپذیر به خصوص انرژی خورشیدی در استان مرکزی اشاره داشته و در این خصوص تصریح کرد: به‌رغم مشکلات و چالش‌های محیط‌زیستی متعدد در این استان، اقدامات خوبی در راستای توسعه انرژی‌های تجدیدپذیر انجام شده است که امیدواریم این روند افزایش یابد. ابتکارات و پروژه‌های بیشتر در این زمینه می‌تواند به بهبود کیفیت محیط‌زیست و تأمین منابع پایدار انرژی کمک کند و از این رو، حمایت و تشویق این اقدامات ضروری است.

وی بیان داشت: طرح جامع کاهش آلودگی هوای اراک در کارگروه ملی این طرح مورد بازنگری و بررسی قرار خواهد گرفت. این اقدام به منظور شناسایی نقاط ضعف و قوت طرح موجود و همچنین بروزرسانی راهکارها و استراتژی‌ها انجام می‌شود تا بتوانیم به بهبود کیفیت هوا و رفع مشکلات ناشی از آلودگی در این شهر کمک کنیم. هدف این بازنگری، افزایش اثربخشی اقدامات و تأمین سلامت شهروندان ساکن شهر اراک است. در این راستا از هیچ کوششی دریغ نخواهد شد.

معاون رئیس‌جمهور و رئیس سازمان حفاظت محیط‌زیست کشور تأکید کرد: در بررسی سیاهه انتشار آلودگی هوای اراک، سهم منابع ثابت آلودگی در استان مرکزی بسیار بیشتر از منابع متحرک است، اما نباید از منابع متحرک غافل شد. اهمیت توجه به منابع متحرک در ایجاد و تشدید آلودگی هوا به هیچ وجه قابل کتمان نیست. لازم است که در برنامه‌ریزی‌ها و سیاست‌گذاری‌ها، به هر 2 دسته منابع توجه شود تا بتوان به صورت جامع‌تری به کاهش آلودگی هوا و بهبود کیفیت آن پرداخت.

انصاری ابراز داشت: باید تعداد تاکسی‌ها و اتوبوس‌های برقی را گسترش دهیم. در استان‌های تهران و اصفهان با همکاری چند دستگاه اجرایی در پی جایگزینی موتورسیکلت‌های سوختی با موتورسیکلت‌های برقی هستیم که این اقدام می‌تواند در مقیاس پایلوت انجام شود. دیگر اقدامات از جمله اسقاط خودروهای فرسوده می‌تواند در استان مرکزی انجام شود. در این راستا پیگیری‌ها و هماهنگی‌های آن از جانب سازمان حفاظت محیط‌زیست کشور صورت خواهد گرفت.

وی اضافه کرد: در اواخر مهر ماه سال گذشته گزارشی مبنی بر مازوت‌سوزی زودهنگام نیروگاه حرارتی شازند ارائه شد که با توجه به حساسیت بالای آن، موضوع در کارگروه ملی کاهش آلودگی هوا مطرح گردید. در نتیجه، رئیس‌جمهور دستور قطع مازوت‌سوزی این نیروگاه را صادر کرد، اما به دلیل شرایط ناترازی انرژی، تحقق این تصمیم به طور کامل ممکن نشد. همچنین استفاده از سوخت LPG در نیروگاه شازند و برنامه زمان‌بندی رفع آلایندگی پالایشگاه و پتروشیمی باید پیگیری شود.

معاون رئیس‌جمهور و رئیس سازمان حفاظت محیط‌زیست کشور گفت: اطمینان می‌دهیم که تلاش خواهیم کرد در کلانشهری مانند اراک آلودگی‌های کمتری داشته باشیم. اما با توجه به شرایط کنونی، نمی‌توانیم قول قطعی برای بهبود وضعیت شهر اراک بدهیم. شرایط ویژه این شهر با توجه به اینکه صنایع ‌آن در مسیر بادهای غالب مستقر شده‌اند، تفاوت می‌کند. بر این اساس شرایط شهر اراک بر اساس مستندات لازم، در کارگروه ملی کاهش آلودگی هوا مطرح می‌شود و به دقت بررسی خواهد شد.

