900 اثر تاریخی استان مرکزی در فهرست آثار ملی به ثبت رسید / وجود 70 پروژه فعال نیمه کاره در حوزه بناها و محوطه‌های تاریخی

به گزارش ایلنا، مصطفی مرزبان به مناسبت 18 آوریل یا 29 فروردین ماه روز جهانی بناها و محوطه‌های تاریخی، افزود: مسلماً بناها و محوطه‌های تاریخی استان به عنوان مهمترین و شاخص‌ترین آثار واجد ارزش آن، نیازمند حفظ و نگهداری و مرمت هستند. باید در نظر داشت که این امر نیاز به منابع مالی و بودجه دارد، بر همین اساس هر ساله سعی می‌شود که منابع مالی ملی و استانی تقویت شود تا مراتب حفظ و نگهداری به خوبی انجام گیرد.

وی با تأکید بر اینکه مرمت ابنیه تاریخی، منابع مالی خاص خود را در سطح ملی و استانی دارد که از این ظرفیت به خوبی بهره‌برداری می‌شود، ادامه داد: از این منابع طبق اولویت‌بندی در راستای رفع خطر بناها و محوطه‌های تاریخی استفاده می‌شود و برای آن برنامه ریزی صورت می‌گیرد، اما اینکه بتوانیم یک اثر را مانند بازار تاریخی اراک به صورت کامل مرمت کنیم، قطعاً ممکن نیست چراکه با کمبود اعتبارات روبرو هستیم.

مدیرکل میراث‌فرهنگی، گردشگری و صنایع‌دستی استان مرکزی به اجرای پژوهش‌ها در حوزه محوطه‌های تاریخی اشاره کرده و اظهار داشت: در حوزه پژوهش محوطه‌های تاریخی نیازمند منابع مالی و بودجه مناسب هستیم. همچنین در حال پیگیری این موضوع هستیم که در بحث تعیین و حفظ حریم بناهای تاریخی که مسئله بسیار مهمی است، امور طبق نظارت و نظر شورای فنی پیش برود.

مرزبان با اشاره به اینکه استان مرکزی تپه‌های تاریخی فراوانی را در خود جای داده است، تصریح کرد: قدیمی‌ترین و مهمترین تپه‌ها و محوطه‌های تاریخی استان مرکزی به لحاظ قدمت، شامل تپه تاریخی آوه در شهرستان ساوه، تپه تاریخی میلاجرد در شهرستان کمیجان، محوطه تاریخی ذلف‌آباد در شهرستان فراهان، دستکندهای تاریخی واقع در شهرستان‌های خمین و تفرش و ... است.

وی بیان داشت: حفظ، نگهداری، کاوش و مرمت تمامی آثار، محوطه‌ها و بناهای تاریخی نیازمند بودجه و اعتبار است. البته مجموعه میراث‌فرهنگی، گردشگری و صنایع‌دستی استان مرکزی وظیفه شناسایی این محوطه‌ها را بر عهده دارد و سعی می‌کند با اعمال سیاست‌های مشخص حفظ و نگهداری این آثار تاریخی، آنها را به شکل واقعی و اصیل در معرض دید عموم قرار دهد.

مدیرکل میراث‌فرهنگی، گردشگری و صنایع‌دستی استان مرکزی تأکید کرد: یکی از راهکارها و سیاست‌ها برای حفظ و نگهداری محوطه‌های تاریخی و بناها، واگذاری آنها به بخش خصوصی است. برای مثال، دستکندهای تاریخی شهرستان تفرش طی تفاهم‌نامه‌ای به منظور تکمیل زیرساخت‌ها به شهرداری تفرش واگذار شده است تا مورد بهره‌برداری قرار گیرد. همچنین در محوطه تاریخی ذلف‌آباد شهرستان فراهان را میراث‌فرهنگی تحت مدیریت دارد و در معرض بازدید عموم قرار داده است.

