وضعیت تالاب‌های فارس؛ غم‌انگیز، نگران‌کننده و غیرقابل‌تحمل
رئیس سازمان حفاظت محیط زیست گفت: وضعیت کنونی تالاب‌های فارس حاصل چهار دهه غفلت و بی‌توجهی به حق‌آبه‌های زیست‌محیطی است.
به گزارش ایلنا، شینا انصاری شامگاه چهارشنبه (۲۴ اردیبهشت ۱۴۰۴) در نشست ستاد احیای تالاب‌های استان فارس، با انتقاد صریح از سیاست‌های متضاد توسعه و مدیریت منابع آب، وضعیت کنونی تالاب‌های فارس را «غم‌انگیز، نگران‌کننده و غیرقابل‌تحمل» توصیف کرد گفت: بدون درک محدودیت منابع آبی و اتخاذ تصمیم‌های سخت، احیای تالاب‌ها ممکن نخواهد بود.
وی با اشاره به تناقض‌های موجود در اسناد بالادستی، به‌ویژه برنامه هفتم توسعه، این سیاست‌ها را عامل سردرگمی در حکمرانی منابع آب دانست.
انصاری با تأکید بر وضعیت بحرانی تالاب بختگان، گفت: از وضعیت نسبتاً مطلوب تالاب بختگان در سال ۱۳۵۵، اکنون به وضعیتی بحرانی رسیده‌ایم.
وی همچنین به پروژه بین‌المللی احیای تالاب پریشان با همکاری برنامه توسعه سازمان ملل (UNDP) اشاره و ابراز امیدواری کرد که نقشه راه ترسیم‌شده بتواند مسیر بهبود وضعیت تالاب‌ها را هموار کند و گزارش اقدامات به رئیس جمهور برسد.
رئیس سازمان حفاظت محیط زیست گفت: میزان تأمین حق‌آبه‌ها در استان‌ها به‌هیچ‌وجه با پیش‌بینی‌های قانونی، به‌ویژه عدد ۱۰.۷ میلیارد متر مکعب در برنامه هفتم، هم‌خوانی ندارد.
در ادامه این نشست، احمدرضا لاهیجان‌زاده، معاون محیط زیست دریایی و تالاب‌های سازمان حفاظت محیط زیست، سوءمدیریت گسترده در تخصیص و مصرف منابع آب را عامل اصلی نابسامانی تالاب‌ها در سراسر کشور دانست.
وی هشدار داد که حتی تأمین آب شرب در برخی مناطق به‌دلیل توسعه بی‌رویه و برداشت‌های غیرمجاز با خطر جدی روبه‌رو است.
لاهیجان‌زاده با بیان اینکه سهم تغییر اقلیم در بحران تالاب‌ها حدود ۱۹ درصد است، تأکید کرد که عامل اصلی، عملکرد انسانی و مدیریت نادرست منابع است.
وی به توسعه بی‌رویه کشاورزی در مسیر رودخانه‌ها اشاره کرد و گفت: این موضوع دقیقاً مثل مکیدن خون از رگ‌های حیاتی کشور است.
معاون سازمان حفاظت محیط زیست هشدار داد که اگر روند فعلی ادامه پیدا کند، در مردادماه با بحران تأمین آب شرب برای شهرهایی با جمعیتی بیش از یک‌ونیم میلیون نفر مواجه خواهیم شد.
لاهیجان‌زاده با اشاره به جلسه اخیر با وزیر نیرو، گفت: این جلسه از ساعت هشت صبح تا ساعت ۱۳ ادامه داشت، اما با وجود حضور دستگاه‌های مختلف، جمع‌بندی دقیقی حاصل نشد. همین موضوع نشان می‌دهد که ما در حکمرانی منابع آب، هنوز به بلوغ لازم نرسیده‌ایم.
وی تأکید کرد که حتی تأمین آب شرب نیز دچار مشکل است، چه رسد به حفظ محیط زیست و خدمات آن.
حمید ظهرابی، معاون محیط زیست طبیعی سازمان حفاظت محیط زیست، نیز با تأکید بر لزوم اجرای مکانیزم‌های نظارتی مؤثر با مشارکت دانشگاه، سازمان‌های اجرایی و جوامع محلی، خواستار طراحی فرآیند پلکانی تخصیص حق‌آبه برای تطبیق تدریجی بخش کشاورزی با واقعیت‌های منابع آبی شد.
وی پیشنهاد ایجاد یک سازوکار نظارتی مستقل و چندبخشی را مطرح و تأکید کرد که گزارش‌دهی به مردم، بسیار اثربخش‌تر از مکاتبات رسمی است. ظهرابی گفت: وقتی مردم بدانند کدام دستگاه در انجام وظایف خود کوتاهی کرده است، خود به‌خود فشار اجتماعی برای بهبود عملکرد شکل می‌گیرد.
وی هشدار داد که‌عدم رسیدگی به وضعیت دریاچه‌های استان فارس، حیات چندین شهرستان نظیر نی‌ریز، استهبان، بختگان و خرامه را تهدید می‌کند. او خواستار اختصاص یک جلسه مستقل در ستاد ملی تالاب‌ها برای بررسی دقیق وضعیت تالاب‌های استان فارس شد.
محمود رضایی کوچی، معاون هماهنگی امور عمرانی استانداری فارس، با اشاره به ظرفیت‌های آبی محدود استان و لزوم همگرایی دستگاه‌ها در اجرای سیاست‌های محیط‌زیستی، بر ضرورت مدیریت هوشمند منابع و تغییر نگاه به توسعه تأکید کرد.
وی اعلام کرد که با مدیریت هوشمند، می‌توان سالانه ۶۰ میلیون مترمکعب آب به تالاب‌های فارس بازگرداند.
رضایی کوچی به اقدامات دستگاه‌های اجرایی در کنترل اضافه‌برداشت‌ها اشاره کرد و بر اهمیت آموزش، اطلاع‌رسانی و اتصال جوامع محلی به بازارهای جدید تأکید کرد.
وی گفت: اگر بتوانیم کشاورزی را در برخی مناطق با فعالیت‌های اقتصادی پایدار جایگزین کنیم، فشار بر منابع آب کمتر شده و امکان احیای تالاب‌ها فراهم می‌شود.
به گزارش روابط عمومی سازمان حفاظت محیط زیست، در پایان این نشست، انصاری بر ضرورت اجرای دقیق برنامه‌های احیای تالاب‌های فارس تأکید کرد و خواستار فعال نگه داشتن ستاد استانی احیای تالاب‌ها و ارسال گزارش اقدامات پنج‌ساله احیا به سازمان حفاظت محیط زیست شد.