انصاری افزود: سازمان حفاظت محیط‌زیست کشور با قاطعیت اعلام می‌دارد که تمام تلاش خود را برای کاهش آلودگی هوای اراک به کار خواهد گرفت و از هیچ کوششی در این راستا دریغ نخواهد کرد. این سازمان متعهد است که با بهره‌گیری از تمام ظرفیت‌ها و همکاری‌های لازم، قدم‌های مؤثری در راستای بهبود کیفیت هوا و سلامت شهروندان بردارد. تلاش خواهیم کرد تا راهکارهای مناسبی برای مواجهه با چالش‌های موجود ارائه دهیم و به وضعیت آلودگی هوا در اراک رسیدگی کنیم.

وی ادامه داد: مطمئن باشید که در طول مدیریت اینجانب به عنوان متولی سازمان حفاظت محیط‌زیست کشور، حفظ سلامت شهروندان اراک برای این سازمان از اهمیت بالایی برخوردار است و از هیچ تلاشی برای کاهش مشکلات موجود دریغ نخواهیم کرد. عزم مجموعه حفاظت محیط‌زیست بر این است که با اتخاذ تدابیر مناسب و همکاری با تمامی نهادهای مربوطه، بهبود وضعیت سلامت و کیفیت زندگی مردم شهر اراک را در اولویت قرار دهیم.

هیچ شهری به اندازه اراک تحت‌تأثیر دی‌اکسیدگوگرد نیست

استاندار مرکزی نیز در این جلسه با تأکید بر اینکه انتظار می‌رود سازمان حفاظت محیط‌زیست کشور شرایط آلودگی هوای اراک و مصرف مازوت نیروگاه حرارتی شازند را به صورت استثناء ببیند، گفت: به دلایل متعدد هیچ شهری به اندازه شهر اراک تحت‌تأثیر گاز SO2 دی‌اکسیدگوگرد نیست. انتظار می‌رود در راستای کاهش اثرات این سوخت، اقدامات لازم مورد توجه قرار گیرد. از دولت درخواست داریم استثناء بودن اراک را نسبت به سایر شهرهای ایران در خصوص مازوت‌سوزی نیروگاه شازند بپذیرد.

مهدی زندیه‌وکیلی افزود: مازوت‌سوزی سال‌های سال است که در نیروگاه حرارتی شازند انجام می‌شود. عمدتاً مازوت‌سوزی پالایشگاه و نیروگاه شازند، در آلودگی هوای شهر اراک نقش دارند. با شروع ناترازی‌ها در حوزه انرژی کشور و به تبع آن مازوت‌سوزی نیروگاه شازند، وضعیت هوای اراک رو به وخامت می‌رود و در مقاطعی، کاری نمی‌توانیم انجام دهیم. بر این اساس مردم این شهر هم در فصل زمستان و هم در فصل تابستان با آلودگی هوا همراه هستند.

وی به فرایند مازوت‌سوزی نیروگاه حرارتی شازند در سال گذشته و آغاز پیش از موعد آن اشاره کرده و ادامه داد: پزشکیان نخستین رئیس‌جمهوری بود که قطع مازوت‌سوزی در نیروگاه شازند را اعلام کرد و پذیرفت در مقطعی کوتاهی استفاده از این سوخت قطع شود. در این راستا تلاش‌های زیادی نیز صورت گرفت اما بنا به دلیل ناترازی انرژی محقق نشد. رئیس‌جمهور پس از شروع مجدد مازوت‌سوزی در نیروگاه شازند از مردم شهرهای اراک و شازند عذرخواهی کرد.

استاندار مرکزی اظهار داشت: تمامی مازوت کم‌سولفور کشور توسط پالایشگاه شازند تولید می‌شود که روزانه یک میلیون لیتر تولید دارد، اما مصرف مورد نیاز نیروگاه حرارتی روزانه 8 میلیون لیتر است. زمستان سال گذشته روزانه 500 هزار لیتر مازوت کم‌سولفور برای نیروگاه شازند اختصاص یافت که برای همه روزها نبود. برای خرید این میزان مازوت کم‌سولفور به صورت روزانه 3 همت اعتبار مورد نیاز است که در این رابطه از دولت تقاضای کمک داریم.

