هشدار نسبت به کاهش جمعیت پرندگان شکاری در کشور/ «رزمایشِ مبارزه با قاچاقچیان حیات وحش» در بازار پرندگان تهران

به گزارش خبرنگار ایلنا، قاچاق پرندگان شکاری ایران به کشورهای عربی حاشیه خلیج فارس و ورود پرندگان زینتی غیرمجاز از مرزهای شرقی و جنوب شرقی به کشور و عرضه آن در بازارهای پرندگان و مراکز فروش سایر حیوانات در شهرهای مختلف، دو نمونه مهم از رواج قاچاق حیات وحش در ایران است که این معضلات صدای اعتراض مسئولان سازمان حفاظت محیط‌زیست را نیز درآورده است؛ به نحوی که حسن اکبری، معاون محیط‌زیست طبیعی و تنوع زیستی این سازمان در نشست خبری هفته گذشته خود که در حاشیه بازدید اصحاب رسانه از پارک ملی لار برگزار شد، درباره آمار بالای قاچاق حیات وحش بخصوص خروج پرندگان شکاری از کشور و ورود پرندگان زینتی غیرمجاز به ایران هشدار داد. 

اکبری در نشست خبری اخیر خود با تاکید بر نامناسب بودن وضعیت قاچاق پرندگان شکاری ایران به کشورهای حاشیه خلیج فارس، اعلام کرد که در ده سال گذشته، ۷۰۰ قطعه هوبره توسط ماموران یگان حفاظت محیط‌زیست و نیروهای انتظامی در مسیر قاچاق کشف شده است. او البته معتقد بود که در یک دهه گذشته، چند برابر این تعداد هوبره از کشور خارج شده و کشف نشده است. معاون سازمان محیط‌زیست این را هم گفت که کل جمعیت هوبره در ایران بین ۳ تا ۵ هزار قطعه برآورد می‌شود و وقتی می‌توان تخمین زد که چند هزار قطعه از این پرنده در ده سال گذشته به صورت غیرقانونی از کشورمان خارج شده است، این مساله نشان می‌دهد که قاچاق هوبره چه ضربه بزرگی به جمعیت این گونه در معرض خطر انقراض در ایران وارد کرده است. به گفته او، در سال‌های اخیر مشابه این اتفاق برای بالابان، شاهین و برخی دیگر از پرندگان شکاری بومی کشورمان نیز رخ داده است. 

معاون سازمان محیط‌زیست همچنین در این نشست از ورود پرتعداد برخی گونه‌های پرندگان زینتی به کشور که براساس قوانین بین‌المللی مبارزه با قاچاق حیات وحش (کنوانسیون CITES) خرید و فروش آنها غیرمجاز است و توزیع این پرندگان در سطح کشور و فروش آنها در بازار پرندگان تهران یا بازارهای مشابه در شهرهای گوناگون خبر داد و همچنین با تاکید بر ضرورت افزایش تعامل بین یگان حفاظت محیط‌زیست با نیروهای انتظامی و ماموران گمرک برای جلوگیری از ورود و خروج گونه‌های غیرمجاز پرندگان شکاری و زینتی تاکید داشت که برای کاهش آمار قاچاق حیات وحش، باید هماهنگی بین نیروهای یگان و سازمان حفاظت محیط‌زیست با سایر دستگاه‌های ذی‌ربط افزایش یابد و حتما ماموران گمرک و نیروهای انتظامی باید برای شناسایی گونه‌های غیرمجاز و جلوگیری از قاچاق آنها در مرزهای کشور آموزش ببینند. 

