ایلنا گزارش می دهد؛
هم‌پوشانی بافت تاریخی و فرسوده، چالش مهم بازآفرینی در قزوین است/ دوگانه توسعه و حفظ هویت شهری
بازآفرینی شهری و بافت‌های فرسوده در قزوین یکی از موارد مهمی است که با یک دوگانگی مواجه است؛ باتوجه به اینکه بخش قابل توجهی از بافت‌های تاریخی محله‌های هدف بازآفرینی هستند، با چالش حفظ اصالت و هویت شهر از یک طرف و توسعه و بازآفرینی از طرف دیگر مواجه هستیم.
به گزارش خبرنگار ایلنا در قزوین، بازآفرینی بافت‌های فرسوده و ناکارآمد یکی از موادی است که با اجرایی شدن آن‌ها علاوه بر بهبود سینما و منظر شهری، سطح ایمنی و سلامت هم ارتقا پیدا می‌کند و شاید بتوان از منظر پدافندی هم به آن نگاه کرد.
یک‌هزار و 4 هکتار از شهر قزوین را بافت فرسوده تشکیل می‌دهد، این بافتها در سایر شهرهای استان هم وجود دارد؛ از این رو برنامهریزی برای آن‌ها اهمیت اساسی دارد.
البته در بافت‌های فرسوده و ناکارآمد صرفا ساختمان‌ها مطرح نیستند و در حوزه‌های مختلف اجتماعی و فرهنگی هم وضعیت این مناطق پایش می‌شود.
35 محله استان قزوین هدف بازآفرینی هستند
رئیس اداره برنامهریزی مسکن و بازآفرینی شهری راه و شهرسازی قزوین در گفت‌وگو با خبرنگار ایلنا درباره بافت‌های فرسوده استان با اشاره به اینکه 35 محله در استان هدف بازآفرینی قرار دارند، گفت: 14 محله در شهر قزوین قرار گرفته و هدف ما نوسازی این بافتها است، باتوجه به اینکه در سال گذشته 90 درصد بخش مهدیه نوسازی شده از بافت فرسوده خارج می‌شود.
الهام شعبانی، تسهیلات بانکی را یکی از مشوق‌ها برای نوسازی برشمرد و عنوان کرد: یکی از چالش‌های ما در این حوزه عدم توازن بین تعداد درخواست‌ها و میزان اعتبار تخصیص داده شده به استان است.
توجه به حفظ هویت محله‌های تاریخی در کنار بازآفرینی
وی هم‌پوشانی مقدار قابل توجهی از بافت فرسوده و تاریخی را یکی دیگر از چالش‌های نوسازی عنوان کرد و گفت: میراث فرهنگی در این حوزه قوانین سخت‌گیرانه‌ای دارد که البته به جا است؛ این شرایط باعث شده نوسازی اتفاق نیفتد و مردم هم میل و رغبتی به این کار نداشته باشند.
این مسئول ادامه داد: اگر منطقه‌ای بافت تاریخی باشد، نظر ما هم حفظ هویت این محله‌ها است تا آسیبی به آن‌ها وارد نشود؛ در عین حال در محله‌هایی مانند هادی آباد که ریزدانگی زیاد است، نوسازی و از بین رفتن این ریزدانگی‌ها مطلوب ما است.
وی درباره تسهیلات برای نوسازی بافت‌های فرسوده عنوان کرد: 550 میلیون تومان با سود 15 و 16 درصد و در 4 مرحله قابل پرداخت است، در شورای عالی معماری و شهرسازی هم مشوق‌هایی در نظر گرفته شده که در هر استان بومی‌سازی می‌شود.
نگاه اختصاصی به محله‌های هدف بازآفرینی
معاون شهرسازی و معماری شهرداری قزوین هم در این باره به خبرنگار ایلنا گفت: براساس آخرین شاخص‌های اعلام شده، یک‌هزار و 4 هکتار از وسعت شهر قزوین جزء محله‌های هدف بازآفرینی شهری تعیین شده است.
سید محمد علمی ادامه داد: این میزان شامل گونه‌های مختلف بافت ناکارآمد به لحاظ مخاطرات طبیعی و انسان ساخت، بافت ناکارآمد به لحاظ کالبدی (فرسوده)، بافت تاریخی و سکونت‌گاه‌های غیررسمی (نواحی منفصل و متصل شهری) است.
وی با اشاره به بومی‌سازی مشوق‌های نوسازی در استان اظهار کرد: قزوین به‌عنوان اولین شهر در کشور ضوابط اختصاصی به صورت "محله به محله" تدوین، تصویب و ابلاغ کرده است؛ به این معنی که در حال حاضر قزوین، تنها شهر در کشور است که برای تمام محلات هدف بازآفرینی شهری بر اساس ویژگی‌ها و نقاط قوت و ضعف آن‌ها، ضوابط اختصاصی تعیین کرده است.
