عضو هیئت علمی فرهنگستان هنر:
نقد در دانشگاه‌های از وضعیت خوبی برخوردار نیست
ما در زمینه نقد آثار آنقدر دچار فقر و ضعف هستیم كه چنانكه كارگاه‌های نقد آثار هنری در نهادهای مختلف همزمان نیز برگزار شود نه تنها نفی كننده یكدیگر نخواهند بود بلكه كامل كننده هم نیز هستند.
ایلنا: عبدالحسین لاله، عضو هیئت علمی فرهنگستان هنر در خصوص وضعیت نقد در دانشگاه‌ها گفت: متاسفانه در دانشگاه‌ها نقد از جایگاه خوبی برخوردار نیست و واحدهای درسی كه برای دروس عمومی ارائه می‌شوند به مراتب بیشتر از دروس ارائه شده در حوزه نقد است.
به گزارش ایلنا به نقل از روابط عمومی فرهنگستان هنر، عبدالحسین لاله، عضو هیئت علمی و رییس گروه چند رسانه‌ای فرهنگستان هنر هدف از برگزاری كارگاه شش ماهه «نقد آثار نمایشی سینما، تئاتر و تلویزیون» را تقویت بنیه نقد در این آثار بیان كرد و اظهار داشت: هدف اصلی این كارگاه تقویت بنیه نقد در آثار نمایشی شامل تئاتر، تلویزیون و سینما است. در حقیقت ما در زمینه نقد این آثار آنقدر دچار فقر و ضعف هستیم كه چنانكه این كارگاه در نهادهای مختلف همزمان نیز برگزار شود نه تنها نفی كننده یكدیگر نخواهند بود بلكه كامل كننده هم نیز هستند.
وی درخصوص ویژگی این كارگاه تصریح كرد: به دلیل پیشینه غنی كه فرهنگستان هنر در حوزه‌های مطالعاتی فرهنگ و هنر دارد، می‌تواند به غنای این كارگاه كمك كرده و از داشته‌های فرهنگ بومی در نقد آثار استفاده كند. به بیان دیگر آنچه امروز منتقدین به لحاظ قانون نقد به آن توجه می‌كنند، تنها ترجمه بخشی از آن مبانی نقدی است كه در غرب وجود دارد. یعنی كتاب‌های حوزه نقد در ایران انگشت‌شمار است؛حال آنكه تعداد بسیاری كتاب در حوزه نقد در غرب نوشته شده است. همچنین كیفیت منابعی كه در ایران وجود دارد به دلیل شیوه ترجمه متون، دارای مطلوبیت كامل نیست. البته لازم است كه در این كارگاه علاوه بر منابع بكر، ویژگی‌های فرهنگ بومی نیز مورد توجه قرار گیرد.
لاله چگونگی برگزاری این كارگاه‌ها را تشریح كرد و گفت: هدف اصلی ما آموزش شیوه‌های نقد است و نمی‌خواهیم تئوری تدریس كنیم؛ زیرا فرض ما بر این است كه فارغ‌التحصیلان و دانشجویان با مبانی این كار آشنا هستند. بنابر این آن‌ها را مستقیما درگیر كار عملی می‌كنیم. به عنوان مثال جمع آوری نقدهایی كه در رابطه با سریال امام علی (ع) تاكنون منتشر شده به ما این امكان را می‌دهد كه نخست به هنرجویان آگاهی دهیم كه وضعیت نقد در كشور ما چگونه است و سپس نقد مطلوب را كه متاثر از فرهنگ بومی و جهانی است برای آن‌ها شرح دهیم.
وی وضعیت نقد در دانشگاه‌ها را بسیار بغرنج دانست و افزود: متاسفانه در دانشگاه‌ها نقد از جایگاه خوبی برخوردار نیست و واحدهای درسی كه برای دروس عمومی ارائه می‌شوند به مراتب بیشتر از دروس ارائه شده در حوزه نقد است. همچنین استادانی كه در این عرصه می‌توانند تدریس نمایند، بسیار اندكند.