دریافت گزارشات مردمی قاچاق حیات وحش و سایر تخلفات محیط‌زیستی در سامانه ۱۵۴۰ 

در همین راستا از سرهنگ جمشید محبت‌خانی، فرمانده یگان حفاظت محیط‌زیست کشور درباره آخرین وضعیت مبارزه با قاچاق پرندگان شکاری ایران به کشورهای عربی و جلوگیری از ورود گونه‌های غیرمجاز پرندگان زینتی به کشور پرسیدیم. همچنین با توجه به گلایه‌های اخیر معاون محیط‌زیست طبیعی سازمان حفاظت محیط‌زیست و هشدارهای او نسبت به آمار بالای قاچاق حیات وحش در کشورمان، از فرمانده نیروهای محیط‌بانی ایران درباره نحوه تعامل بین یگان حفاظت محیط‌زیست با نیروهای انتظامی برای مقابله با قاچاق حیات وحش سوال کردیم و از او پرسیدیم با توجه به انتقاداتی که پیش از این درباره فروش گونه‌های غیرمجاز در بازار پرندگان تهران (بازار خلیج فارس) و سایر بازارهای مشابه در سطح کشور وجود داشت، چه تمهیداتی برای کاهش میزان خرید و فروش‌های غیرقانونی در این بازارها اندیشیده شده است؟ 

سرهنگ محبت‌خانی در پاسخ به این سوالات به خبرنگار ایلنا گفت: با توجه به این که یگان حفاظت محیط‌زیست کشور به عنوان یکی از یگان‌های حفاظت سازمان‌های دولتی زیر نظر فراجا فعالیت می‌کند، از همان ابتدای تشکیل این یگان تلاش شده است که برای برخورد با تخلفات زیست‌محیطی تعامل مناسبی بین این یگان و مجموعه انتظامی کشور برقرار شود. در دوره مدیریتی حاضر یگان حفاظت محیط‌زیست نیز ما موضوع افزایش تعاملات با فراجا را دنبال کرده‌ایم و در این زمینه به دستاوردهای مناسبی هم دست یافته‌ایم که از جمله آن می‌توان به راه‌اندازی مرکز پایش فضای سایبری در سال ۹۹ اشاره کرد که زیر نظر پلیس فتا فعالیت می‌کند و در آن رصد فضای مجازی با هدف شناسایی و برخورد با تخلفات حوزه محیط‌زیست و حیات وحش انجام می‌شود. 

فرمانده نیروهای محیط‌بانی ایران ادامه داد: ما در زمان تشکیل این مرکز از عموم شهروندان درخواست کردیم که هر زمان موضوعاتی نظیر قاچاق پرندگان شکاری یا فروش پرندگان زینتی را چه در فضای مجازی و چه در فضای حقیقی مشاهده می‌کنند، از طریق سامانه ۱۵۴۰ به اطلاع یگان حفاظت محیط‌زیست برسانند یا به سایت سازمان محیط‌زیست مراجعه کنند و در بخش محیط‌بان این سایت، گزارشات مردمی مربوط به تخلفات زیست‌محیطی را به ما ارائه دهند. اکنون هم بار دیگر این درخواست را تکرار می‌کنیم و از مردم می‌خواهیم در زمینه رصد و اطلاع‌رسانی جرایم حوزه محیط‌زیست ما را یاری کنند. 

وی افزود: فراجا از ابتدای تشکیل یگان حفاظت محیط‌زیست کشور، هماهنگی سطح بالایی را با این یگان داشته است و ما در حوزه مبارزه با قاچاق حیات وحش و دستگیری متخلفان شکار و صید همواره ارتباط تنگاتنگی با نیروهای پلیس داشته‌ایم. البته حتما برای افزایش میزان کشفیات و برخورد با متخلفان حوزه محیط‌زیست، نیاز به هماهنگی‌های بیشتری وجود دارد، اما هم یگان حفاظت محیط‌زیست کشور و هم فراجا آمادگی ارتقای سطح تعاملات برای مبارزه جدی‌تر با قاچاقچیان حیات وحش و دیگر متخلفان را دارند تا بتوانیم هرچه بیشتر دغدغه‌های مسئولان سازمان محیط‌زیست و عموم فعالان این حوزه را برطرف کنیم. البته ما هر هفته با مدیران معاونت محیط‌زیست طبیعی سازمان جلسه برگزار می‌کنیم و در جریان دغدغه‌های این عزیزان قرار می‌گیریم. 