زندیه‌وکیلی تصریح کرد: انتظار می‌رود در بحث اختصاص مازوت کم‌سولفور به نیروگاه حرارتی شازند در شرایط خاص نگاه ویژه شود. درخواست داریم در فصل تابستان مازوت کم‌سولفور در نیروگاه شازند ذخیره شود و در فصل زمستان مازوت‌های کم‌سولفور ذخیره شده، سوزانده شود. علیرغم آلودگی که مازوت کم‌سولفور دارد، اما با توجه به شرایط ویژه شهر اراک و ناترازی انرژی، به سوزاندن مازوت کم‌سولفور قانع هستیم.

وی بیان داشت: بعضی واحدهای صنعتی استان مرکزی مانند پتروشیمی شازند در سال‌های گذشته از لیست شرکت‌های پرداخت کننده عوارض آلاینده خارج شدند. فلر پتروشیمی چند وقت گذشته به حدی آلودگی ایجاد کرد که باعث اعتراض مردم منطقه شد، اما یک ریال عوارض آلایندگی پرداخت نکردند. چند سال است از پتروشیمی خواسته‌ایم از پساب فاضلاب برای مصارف خود استفاده کند اما گوش شنوایی ندارند. از سازمان حفاظت محیط‌زیست می‌خواهیم جلوی باندهای قدرت و ثروت بایستد.

استاندار مرکزی خواستار بازنگری طرح جامع کاهش آلودگی هوای شهر اراک در هیئت وزیران شد و تأکید کرد: بازنگری مجدد طرح کاهش آلودگی هوای اراک با اختصاص اعتبار ویژه مورد انتظار است، زیرا بازنگری این طرح در سال 1398 انجام شده است. برای آنکه بتوان اقدامات مؤثرتر و منسجم‌تری در حوزه کاهش آلودگی هوای اراک داشت باید، طرح مذکور هر چه سریعتر بازنگری شود و فرایندهای آن مورد بررسی قرار گیرد.

زندیه‌وکیلی ابراز داشت: در سایه رویکردهای علمی و تخصصی، اقدامات موفقی در راستای کاهش آلودگی هوای اراک انجام شده است. قطع مازوت‌سوزی نیروگاه حرارتی شازند در برهه‌ای از زمان، خروج 700 دیگ آلاینده شرکت ایرالکو از مدار تولید، ایجاد 700 هکتار فضای سبز، گازسوز شدن بسیاری از تاکسی‌ها و کوره‌های آجرپزی و انتقال تعدادی از کوره‌های آجرپزی به خارج شهر، ایجاد تقاطع‌های غیرهمسطح و ... از جمله اقدامات این حوزه بود، اما تعدادی از طرح‌ها نیز اجرایی نشد.

وی اضافه کرد: اقدامات شهرداری اراک در راستای کاهش آلودگی هوای این شهر جای تقدیر دارد و در سال‌های اخیر اتوبوس‌های برقی زیادی در این شهر به ناوگان حمل‌ونقل عمومی اضافه شده است. اراک تنها شهری است که این حجم از اتوبوس برقی را وارد ناوگان حمل‌ونقل شهری خود کرده است. انتظارمان برای شهر اراک احداث مترو نیست، اما انتظار داریم اعتبار لازم برای راه‌اندازی تراموا در اراک در اختیار استان گذاشته شود.

استاندار مرکزی به تعهدات این استان مبنی بر ایجاد و توسعه 5000 مگاواتی انرژی خورشیدی اشاره کرده و گفت: این استان در راستای کمک به شرایط ناترازی انرژی کشور ایجاد 5000 مگاوات انرژی خورشیدی در بازه زمانی 3 سال را هدفگذاری کرده که تاکنون با توفیقات خوبی همراه شده است. برای سال 1404 به عنوان سال نخست اجرای این طرح، ایجاد 500 مگاوات انرژی خورشیدی تعهد شده است. از این میزان انرژی خورشیدی تعهد شده سال جاری 127 مگاوات وارد مدار شده است.

