تبعات تجاوز جنسی به پسران؛ از کابوس‌های شبانه و پرخاشگری تا اختلالِ استرس پس از سانحه

«حسین روزبهانی» روانشناس بالینی و مدرس دانشگاه در گفت‌وگو با خبرنگار ایلنا درباره پیامدهای تعرض جنسی به پسران در کودکی گفت: وقتی یک تجاوز جنسی اتفاق می‌افتد، در آینده می‌تواند باعث شود که فرد دچار بازداری هیجانی شود، یعنی به فردی تبدیل شود که احساسات دیگر برایش معنی نداشته باشد و یک آدم  نسبت به احساسات خشم، ناراحتی، عشق و علاقه نسبت به همه هیجانات سرد شود.

وی افزود: آسیب دیگر تعرض جنسی به پسران در کودکی، این است که شاید در آینده فرد پرخاشگری شود. چراکه در کودکی آسیبی دیده و در بزرگسالی باعث می‌شود که فردی شود که خشم فروخورده‌ای داشته باشد و این خشم را در بزرگسالی بر سر افراد دیگر خالی کند یا ممکن است دچار افسردگی شود؛ یعنی این خشم که از آن فرد یا از آن اتفاق دارد، به قدری نتواند آن را ابراز کند که دچار غم و ناراحتی شود و همه‌چیز را در خود بریزد که باعث می‌شود در آینده افسرده شود.

این روانشناس خاطرنشان کرد: بر اثر تجاوز در سن کودکی، فرد ممکن است دچار اختلال استرس پس از سانحه شود. یکی از مواردی است که موجب می شود فرد  در خواب کابوس‌های زیادی ببیند و این قضیه او را آزار دهد. این موضوع همیشه در ذهن او است و در ناهوشیارش باقی می‌ماند. همچنین ممکن است دچار اضطراب بلندمدت شود، اضطرابی پنهان که به خاطر آن اتفاقی که در دوران کودکی افتاده، او را تحت تأثیر قرار دهد و همیشه همراهش باشد.

روزبهانی با بیان اینکه تصویر دیگری که می‌توان داشت، تأثیر بر عزت نفس و اعتماد به نفس آن کودک است که در بزرگسالی خود را نشان می‌دهد، گفت: وقتی کودک در آن سن به او تجاوز می‌شود، این باعث می‌شود که فرد در آینده اعتماد به نفس و عزت نفس پایین‌تری داشته باشد. مورد اصلی که به نظر من از همه مهم‌تر است، بدرفتاری‌ها و سوء رفتارهایی است که در کودکی ایجاد می‌شود. این می‌تواند یکی از عوامل اصلی شخصیت پارانوئید باشد و یک فرد در آینده می‌تواند دچار شخصیت پارانوئید شود و به اطرافیان آسیب بزند.

این مدرس دانشگاه تصریح کرد: اگر فردی که در سن پایین مورد تعرض جنسی قرار گرفته، بتوانند به تراپیست و درمانگری مراجعه کنند که کمک شان کند و از آن حجم بار روانی که با آن دست و پنجه نرم می‌کنند، کاهش پیدا کند، تأثیرات منفی کاهش می‌یابد. اما در غیر این صورت پیامدهای آن در بزرگسالی  ادامه پیدا می‌کند و اثرات آن بر رفتارشان باقی می‌ماند.افرادی که مورد تعرض قرار می گیرند حتماً باید به روانشناس یا تراپیست مراجعه کنند چرا که آن کودک در آن سن ظرفیت پذیرش چنین بار روانی و فشار روانی را ندارد و می‌تواند آثار غیرقابل جبرانی بر او بگذارد.

این روانشناس درادامه گفت: تعرض جنسی به کودک پسر و دختر، تفاوتی در اثر بار روانی ندارد، اما در عوارضی که می‌تواند در آینده داشته باشد، برای دختر و پسر ممکن است متفاوت باشد. پسری که مورد تعرض قرار گرفته در بزرگسالی به دنبال یک نوع جبران افراطی است، چون فرد می خواهد خشمی که درون خود دارد را بر سر کسی مانند جنس موافق خود تخلیه کند.

وی با اشاره به اینکه فردی که این اتفاق در کودکی برایش رخ می دهد، ظرفیت پذیرش یک سری از رویدادها و استرس‌های روانی را ندارد، گفت: وقتی کودک با مقوله‌هایی مانند این مسائل که استرس‌های فراوانی دارد مواجه می‌شود، می‌تواند تأثیرات جبران‌ناپذیری داشته باشد. قطعاً آسیب‌ها تعرض جنسی در کودکی بیشتر از یک بزرگسال است، چون بزرگسال از نظر هویتی شکل گرفته و این اثرات کمتری خواهد داشت. برای فرد بزرگسال، این تجاوز ممکن است به اختلال استرس پس از سانحه یا تروماهایی که در ذهنش می‌آید، منجر شود، اثرات منفی بر روی کودکان می‌تواند بسیار زیاد باشد.

این مدرس دانشگاه خاطرنشان کرد: یکی از دلایل اصلی که کودکان به راحتی نمی‌توانند موضوع تعرض را مطرح کنند، ترسی است که در وجودشان ایجاد شده است. این ترس می‌تواند ناشی از رفتار متجاوز باشد که ترس را در آن‌ها ایجاد می‌کند. همچنین رفتار والدین نیز اهمیت دارد.  معمولاً از مراجعینی که مورد تجاوز قرار گرفته بودند، می‌پرسیدم چرا به پدر و مادرشان نمی‌گفتند و آن‌ها پاسخ می‌دادند که رفتار والدین‌شان به گونه‌ای بود که اگر مطرح می‌کردند، آن‌ها را مقصر می‌دانستند.این رفتارها باعث می‌شود که دختران و پسران احساس کنند که تقصیر خودشان بوده و وقتی این موضوع را در خانه مطرح می‌کنند، به دلیل ترس از زیر سوال رفتن یا مقصر جلوه دادن، جرات مطرح کردن آن را ندارند و آسیب بیشتری می‌بینند.

روزبهانی تاکید کرد: صحبت مهمی که باید به آن توجه کرد، رفتار والدین است. والدین باید به گونه‌ای رفتار کنند که کودک ترس را کنار بگذارد و جرات داشته باشد، کوچک‌ترین اتفاقی که برایش می‌افتد را به آن‌ها بگوید. این اطمینان اگر به فرزند داده شود که می‌تواند هر مسئله‌ای را مطرح کند، به شدت از آسیب‌هایی که ممکن است به او وارد شود، جلوگیری می‌کند.

وی در پایان گفت: همچنین باید به این نکته توجه کنیم که از کودکی باید نه گفتن را به فرزندمان آموزش دهیم. برای مثال فردی می‌خواهد کودک را بغل کند یا ببوسد، باید به او یاد بدهیم که اجازه بگیرد. وقتی این را به او یاد می‌دهیم، کودک یاد می‌گیرد که می‌تواند نه بگوید و این مهارت به او کمک می‌کند که در مواقع لزوم بتواند از خود دفاع کند و شوک و قفل نکند.نقش مادر نیز در این قضیه بسیار مهم است. مادر باید با فرزندش دوست باشد و به او بگوید اگر کسی به اندام های خصوصی‌اش دست زند، هیچ ایرادی ندارد که به او بگوید. این مسائلی است که به شدت می‌تواند کمک کند تا آسیب‌هایی که به ویژه به دختران وارد می‌شود، کاهش یابد.