هشدار فرمانده محیط‌بانی به قاچاقچیان پرندگان شکاری ایران به کشورهای عربی 

محبت‌خانی در پاسخ به سوالی درباره ارزیابی کلی خود از وضعیت کنونی قاچاق پرندگان شکاری ایران به کشورهای عربی توضیح داد: در این زمینه باید دو موضوع را مورد توجه قرار دارد، نخست علاقه‌ای که در برخی کشورهای حاشیه خلیج فارس نسبت به پرندگان شکاری کشورمان وجود دارد و دوم، جاذبه‌ای که تجارت پرندگان شکاری برای برخی افراد سودجو در داخل کشورمان به جهت پرداخت مبالغ کلان ارزی توسط بعضی ثروتمندان کشورهای حاشیه خلیج فارس برای خرید این پرندگان وجود دارد. با توجه به این دو مساله، معضل قاچاق پرندگان شکاری ایران به کشورهای عربی از گذشته وجود داشته است و ما نیز همواره با این پدیده مبارزه کرده‌ایم. در همین راستا نیز هفته گذشته نیز با همکاری پلیس اطلاعات فرماندهی انتظامی استان بوشهر، کشفیات خوبی را در این زمینه داشتیم. 

فرمانده یگان حفاظت محیط‌زیست کشور ادامه داد: به تمام متخلفانی که در زمینه قاچاق پرندگان شکاری فعالیت می‌کنند، هشدار می‌دهیم که یگان حفاظت محیط‌زیست کشور، با همکاری مرکز پایش فضای سایبری، پلیس فتا و سایر عوامل فراجا، تخلفات این افراد را در فضای حقیقی و مجازی رصد می‌کند و از تمام شهروندان علاقمند به محیط‌زیست درخواست می‌کنیم هرگونه اطلاعاتی را که در این زمینه دارند، به اطلاع یگان حفاظت محیط‌زیست برسانند، چراکه در حال حاضر شاهد کاهش جمعیت پرندگان شکاری کشورمان هستیم و برخی گونه‌های این پرندگان در خطر انقراض قرار گرفته‌اند، بنابراین همه باید دست به دست هم بدهیم و افراد و شبکه‌هایی را که در حوزه قاچاق پرندگان شکاری فعالیت می‌کنند، شناسایی کنیم تا بتوانیم با هماهنگی دستگاه قضایی برخوردهایی جدی را با این افراد داشته باشیم. 

لزوم تشدید برخورد با قاچاقچیان حیات وحش به دلیل افزایش تعداد متخلفان در سال‌های اخیر 

محبت‌خانی در پاسخ به این سوال که آیا نیروهای انتظامی یا ماموران گمرک آموزش‌های لازم را برای شناسایی پرندگان شکاری و دیگر گونه‌های غیرمجاز مشمول قاچاق حیات وحش دیده‌اند؟ عنوان کرد: براساس تفاهم‌نامه‌ای که دو سال قبل با پلیس فرودگاه‌های کشور منعقد کردیم، فرماندهان یگان‌های حفاظت محیط‌زیست تمام استان‌ها موظف هستند که موارد لازم را در خصوص شناسایی گونه‌های مختلف حیات وحش که خرید و فروش آنها غیرمجاز محسوب می‌شود، به اطلاع فرماندهان و نیروهای پلیس فرودگاه‌های تمام نقاط کشور برسانند. براساس رایزنی‌ها و آموزش‌های ارائه‌شده نیز در حال حاضر موضوع برخورد با قاچاق گونه‌های غیرمجاز مد نظر تمام نیروهای پلیس فرودگاه قرار دارد و به محض این که متخلفان بخواهند یک گونه قاچاق را از گیت فرودگاه‌ها عبور دهند، قطعا همکاران ما در پلیس فرودگاه‌ها با این افراد برخورد می‌کنند. 

فرمانده نیروهای محیط‌بانی ایران ادامه داد: در مرزهای زمینی و دریایی کشور نیز تمام فرماندهان یگان‌های حفاظت محیط‌زیست استان‌های مرزی، حداقل هر شش ماه یک بار با فرماندهان مرزبانی و دریابانی استان خود جلسه برگزار می‌کنند و اطلاع‌رسانی‌های لازم در خصوص برخورد با قاچاق گونه‌های مختلف حیات وحش از جمله پرندگان شکاری را انجام می‌دهند. برگزاری این جلسات مشترک و افزایش تعاملات بین یگان حفاظت محیط‌زیست و فراجا نیز باعث شده است که در سال‌های اخیر، آمار کشفیات مربوط به قاچاق حیات وحش هم در حوزه مرزبانی و هم در حوزه‌های دریابانی و پلیس فرودگاه‌ها بیشتر شود. 

