کلیات برنامه ایمن‌سازی ساختمان‌های ناایمن رای نیاود

به گزارش خبرنگار ایلنا، زهرا صدراعظم نوری، رییس کمیسیون سلامت، محیط‌زیست و خدمات شهری شورای شهر تهران در توضیح لایحه برنامه عملیاتی ایمن‌سازی ساختمان‌های ناایمن بلند مرتبه پرخطر شهر تهران گفت: با توجه به افزایش ساختمان‌های بلند مرتبه در تهران و همچنین وقوع حادثه پلاسکو ضرورت داشت تا تمهیداتی برای ایمن‌سازی ساختمان‌ها در مقابل حریق در نظر گرفته شود.

عضو شورای شهر تهران با بیان اینکه ۵ هزار و ۱۲۱ ساختمان بلندمرتبه در تهران طی سالها پروانه ساخت گرفته اند، گفت: همچنین از این تعداد ۳ هزار و ۱۲۳ ساختمان پایان کار گرفته‌اند.

او ادامه داد: شورای شهر تهران در مهرماه ۹۶شهرداری را موظف کرد که برنامه عملیاتی ایمن‌سازی ساختمان‌های بلند مرتبه را به شورا ارسال کند که شهرداری در اقدامی قابل تامل این لایحه را یکسال بعد و در آبان‌ماه ۹۷ به شورا ارسال کرد که دارای ایراداتی بود.

عضو شورای شهر تهران اضافه کرد: این لایحه فاقد برنامه عملیاتی کارآمد در حوزه شناسایی و اولویت بندی بود و همچنین در متن لایحه و موضوع ترغیب مالکان به خود ایمنی ساختمان‌هایشان ابهاماتی وجود داشت که در کارگروهی با حضور نمایندگان کمیسیون شهرسازی و معماری،سلامت،محیط زیست و خدمات شهری شورای شهر،کمیسیون عمران و حمل و نقل، سازمان آتش‌نشانی و اداره کل ساختمان این ابهامات برطرف شد.

نوری با بیان اینکه در این اصلاحیه اولویت به ایمن‌سازی در مقابل حریق داده شد، گفت: همچنین نتایج اجرای مصوبات گذشته و گزارش ملی حادثه پلاسکو نیز مورد بررسی قرار گرفت و تعاریف لایحه تدقیق شد.

او در توضیح اصلاحیه این لایحه و بندها و تبصره‌های آن گفت: طبق ماده یکم این اصلاحیه عناوین، اصطلاحات و واژه هایی که در متن این مصوبه استفاده شده است، دارای معانی و دامنه کاربرد به شرح ذیل هستند:

الف) سازمان: منظور سازمان آتش نشانی و خدمات ایمنی شهرداری تهران است.

ب) مباحث مقررات ملی ساختمان: منظور آخرین ویرایش مباحث مقررات ملی ساختمان ابلاغی از طرف وزارت راه و شهرسازی است.

ج) ساختمان های مشمول مصوبه: ساختمانی است که حداقل یکی از شرایط زیر را دارا باشد:

1. ارتفاع ساختمان از تراز زمین معبر مجاور 30 متر و بیشتر (ساختمان بلندمرتبه)

2. تعداد طبقات 8 طبقه و بیشتر (ساختمان بلندمرتبه)

3. ساختمان هایی که دارای حداقل یک کف با عمق بیش از 9 متر نسبت به پایین ترین تراز تخلیه خروج هستند. (ساختمان های عمیق)

4. ساختمان هایی که بر اساس مباحث مقررات ملی بویژه مبحث سوم مقررات ملی ساختمان و استانداردهای مرجع به تشخیص کارشناسان سازمان (زیر نظر کمیته تخصصی موضوع ماده چهارم (4) مصوبه) دارای درجه خطرپذیری (ریسک) بالا باشند.