اراک هوای پاک برای تنفس ندارد

فرماندار شهرستان اراک نیز در این جلسه به مشکلات و چالش‌های محیط‌زیستی شهر اراک به خصوص در حوزه منابع آبی و آلودگی هوا اشاره کرده و در این خصوص گفت: منابع آبی شهر اراک روبه اتمام است و این شهر هوای پاک برای تنفس ندارد. در این راستا انتظار می‌رود که بحث قطع مازوت‌سوزی یا اختصاص مازوت کم‌سولفور در نیروگاه حرارتی شازند در دولت با جدیت پیگیری شود و برای آن مصوبه‌ای اخذ شود.

عبدالرضا حاج‌علی‌بیگی افزود: به عنوان فرماندار اراک از مردم این شهر شرمنده هستم که هم در فصل سرد سال مازوت‌سوزی را تحمل کردند و در حال حاضر در فصل تابستان نیز مصرف این سوخت را تحمل می‌کنند. امید است حضور رئیس سازمان حفاظت محیط‌زیست به استان مرکزی همراه با هدیه‌ای ارزشمند به مردم شهر اراک در راستای قطع مازوت یا اختصاص مازوت کم‌سولفور برای نیروگاه شازند باشد.

با یک زیست‌بوم حساس و شکننده روبه‌رو هستیم

سرپرست اداره‌کل حفاظت محیط‌زیست استان مرکزی نیز در این جلسه با تأکید بر اینکه با یک زیست‌بوم حساس و شکننده روبه‌رو هستیم، گفت: اراک شهر صنعتی است که در شرق آن صنایع مادر مانند ایرالکو، کمباین‌سازی، هپکو و آذرآب مستقر شده‌اند. سمت غرب اراک هم نیروگاه حرارتی شازند، پتروشیمی و پالایشگاه قرار دارد که در ۶ ماهه دوم سال، آلاینده‌های این صنایع با وزش بادهای جنوب و جنوب غربی به اراک وارد می‌شود و شرایط اراک را به حالت اضطرار می‌رساند.

امیر انصاری افزود: در نزدیکی این شهر نیز تالاب کویری میقان قرار دارد و در 6 ماهه اول سال با وزش بادهای قم، دشت‌های مرکزی کشور، گردوغبار نمکی تالاب هم به آلودگی صنایع اضافه می‌شود. آلاینده مسئول برخی روزهای اراک در ایام سال، دی‌اکسیدگوگرد ثبت شده که این وضعیت در سایر شهرهای کشور دیده نشده و نیاز است شرایط آلودگی هوای این شهر در ابعاد ملی دیده شود. این استان به ویژه شهر اراک در ایام سال با آلودگی هوا درگیر است.

وی ادامه داد: تهیه طرح سیاهه انتشار آلودگی هوای شهرستان‌های اراک و شازند در سال 1403 انجام شد. در این طرح بیشتر آلایندگی‌های صنایع و خودرو بررسی شد، اما موضوع گردوغبار دیده نشده است و باید در این حوزه نیز اقدامات لازم انجام شود. نیاز است در سال جاری 2000 میلیارد ریال از سوی شهرداری و شورای شهر در راستای پرداخت عوارض آلایندگی برای بروزرسانی ایستگاه‌های سنجش آلودگی هوای موجود و اضافه کردن 5 ایستگاه جدید تزریق شود.

ثبت تنها 9 روز با هوای پاک در شهر اراک

رئیس مرکز پایش آلودگی هوای اداره‌کل حفاظت محیط‌زیست استان مرکزی نیز در این جلسه به تعداد ایستگاه‌های سنجش آلودگی هوا در استان اشاره کرده و گفت: 7 ایستگاه سنجش آلایندگی هوا در اراک وجود دارد که تمامی این ایستگاه‌ها تنها سنجش گردوغبار را دارند. از این تعداد ایستگاه سنجش آلایندگی هوا، یک ایستگاه از مدار خارج شده است. شهرداری اراک بعد از 10 سال برای نخستین بار یک ایستگاه مدرن خریداری و نصب کرده که مورد بهره‌برداری قرار گرفته است.