وی در ادامه تاکید کرد: با توجه به این که شرایط اقتصادی چند سال گذشته باعث شده است که متخلفان بیشتری در حوزه قاچاق حیات وحش فعال شوند، حتما باید برخوردها با قاچاقچیان گونه‌های جانوری مختلف از جمله پرندگان شکاری تشدید شود. در همین راستا، برنامه‌هایی را در سال جاری برای هدفمندتر کردن و افزایش سطح فعالیت‌هایمان در حوزه مبارزه با قاچاق حیات وحش در دستور کار داریم. در همین زمینه در آینده نزدیک جلسه‌ای را در سطوح مختلف با فرماندهان فراجا برگزار خواهیم کرد تا تدابیر مشترک و جدی‌تری را برای برخورد با قاچاق حیات وحش بخصوص خروج پرندگان شکاری از کشور اتخاذ کنیم. 

افزایش همکاری محیط‌بانی و فراجا برای جلوگیری از ورود پرندگان زینتی غیرمجاز به کشور 

محبت‌خانی در بخش دیگری از صحبت‌های خود به موضوع قاچاق گونه‌های غیرمجاز پرندگان زینتی به کشور نیز اشاره کرد و گفت: پرندگان زینتی غیرمجاز معمولا از مرزهای شرقی و جنوب شرقی وارد کشورمان می‌شوند و تمرکز ما بر جلوگیری از ورود غیرقانونی این گونه پرندگان از مرزها به داخل کشور است. در همین زمینه در سال گذشته کشفیات بالایی را در مرزهای خراسان جنوبی داشتیم و دو باند فعال در حوزه قاچاق گونه‌های غیرمجاز پرندگان زینتی را منهدم و عوامل آن را دستگیر کردیم. اقداماتی از این دست معمولا با همکاری حوزه اطلاعات مرزبانی فراجا انجام می‌شود و با توجه به نگرانی‌هایی که اخیرا مسئولان معاونت محیط‌زیست طبیعی سازمان اعلام کرده‌اند، حتما همکاری‌های خودمان را با نیروهای مرزبانی برای جلوگیری از ورود پرندگان زینتی قاچاق به کشور افزایش خواهیم داد. 

فرمانده یگان حفاظت محیط‌زیست کشور همچنین درباره تشدید نظارت بر بازار پرندگان تهران برای مقابله با خرید و فروش گونه‌های غیرمجاز در این بازار توضیح داد: بازار پرندگان خلیج فارس متعلق به شهرداری تهران است و از سال گذشته با رایزنی‌هایی که با مسئولان شهرداری داشتیم، نظارت یگان حفاظت محیط‌زیست استان تهران را بر این بازار تشدید کردیم، به نحوی که هم نیروهای این یگان هر هفته در بازار پرندگان مستقر می‌شوند و هم در سال ۱۴۰۱ با هماهنگی فرماندهی انتظامی تهران بزرگ، رزمایش خوبی را در این بازار برگزار کردیم و به برخورد جدی با کسانی پرداختیم که به خرید و فروش گونه‌های غیرمجاز پرندگان زینتی یا سایر انواع حیات وحش می‌پرداختند.  

وی در پایان تصریح کرد: با وجود برخوردهایی که از گذشته با خرید و فروش گونه‌های غیرمجاز در بازار خلیج فارس داشتیم، قبول داریم که متاسفانه هنوز این معضل در آنجا وجود دارد، البته ما حتما برخوردهایمان را در این حوزه تشدید خواهیم کرد و در هفته‌های آتی رزمایشی دیگر را در بازار پرندگان برگزار خواهیم کرد تا بتوانیم ضربه سنگینی را به قاچاقچیان پرندگان زینتی بزنیم.