وی درباره حفظ اصالت و هویت در عین بازآفرینی گفت: یکی از گونه‌های محدوده ناکارآمد شهری، بافت تاریخی است که به لحاظ اصالت، هویت و فرهنگ شرایط کاملاً متفاوتی از سایر گونه‌ها مانند بافت فرسوده و سکونت‌گاه غیررسمی دارد و توجه به این موضوع به شیوه‌های متفاوت در هر گونه صورت می‌گیرد.
علمی، هم‌پوشانی و تداخل محدوده‌های دارای ارزش تاریخی با بافت‌های فرسوده را یکی از اصلی‌ترین چالش‌ها در مسیر اجرای برنامه‌های بازآفرینی شهری در قزوین برشمرد.
وی خاطرنشان کرد: شهر قزوین به واسطه پیشینه تاریخی غنی و دارا بودن بناهای واجد ارزش، با شرایطی خاص مواجه است که فرآیند نوسازی را پیچیده‌تر می‌سازد، این تداخل باعث می‌شود تا ملاحظات کالبدی، فرهنگی و حقوقی متعددی در کنار هم در نظر گرفته شود و نوسازی با دقت و حساسیت بیشتری انجام شود.
سه مصوبه کلیدی برای بهسازی و بازآفرینی شهری
کبری حاجی‌آبادی، رئیس اداره طرح‌های توسعه شهری معاونت شهرسازی و معماری شهرداری قزوین هم در یکی از نشست‌های تخصصی گفته بود: در 18 مرداد سال گذشته 3 مصوبه کلیدی برای بهسازی و بازآفرینی شهری تصویب شده بود.
وی، تعیین محدوده‌های هدف بازآفرینی و محله‌های ناکارآمد شهری در قزوین و شناسایی محله‌های دارای مشکلات کالبدی و اجتماعی؛ تعیین ضوابط پیشنهادی بسته‌های تشویقی در محدوده‌های هدف بازآفرینی و تعیین ضوابط پیشنهادی طرح بازتنظیم نظام تراکم ساختمانی در قزوین را سه مصوبه مهم برای بازآفرینی برشمرد.
نگاه ویژه شورای شهر قزوین به بازآفرینی شهری
در این دوره از شورای شهر هم موضوع بازآفرینی و بافت فرسوده، بویژه در بخش هادی آباد مورد تاکید اعضا قرار دارد و در نشست‌های مختلف به آن پرداخته می‌شود.
در این دوره از شورا، طرح‌های تشویقی مختلفی برنامهریزی شده که تسهیل در صدور پروانه‌ها و اعمال تخفیف در آن‌ها و همچنین پیشنهاد راه‌اندازی دفاتر تسهیلگری با کمک بخش خصوصی ازجمله آن‌ها است.
علی فرمانی، رئیس شورای شهر قزوین در این باره گفته: توجه به بافت فرسوده و اجرای طرح بازآفرینی برای نوسازی واحدهای قدیمی و اجرای طرح‌های تشویقی از جمله رایگان شدن پروانه در بافت هادی آباد و مناطق کم‌برخوردار از جمله اقدامات بسیار خوبی است که به نوسازی و کارآمدی بافت‌های فرسوده شهری و افزایش رضایت‌مندی شهروندان منجر خواهد شد.
وی به صدور 100 پروانه ساختمانی در سال گذشته برای ساخت 750 واحد اشاره کرد که به تجمیع پلاک و حذف ریزدانگی منجر می‌شود.
نباید به بهانه بازآفرینی هویت را از شهر گرفت
یکی از نکته‌های مهم که مسئولین هم به آن اشاره داشتند، وجود بافت‌های تاریخی قزوین و ضرورت حفظ آن‌ها است؛ بازآفرینی و طرح‌های شهرداری بویژه در برخی محله‌های قزوین همواره با اعتراض و نقد فعالان تاریخ همراه بوده است.
نقدهای موجود بر، ضرورت حفظ هویت و تاریخ شهر تاکید دارد؛ با این تفسیر که بافت تاریخی صرف یک بنا و ساختمان و یا خیابان نیست؛ بلکه بخشی از هویت شهر است که حفظ و حراست از آن اهمیت دارد و نباید به بهانه بازآفرینی و برمبنای ماشین محوری، نوع این بافتها را تغییر داد.
اساس محله‌های قدیمی و بافت تارخی قزوین، انسان محوری است و باید بر همین مبنا احیا شوند، نباید اجازه داد به بهانه توسعه، هویت شهر تغییر پیدا کند.