علیرضا محرابیان افزود: اراک از ابتدای سال جاری تاکنون 9 روز پاک، 87 روز قابل قبول، 18 روز ناسالم برای گروه‌های سنی و 2 روز ناسالم برای تمامی گروه‌های سنی داشته است. تعداد روزهای پاک شهر اراک از 2 روز در سال گذشته به 9 روز در سال جاری افزایش یافته، اما تعداد روزهای ناسالم مانند سال گذشته است. آلاینده مسئول هوای اراک در سال جاری، ذرات معلق کمتر از 2.5 میکرون بود. سال 1402 تعداد 27 روز و سال 1403 تعداد 5 روز با آلاینده دی‌اکسیدگوگرد در اراک به ثبت رسید.

وی ادامه داد: تاکنون در هیچ شهری به جز اراک، ثبت آلاینده هوا با دی‌اکسیدگوگرد گزارش نشده است. آلاینده مسئول 6 ماهه نخست سال در اراک مربوط به ذرات معلق منطقه کویر قم، کویر مرکزی ایران و تالاب میقان است که با هرگونه وزش باد منجر به انتقال گردوغبار می‌شود. آلاینده مسئول 6 ماهه دوم سال در اراک همزمان با وارونگی دما و افزایش آلاینده‌های جوی به واسطه استفاده از سوخت مازوت ایجاد می‌شود. در سال جاری 30 میلیون لیتر مازوت در نیروگاه شازند مصرف شده است.

درگیری اراک با آلاینده‌های صنعتی

رئیس شبکه مردم نهاد محیط‌زیستی استان مرکزی نیز در این جلسه با ابراز ناخرسندی از وجود آلایندگی‌های شدید در این استان، گفت: اراک به جز درگیری با آلایندگی شدید نیروگاه حرارتی شازند با آلاینده‌های دیگر صنعتی از جمله فعالیت ایرالکو مواجه است. آلایندگی ایرالکو کمتر از نیروگاه شازند نیست و این واحد صنعتی تاکنون واحد آندسازی خود را به‌رغم تعهدات چندین‌باره به بیرون از شهر منتقل نکرده است.

سیاوش آقاخانی افزود: مردم استان مرکزی شرایط کشور را درک می‌کنند، اما انتظار دارند وضعیت خاص اراک ویژه دیده شود. پزشکیان تنها رئیس‌جمهوری بود که بابت سوخت مازوت نیروگاه از مردم اراک عذرخواهی کردند و این ارزشمند است. اگر نگاه دولت ویژه باشد می‌توان اقدامات خوبی انجام داد. در این راستا نیاز است شرایطی فراهم شود تا از ظرفیت نوسازی صنایع بیش از پیش در این استان استفاده شود.

حمید اخوان مدیرعامل مؤسسه محیط‌زیستی سبزاندیشان اراک نیز در این جلسه گفت: انتظار می‌رود برای نیروگاه حرارتی شازند ماده 12 اعمال شود. زیرا این صنعت آلاینده فرسوده است، جانمایی آن غلط بوده و توان نصب فیلتراسیون را هم ندارد. انتظار است این موضوع در کارگروه ملی کاهش آلودگی هوا مطرح و حکم تعطیلی این واحد صنعتی گرفته شود و این صنعت به مکان دیگری منتقل گردد.

شرکت در مراسم بهره‌برداری از نیروگاه خورشیدی 3 مگاواتی شرکت لیکا، بهره‌برداری از نخستین اولین تصفیه خانه فاضلاب گاوداری کشور در زرندیه، بهره‌برداری از اداره حفاظت محیط‌زیست شهرستان فراهان، بهره‌برداری از ایستگاه‌های سنجش آلودگی هوای اراک، دیدار با نماینده ولی‌فقیه در استان مرکزی، نشست با فعالان محیط‌زیست این استان از دیگر برنامه‌های معاون رئیس جمهور و رئیس سازمان حفاظت محیط‌زیست در سفر یک روزه به استان مرکزی بود.