د) تصرف: نوع بهره گیری از بنا یا بخشی از آن که برای مقاصد معلوم در دست بهره برداری است و یا قرار است برای آن مقاصد مورد استفاده قرار گیرد که شامل گروه های تصرف مسکونی، اقامتی، آموزشی، درمانی، مراقبتی، تجمعی، حرفهای، اداری، کسبی، تجاری، صنعتی، انباری، مخاطره آمیز و متفرقه می باشد.

ه) دستورالعمل ایمنی ساختمان: منظور ضوابط و دستورالعمل هایی است که توسط سازمان جهت کنترل و نظارت بر رعایت اصول ایمنی در طراحی، اجرا و بهره برداری ساختمان های مشمول این مصوبه بر اساس مقررات ملی ساختمان و استاندارد ها و آیین نامه های حفاظت در برابر حریق تهیه و به مدیران (مالکان و ذینفعان) ساختمان ها جهت اعمال تمهیدات اصلاحی ابلاغ می گردند.

و) تاییدیه ایمنی ساختمان: گواهی اجرای دستورالعمل ایمنی ساختمان و تمهیدات حفاظت در برابر حریق که براساس بازدید کارشناسی سازمان صادر می گردد.

نوری اضافه  کرد: همچنین مطابق با ماده دوم شهرداری تهران مکلف است ظرف مدت شش 6 ماه از تاریخ ابلاغ این مصوبه نسبت به شناسایی کلیه ساختمان های موضوع این مصوبه در شهر تهران در قالب یک سامانه برخط به تفکیک نوع کاربری، تصرف و مالکیت (دولتی، خصوصی، وقفی و سایر موارد) اقدام نماید به نحوی که دسترسی لازم برای شهرداران مناطق، سازمان ها و سایر نهادهای مرتبط مانند مراجع قضایی و کلیه اشخاص حقیقی و حقوقی بنابر تشخیص کمیته موضوع ماده چهارم (4) این مصوبه با رعایت سطوح دسترسی فراهم گردد و هشدارهای کنترلی لازم به صورت مستمر به شرح مراحل ذیل قابل رصد باشد:

الف) مرحله شناسایی و اولویت بندی: کلیه مستندات موجود از مشخصات ساختمان های موضوع این مصوبه اعم از گواهی پایان کار، نقشه های معماری، نقشه های سازهای، نقشه پلان تخلیه اضطراری (با درج محل استقرار تجهیزات آتش نشانی ساختمان بر روی نقشه) و نوع معابر اطراف ساختمان بلندمرتبه از نظر امکان نفوذ در زمان بحران و امکان استقرار تجهیزات آتش نشانی و امداد و نجات بایستی در سامانه مزبور درج گردد. در صورت فقدان این مستندات، اخطار عدم وجود در سامانه درج می گردد و به مالک اخطار الزام به تهیه نقشه های مزبور ابلاغ می گردد.

تبصره: ساختمان های شناسایی شده بر اساس درجه خطرپذیری مطابق شیوه نامهای که توسط کمیته تخصصی موضوع ماده چهارم (4) این مصوبه بر مبنای مباحث مقررات ملی ساختمان و استانداردهای مرجع تهیه می گردد اولویت بندی شده و بر مبنای این اولویت بندی، مراحل اخطار، ایمن سازی و بازرسی دورهای مطابق بندهای «ب» و «ج» این ماده اعمال می گردد.

ب) مرحله اخطار و ایمن سازی: سازمان موظف به صدور اخطار و دستور العمل ایمنی بهره برداری موقت و دائم متناسب با شرایط ساختمان به منظور  تامین حداکثر شرایط ایمنی قابل اجرا بر اساس مباحث مقررات ملی ساختمان و استانداردهای مرجع برای ساختمان های مشمول بند «الف» است. به مدیران (مالکان و ذینفعان) ساختمان های مذکور، مهلت حداکثر شش ماهه جهت اجرای دستورالعمل ایمنی ابلاغی و انجام تمهیدات اصلاحی جهت رفع خطر از ساختمان داده می شود. در صورت عدم تمکین و عدم همکاری موثر مدیران (مالکان و ذینفعان) ساختمان ها، شهرداران مناطق بیست و دو گانه مکلف به صدور اخطار طی دو مرحله با فواصل یک ماهه برای الزام مالکین به رفع خطر از ساختمان های موضوع این ماده هستند. پس از اتمام مدت اخطارهای مزبور و در صورت عدم صدور تاییدیه ایمنی با اعتبار یکساله برای ساختمان های مذکور، شهرداران مناطق بیست و دو گانه مکلف هستند با استفاده از کلیه ظرفیت های قانونی خود و ظرفیت های قانونی قوه قضائیه و نیروی انتظامی و سایر نهادها، سازمان ها و ارگان های دولتی و عمومی نسبت به ممانعت از بهره برداری تا زمان اجرای کامل دستورالعمل ایمنی و صدور تاییدیه ایمنی اقدام کنند.

