حسام‌الدین آشنا:
روایت‌پردازی یکی از ذاتیات انسان است و روای یک روایت تأثیرگذار، صاحب قدرت است
حسام‌الدین آشنا، مشاور پیشین رئیس‌جمهور، با ارائه تحلیلی از «۱۲ موضوع راهبردی در ۱۲ روز جنگ اخیر»، بر اهمیت روایت‌پردازی راهبردی در قدرت ملی و نقش آن در شکل‌دهی ادراک عمومی و تصمیم‌گیری‌های کلان تأکید کرد.
به گزارش خبرنگار ایلنا، حسام‌الدین آشنا با بیان اینکه سخنان امروز وی فراتر از عنوان نشست است، اظهار کرد: تلاش من این است که از منظر دیگری به این جنگ نگاه کنم؛ ۱۲ موضوع راهبردی در ۱۲ روز جنگ.
وی با تبیین مفهوم «روایت راهبردی» تصریح کرد: روایت راهبردی رویکردی در کنار قدرت نرم، قدرت سخت و قدرت هوشمند است که از نظر زمانی پس از این سه قرار می‌گیرد. روایت‌پردازی، یکی از ذاتیات انسان است و راوی یک روایت تأثیرگذار، صاحب قدرت محسوب می‌شود. مردم به بازیگرانی جذب می‌شوند که بتوانند گذشته، حال و آینده کشور را به گونه‌ای روایت کنند که اثرگذار باشد. روایت راهبردی سه مرحله اصلی دارد: شکل‌گیری، انتشار و دریافت و تفسیر ایده‌ها که در مرحله آخر معنا شکل می‌گیرد. از منظر ساختاری نیز این نوع روایت بر چهار مولفه اساسی شامل کنشگران (فاعلین و مفعولین)، فضا، محیط و بستر روایت، کنش و تعارض، و راه‌حل و راهکار پیشنهادی استوار است.
وی با بیان سطوح سه‌گانه روایت‌های راهبردی گفت: این سه سطح شامل روایت‌های نظام بین‌الملل مانند جنگ سرد، جنگ علیه تروریسم و روایت خیزش چین، روایت‌های ملی دربرگیرنده گذشته، حال و آینده یک کشور و ملت، و روایت‌های موضوعی و مسئله‌محور همچون روایت‌پردازی در یک جنگ یا تهاجم می‌شود.
آشنا با اشاره به تجربه جنگ اخیر، ۱۲ روایت مهم مطرح در جمهوری اسلامی ایران را چنین برشمرد: نخست، روایتی با عنوان «ظهور نزدیک است» که با بهره‌گیری از گفتمان مهدوی برای بسیج و مشروعیت‌بخشی ایجاد شده و این ذهنیت را القا می‌کند که مسائل جاری اهمیت چندانی ندارند و موضوعات تمدنی ارجح هستند. دوم، «ما رسالت جهانی داریم» که ناظر به مأموریت جمهوری اسلامی برای تغییر ساختارهای جهانی است. سوم، «ما آقا و متولی منطقه هستیم» که بر دست بالای ایران در تحولات منطقه و انعکاس آن در برنامه‌های توسعه تأکید دارد. چهارم، «دریای مدیترانه عمق استراتژیک ماست» که بعد ژئوپلیتیکی نفوذ منطقه‌ای را برجسته می‌کند. پنجم، «ملت‌ها با ما و در مقابل دولت‌ها هستند» که بر استفاده از ظرفیت ملت‌ها برای کنترل دولت‌ها استوار است. ششم، «در آستانگی هسته‌ای می‌توان بازدارندگی ایجاد کرد» که به قدرت بازدارندگی فناوری هسته‌ای اشاره دارد.
وی ادامه داد: روایت هفتم، روایت «ما مورد حمایت الهی هستیم» که گزاره‌ای رایج میان بازیگران منطقه‌ای است. هشتم، «تحریم‌ها کاغذپاره‌اند» که بر امکان مدیریت آثار تحریم‌ها تأکید دارد. نهم، «قدرت موشکی ما برای بازدارندگی کافی است» که به نقش بازدارنده توان موشکی می‌پردازد. دهم، «بهترین دفاع حمله است» که بر تقدم آفند بر پدافند و لزوم ضربه پیش‌دستانه تأکید می‌کند. یازدهم، «حضور نظامی از نفوذ سیاسی مهم‌تر است» که در ادبیات خارجی «نیابتی» نامیده می‌شود. دوازدهم، «عمل بر نظر مقدم است» که به رویکرد «راه بینداز و جا بینداز» اشاره دارد.
وی همچنین به روایت دیگری با عنوان «هسته سخت» اشاره کرد و گفت: این روایت مبتنی بر این باور است که حمایت از یک گروه یا هسته مشخص برای پیشبرد اهداف کافی خواهد بود.
آشنا در جمع‌بندی سخنان خود اظهار کرد: این ۱۲ روایت برای جمهوری اسلامی ایران خلق موفقیت، چالش و آسیب کرده است و جنگ اخیر فرصتی ارزشمند برای بازنگری و تحلیل دوباره این چارچوب‌ها فراهم آورده است.