مرزبان ابراز داشت: اداره‌کل میراث‌فرهنگی، گردشگری و صنایع‌دستی استان مرکزی در سال‌های اخیر، در حوزه بودجه وضعیت رو به رشدی داشته است. همچنین سعی می‌شود که در سال 1402 که هنوز اعتبارات ابلاغ نشده است، بتوان در حوزه‌های مختلف بودجه‌های مناسبی دریافت کرد. یکی از مشکلات جدی در حفظ و نگهداری بناها و محوطه‌های تاریخی در استان، کمبود بودجه جهت تکمیل پروژه‌های مرمتی است.

وی اضافه کرد: از سوی دیگر به رغم نارسایی‌ها و کمبودهای بودجه‌ای، با کمبود نیروی انسانی نیز مواجه هستیم. با توجه به وسعت و تعدد آثار، بناها و محوطه‌های تاریخی، نیروی انسانی کافی جهت نظارت و سرکشی در اختیار نیست. به همین دلیل در این راستا از ظرفیت انجمن‌های فعال در حوزه میراث‌فرهنگی و داوطلبان در محدوده بناها و محوطه‌های تاریخی استفاده می شود.

مدیرکل میراث‌فرهنگی، گردشگری و صنایع‌دستی استان مرکزی همچنین گفت: این استان در سال جاری، به صورت مجزا در 3 حوزه «میراث‌فرهنگی»، «گردشگری» و «صنایع‌دستی» برنامه‌ریزی‌های مناسبی دارد. همچنین پروژه‌های پژوهشی و اکتشافی هر شهرستان به تفکیک مشخص شده است که بر اساس اولویت بناها و آثاز و محوطه‌های تاریخی، فعالیت‌های عملیاتی آنها نیز آغاز می‌شود.

مرزبان افزود: در این راستا 10 طرح عمرانی و پروژه‌های شاخص و اولویت‌دار اضطراری هر شهرستان به صورت مجزا مشخص شده است. همچنین از سویی دیگر بیش از 70 پروژه فعال نیمه کاره نیز در این حوزه وجود دارد که باید با برنامه‌ریزی مناسب در کوتاه‌ترین زمان به بهره‌برداری برسد. بخشی از اعتبارات مورد نیاز این فعالیت‌ها از محل شورای برنامه‌ریزی و توسعه استان و بخشی دیگر از بودجه مورد نیاز آنها نیز از طریق منابع مالی تأمین می‌شود.

وی با اشاره به اینکه تا به امروز هزاران اثر، بنا و محوطه تاریخی واجد شرایط و دارای ارزش در فهرست آثار ملی کشور ایران قرار گرفته و به ثبت رسیده است، ادامه داد: استان مرکزی نیز به واسطه قدمت و موقعیت جغرافیایی خود بسیاری از این آثار، بناها و محوطه‌های تاریخی را در بطن خود جای داده است که هنوز بخش بسیاری از آنها بکر، دست‌نخورده و حتی ناشناخته بر جای مانده است.

مدیرکل میراث‌فرهنگی، گردشگری و صنایع‌دستی استان مرکزی با تأکید بر اینکه تاریخ و تمدن ایران با آثار، بناها و محوطه‌های تاریخی گره خورده است، اظهار داشت: ایران کشوری کهن است که می‌توان عمق تاریخ را در گوشه و کنار آن در ابنیه و محوطه‌های تاریخی شاهد بود. در واقع این بناهای تاریخی هستند که سبقه و قدمت این سرزمین را به نمایش می‌گذارد و این میراث، خود به تنهایی ثروتی ارزشمند برای کشور به شمار می‌رود.

مرزبان با اشاره به نامگذاری 18 آوریل یا 29 فروردین ماه به عنوان روز جهانی بناها و محوطه‌های تاریخی، تصریح کرد: این نامگذاری از سوی شورای بین‌المللی بناها و محوطه‌های تاریخی (ایکوموس) صورت گرفته است. مسلماً چنین اقدامی نشان از اهمیت تاریخی آثار، بناها و محوطه‌های تاریخی به جا مانده از گذشته دارد و ارزش تاریخی آنها را در نظر همگان دوچندان می‌کند.