او در توضیح تبصره‌ها تاکید کرد: در تبصره یکم این ماده در موارد خاص که به تشخیص سازمان رفع خطر از ساختمان های مشمول بر اساس شرایط معین شده این مصوبه میسر نیست موضوع در کمیته موضوع ماده چهارم (4) این مصوبه مطرح  و تعیین تکلیف می گردد.

در تبصره دوم کلیه اخطارها و دستورالعمل های ابلاغی ایمنی به مدیران (مالکان و ذینفعان) ساختمان های موضوع این مصوبه و مستندات اقدامات ایمن سازی باید در سامانه مذکور قابل رویت و پیگیری باشند.

نوری با اشاره به مرحله بازرسی دوره‌ای و پایش مستمر نیز گفت: در راستای پایش مستمر ایمنی ساختمان ها، سازمان موظف است پس از صدور «تاییدیه ایمنی ساختمان»، نسبت به نظارت مستمر در خصوص حسن نگهداشت و حفظ استمرار کارکرد بهینه تمهیدات و تاسیسات ایمنی و آتش نشانی توسط مدیران (مالکان و ذینفعان) ساختمان اقدام کند. در صورت نقض شرایط صدور تاییدیه ایمنی ساختمان، سازمان مکلف به لغو تاییدیه ایمنی ساختمان و ارجاع مجدد پرونده ساختمان مذکور به مرحله اخطار و ایمن سازی مطابق بند «ب» است.

وی اضافه کرد: در تبصره یکم نیز زمان بندی بازرسی های دورهای و چک لیست های مربوطه در چارچوب دستورالعملی که توسط کمیته تخصصی موضوع ماده چهارم (4) این مصوبه بر مبنای مباحث 3، 12، 13، 15، 17، 20 و 22 مقررات ملی ساختمان و مطابق مفاد مصوبه شورای اسلامی شهر تهران با عنوان «توسعه و بهبود خدمات ایمنی و آتش نشانی» -ابلاغی به شماره 17711/2223/160 به تاریخ 18/07/1395 تهیه می گردد انجام می پذیرد. کلیه چک لیست ها و مستندات  بازرسی دورهای باید در سامانه موضوع این ماده قابل رویت و پیگیری باشند.

نوری ادامه داد: در تبصره دوم نیز در خصوص آن دسته از ساختمان های موضوع این مصوبه که تصرف کسبی/تجاری، کارگاهی، صنعتی و یا انبار دارند،  شهرداری تهران مکلف است با همکاری اتحادیه اصناف (موضوع بند «ز» ماده 37 قانون نظام صنفی کشور و اصلاحات بعدی آن) و همکاری شورای عالی حفاظت فنی (موضوع ماده 85 قانون کار جمهوری اسلامی ایران و اصلاحات بعدی آن)، پیگیری لازم برای صدور یا تمدید جواز صنفی منوط به اخذ تاییدیه ایمنی از سازمان را اعمال کند.

او در توضیح تبصره سوم گفت: در صورتی که در بازرسی های دوره ای موضوع این ماده، عدم انطباق نحوه بهره برداری ساختمان با کاربری مجاز در گواهی پایان کار ساختمانی محرز گردد سازمان موظف به ارجاع موضوع به کمیسیون ماده صد (100) علاوه بر انجام اقدامات مرحله اخطار و ایمن سازی (موضوع بند «ب») است.