وی وضعیت نقد در كشور را چالش برانگیز و برخی اوقات بر اساس روابط عنوان كرد و افزود: به نظر من منتقد، تعریف روشنی دارد یعنی او قضاوت كننده عادلی است كه قرار است آینه‌ای پیش روی هنرمند و تماشاگر قرار دهد و در این تعامل ما یاد می‌گیریم كه به چه اثری خوب بگوییم، ضمن آنكه هنرمند نیز به كاستی‌های خود واقف می‌شود و در جهت رفع آن می‌كوشد؛ حال آنكه این تعریف در كشور ما صدق نمی‌كند.. چنانكه در نقدها مشاهده می‌شود كه اثری یا به شدت ستایش شده یا برعكس به شدت سركوب می‌شوند كه حاكی از اندیشه و رای و برداشت شخصی منتقد بوده و خلاف اصولیست كه در دنیا رایج است. در اینجا منتقد سعی دارد به هنرمند ارائه روش و توصیه نماید و خود را جای هنرمند قرار دهد؛ حال آنكه این امر در دنیای نقد جایی ندارد و همین كاستی ها اغلب، هنرمند و منتقد را به چالش می‌كشاند كه سودی هم برای جامعه هنری نخواهد داشت.
عبدالحسین لاله در تشریح خصوصیت یك منتقد خوب گفت: منتقد با بررسی پیش زمینه‌های یك اثر باید به تحلیل درست آن بپردازد و این امر تنها با آگاهی از فرهنگ و ادبیات بومی امكانپذیر است. پایین بودن قدرت تشخیص هنرمندان از حوزه‌های مطالعاتی فرهنگ خود، یعنی عدم شناخت زبان ناب فردوسی، حافظ، خیام، شبیر خاقانی، صناعی غزنوی، مولانا و دیگران كه متعلق به فرهنگ ما هستند موجب عدم درك هنرمند خواهد شد. به عنوان مثال چنانكه اگر كسی مولانا را نشناسد نمی‌تواند به تحلیل آثار كیارستمی بپردازد و یا چگونه می‌خواهد به تحلیل خانه دوست كجاست بدون شناخت سپهری دست بزند و یا شیوه آهنگینی كه بیژن مفید و ابراهیم گلستان كه متاثر از آثار سعدی است را درك نماید. باید متوجه باشیم كه در دهه 60 نیستیم كه به یك سری كلی گویی بپردازیم.
وی در زمینه ادامه این كارگاه‌ها افزود: فرهنگستان هنر سعی دارد تا با برگزاری سه دوره شش ماهه این كارگاه‌ها، به تربیت نسلی از منتقدین بپردازد كه بر طبق شیوه‌های بنیادین به نقد آثار بپردازد تا انشاء الله بتوانیم شاهد نقدهایی به مراتب قوی‌تر در حوزه آثار نمایشی باشیم.
لاله پرداخت شهریه و ارائه مدرك معتبر را راهی برای ادامه كارگاه بیان كرد و اظهار داشت: تاكنون فرهنگستان هنر در قبال برگزاری كارگاه‌ها شهریه‌ای از هنرجویان دریافت نمی‌كرد و همین امر سبب می‌شد تا هنرجو خود را موظف به حضور مستمر در كارگاه‌ها نداند. اما به دلیل اهمیت حضور هنرجو شهریه‌ای به میزان 400 هزار تومان برای هر دوره شش ماهه دریافت می‌شود كه پس از گذراندن سه دوره كارگاه، مدرك معتبری از سوی فرهنگستان‌هنر به وی اهداء خواهد شد.
علاقه‌مندان با در دست داشتن دو قطعه عكس، كپی و ارائه كارت شناسایی معتبر، پرداخت شهریه می‌توانند در این كلاس‌ها ثبت نام نمایند.
این كارگاه از اول مرداد تا پایان دی‌ماه سالجاری در روزهای شنبه و دوشنبه هر هفته، ساعت 16 تا 30/18 در ساختمان مركزی فرهنگستان هنر به نشانی خیابان ولی‌عصر(عج)، پایین‌تر از تقاطع طالقانی، شماره 1552 برگزار می‌شود.