نوری با اشاره به ماده سوم این لایحه تاکید کرد: شهرداری تهران مکلف است حسب اعلام سازمان، اقدامات ذیل را در راستای تسهیل دسترسی خودروهای آتش نشانی و انجام عملیات امداد و نجات در ساختمان های بلند مرتبه به عمل آورد:

الف) شناسایی و رفع موانع دسترسی خودرو های عملیاتی آتش نشانی (به ویژه بالابرها و نردبان های هیدرولیکی) به طور خاص رفع و جابجایی موانعی نظیر کابل های برق هوایی، تیرهای برق، درختان و سایر موانع مزاحم دیگر در سطح معابر که توسط سازمان گزارش می گردد، از طریق همکاری با سازمان ها و نهاد های ذیربط از قبیل سازمان بوستان ها و فضای سبز، شرکت توزیع نیروی برق تهران بزرگ و نظایر آن طی مدت حداکثر  سه سال از تاریخ ابلاغ این مصوبه به منظور تسهیل شرایط امداد رسانی به شهروندان؛

ب) شناسایی نقاط و محدوده هایی از معابر شهر تهران که توقف حاشیه‌ای خودرو ها، مانع دسترسی و استقرار بالابرها و نردبان های هیدرولیکی آتش نشانی جهت انجام عملیات در ساختمان های بلند مرتبه می گردد و اعمال تمهیدات ترافیکی موثر مانند نصب تابلوی توقف مطلقاً ممنوع با همکاری پلیس راهور با هدف تسهیل انجام عملیات امداد و نجات در ساختمان های بلند مرتبه طی مدت حداکثر شش ماه از تاریخ ابلاغ این مصوبه؛

ج) در مواردی که دسترسی خودرو های آتش نشانی به علت تنگی معابر، شیب زمین و سایر عوامل محدود کننده به تشخیص سازمان امکان پذیر نیست، شهرداری تهران، مکلف است با کسب نظر از سازمان طی مدت حداکثر شش ماه از تاریخ ابلاغ این مصوبه با همکاری شرکت آب و فاضلاب استان تهران نسبت به نصب «شیرهای هیدرانت آتش نشانی» به نحوی اقدام کند که در مجاورت هر ساختمان بلند مرتبه حداقل دو شیر هیدرانت آتش نشانی که یکی از آنها در فاصله حداکثر ده (10) متری  و حداقل سه (3) متری ساختمان و دیگری در فاصله حداکثر چهل و پنج (45) متری ساختمان نصب و آماده بهره برداری باشد.

او اضافه  کرد: همچنین در ماده ۴به منظور ایجاد مدیریت یکپارچه و هماهنگ، تصمیم گیری های مورد نیاز در مراحل اجرایی و پایش مستمر اجرای این مصوبه، کمیته‌ای با عنوان «کمیته تخصصی ایمنی و آتش نشانی» تشکیل می‌گردد:

الف) اعضای کمیته:

1) رییس سازمان یا معاون حوزه پیشگیری و حفاظت از حریق سازمان (رئیس کمیته)

2) مدیر کل دفتر تدوین مقررات ملی ساختمان وزارت راه و شهرسازی

3) نماینده تام الاختیار دادستانی تهران

4) نماینده تام الاختیار وزارت تعاون، کار و رفاه اجتماعی (مدیر کل بازرسی و حفاظت فنی کار)

5) مدیرکل امور اجرایی کمیسیون های ماده 100 شهرداری تهران

6) مدیر کل معماری و ساختمان معاونت شهرسازی و معماری (نایب رییس)

7) مدیر کل حقوقی شهرداری تهران

8) رییس یا معاون پیشگیری و کاهش خطرپذیری سازمان پیشگیری و مدیریت بحران شهر تهران

9) یک نفر متخصص در زمینه ایمنی ساختمان ها در برابر خطر حریق به انتخاب شورای اسلامی شهر تهران

10) نماینده تام الاختیار سازمان نظام مهندسی ساختمان استان تهران

11) یک نفر نماینده از تشکل های حرفه ای مرتبط با ایمنی در برابر حریق به انتخاب رییس کمیته

تبصره: دبیرخانه کمیته در محل سازمان مستقر است. از نمایندگان سایر سازمان های ذیمدخل و مناطق بیست و دوگانه شهرداری تهران متناسب با موضوع دستور جلسه کمیته جهت اعلام نظر و تصمیم گیری در خصوص موارد مطروحه در جلسه دعوت بعمل خواهد آمد.

ب) شرح وظایف کمیته:

1) تدوین و تصویب دستورالعمل ها و شیوه نامه های فنی و اجرایی مربوط به این مصوبه و در صورت لزوم ارایه پیشنهادات لازم به دفتر مقررات ملی ساختمان برای ابلاغ ضوابط تکمیلی به خصوص برای ساختمان هایی که قبل از ابلاغ اولین ویرایش مبحث سوم مقررات ملی ساختمان ساخته شده اند

2) تصمیم گیری در مورد نحوه اجرای مصوبه در موارد خاص و مواردی که به دلایلی مانند عدم تمکین و عدم همکاری موثر مالک (ذینفع) و میزان خطرپذیری، نیاز به مداخله مستقیم شهرداری تهران در امور ایمنی شهروندان (اولویت نظم عمومی شهر بر حقوق خصوصی مالکان) و استفاده از ظرفیت بند 14 ماده 55 قانون شهرداری ها و سایر ظرفیت های قانونی ضرورت داشته باشد.

3) ارایه پیشنهادهای لازم برای اصلاح قوانین و مقررات موجود در حوزه ایمنی ساختمان ها به شورای اسلامی شهر تهران جهت ارایه و پیگیری از مراجع ذیصلاح مانند شورای عالی استان ها و وزارت راه و شهرسازی

4) پیگیری و نظارت بر حسن اجرای مصوبات کمیته و ایجاد هماهنگی در اجرای تصمیمات توسط مناطق بیست و دوگانه شهرداری تهران به نحوی که در شرایط مشابه بصورت کاملا یکسان عمل شود و از هرگونه تساهل، تسامح  و اعمال سلیقه فردی در اجرای مفاد این مصوبه جلوگیری گردد.

او در توضیح سه ماده پایانی نیز گفت: ماده شهرداری تهران مکلف است ظرف مدت شش ماه از ابلاغ این مصوبه، به نحو مقتضی فهرست ساختمان های دارای تاییدیه ایمنی (به همراه تاریخ اعتبار) و ساختمان های فاقد تاییدیه ایمنی را از طریق پرتال سازمان برای ساختمان های مشمول این مصوبه منتشر و اطلاع رسانی کند.

طبق ماده ششم؛ شهرداری تهران موظف است به منظور اجرایی نمودن این مصوبه و تامین منابع مالی مورد نیاز بر اساس مصوبه شورای اسلامی شهر تهران با عنوان «تأمین منابع مالی پایدار سازمان آتش‌نشانی و خدمات ایمنی و راهکارهای ارتقاء کمی و کیفی تجهیزات و آموزش شهروندان شهر تهران» -ابلاغی به شماره 15129/2219/160 به تاریخ 20/06/1395 اقدام نماید و پیش بینی های لازم را در بودجه سنواتی اعمال کند.

مطابق با ماده هفتم؛ شهرداری تهران موظف است هر شش (6) ماه یکبار گزارش اجرای این مصوبه را به شورای اسلامی شهر تهران ارایه نماید.پس از صحبت های نوری،مخالفان و موافقان به تشریح نظرات خود پرداختند.

علی اعطا در مخالفت با این موضوع با بیان اینکه با کلیات طرح مخالف است، گفت: این لایحه با طرح انطباق ندارد. برخی از موضوعات از جمله استحکام بخشی سازه ای در لایحه شهرداری نادیده گرفته شده است.