رئیس بیمارستان دامپزشکی مرکزی در گفت‌وگو با ایلنا:
نارسایی کلیه پیروز «مادرزادی» نبود/ «آنتی‌بیوتیک اشتباه» به پیروز تزریق شد
رئیس بیمارستان دامپزشکی مرکزی با تاکید بر این که پیروز از ابتدا و به صورت «مادرزادی» دچار نارسایی کلیه نبوده و در هفته‌های بعد از تولد دچار این مشکل شده است، گفت: یکی از فرضیات جدی درباره عامل اولیه ایجاد نارسایی حاد کلیوی در پیروز، تزریق یک آنتی‌بیوتیک دارای عارضه به این حیوان در همان روزهای نخست انتقال او از توران به تهران است. این آنتی‌بیوتیک به شدت برای کلیه یوزپلنگ سمی است.
به گزارش خبرنگار ایلنا، از صبح دیروز که خبر تلف شدن «پیروز» توله یوزپلنگ ایرانی در آستانه ده‌ماهگی‌اش منتشر شد، گمانه‌زنی‌های مختلفی درباره علت مرگ این حیوان شکل گرفت، در این میان مسئولان سازمان حفاظت محیط زیست که قبلا گفته بودند پیروز دچار نارسایی «مادرزادی» کلیه است و بعضا با شدت و ضعف‌های مختلف دچار مشکل دفع شده می‌شود، روز گذشته و پس از مرگ پیروز اعلام کردند که این توله یوز از ابتدا سیستم ایمنی ضعیفی داشت، شیر مادر را نخورده بود، با وزن نامتعارف که نصف حالت استاندارد بود، بزرگ شد و به طور کلی، چون در شرایط کاملا طبیعی بزرگ نشد، توانایی مقابله با بسیاری از عوامل بیماری‌زا را نداشت.
اما با وجود این اظهارات مسئولان سازمان متولی حفاظت از محیط زیست و حیات وحش کشور، برخی دامپزشکان تاکید کردند که پیروز از ابتدا و به صورت «مادرزادی» دچار نارسایی کلیه نبوده و در هفته‌های بعد از تولد دچار این مشکل شده است. به گفته این دامپزشکان، وقتی پیروز در هفته سوم تولد خود و در زمانی که وضعیت جسمی وخیمی داشت، از سایت تکثیر در اسارت توران به پارک پردیسان تهران منتقل شد، تزریق یک داروی اشتباه به این حیوان باعث صدمه دیدن کلیه‌اش می‌شود.
همچنین برخی کارشناسان حیات وحش نیز معتقدند مشکل اصلی پیروز، تعجیل در سزارین مادر او یعنی «ایران» بود که باعث شد این توله یوز از همان ابتدا توسط مادر پذیرفته نشود و نتواند آغوز مادر را به اندازه کافی دریافت کند. به گفته این کارشناسان، همین مساله باعث ایجاد ضعف در سیستم ایمنی پیروز شد که در ادامه استفاده از شیر خشک نامناسب در هفته‌های ابتدایی تولد پیروز به همراه سایر مشکلاتی که در طول ماه‌های نگهداری از این توله یوز پدید آمد، باعث بروز مشکلات جسمی مختلف از جمله مشکل دفع در این حیوان شد که در نهایت به تشدید یبوست مزمن و در نهایت مرگ پیروز انجامید.
در همین راستا و برای رفع برخی ابهامات مربوط به مرگ «پیروز» و بارداری مجدد «ایران» با امیر مرادی، رئیس بیمارستان دامپزشکی مرکزی به عنوان آخرین پزشک این توله یوز ایرانی که در روزهای آخر به همراه تیم تخصصی‌اش مسئولیت درمان این حیوان را برعهده داشت به گفت‌وگو نشستیم.
«پیروز» در استراحت بین راند اول و دوم دیالیز جان باخت
رئیس بیمارستان دامپزشکی مرکزی در تشریح نحوه مرگ پیروز و آخرین لحظات زیست این توله یوز به ایلنا توضیح داد: پیروز از بامداد روز جمعه ۵ اسفند به بیمارستان دامپزشکی مرکزی منتقل شد و پیش از این، سابقه انتقال او به این بیمارستان وجود نداشت. از بامداد جمعه تا عصر دوشنبه نیز اقدامات درمانی مختلفی را برای این حیوان انجام دادیم، تا در نهایت عصر دوشنبه تصمیم گرفتیم عمل دیالیز را برای او انجام دهیم.
امیر مرادی ادامه داد: در همین راستا پیروز را از حدود ساعت ۱۶:۳۰ عصر دوشنبه ۸ اسفند به اتاق عمل بردیم و کاتتر داخل شکم را برای انجام عمل دیالیز صفاقی در این حیوان کار گذاشتیم و حدود ساعت ۱۷:۳۰ عمل دیالیز را شروع کردیم که راند اول آن تا بامداد روز بعد طول کشید.
وی افزود: ساعت حدود ۳:۳۰ بامداد روز سه شنبه ۹ اسفند، راند اول دیالیز پیروز تمام شد و طبق قاعده باید چند ساعت بین راند اول و دوم دیالیز به حیوان استراحت می‌دادیم، اما متاسفانه پیروز در طول این چند ساعت جان خود را از دست داد و به راند دوم دیالیز صفاقی نرسید.
«پیروز» برای انجام عمل دیالیز بیهوش نشده بود
مرادی با بیان این که پیروز برای انجام عمل دیالیز، بیهوش نشده بود، عنوان کرد: وضعیت جسمی پیروز در شرایطی نبود که بتوانیم او را بیهوش کنیم، زیرا میزان اوره موجود در خون این حیوان بالا بود و با توجه به این که بیهوش کردن فشار بیشتری به کلیه‌ها وارد می‌کند، این کار می‌توانست باعث مرگ پیروز شود.
این دامپزشک متخصص در ادامه گفت: ما به جای این که پیروز را بیهوش کنیم، به ناحیه شکم این حیوان داروی بی‌حسی تزریق کردیم و سپس لوله مربوط به دیالیز را داخل شکم او کار گذاشتیم و ناحیه مربوطه را بخیه کردیم. در طول انجام این کار نیز احتیاجی به بیهوش کردن پیروز وجود نداشت.
«پیروز» در طول زیست خود سه مرتبه به نارسایی حاد کلیه دچار شد
مرادی با بیان این که پیروز از ابتدای تولد به نارسایی «مادرزادی» کلیه دچار نبوده است، توضیح داد: در تاریخچه درمانی پیروز و با استناد به اظهارات دامپزشک سازمان حفاظت محیط زیست، می‌توان گفت اولین بار این حیوان در همان هفته‌های اول پس از تولد و در ابتدای زمان حضور دامپزشک متخصص آفریقای جنوبی در ایران، علایم بیماری کلیوی را نشان داد و در ماه‌های بعد نیز یک بار دیگر دچار چنین مشکلی شد و این سومین بار بود که پیروز دچار نارسایی حاد کلیوی شده بود که شدت آن از دفعات قبل بیشتر بود و متاسفانه منجر به مرگ او شد.
رئیس بیمارستان دامپزشکی مرکزی ادامه داد: پیروز عارضه کلیوی را در موارد گذشته نیز نشان داده بود، اما به صورت مادرزادی به چنین عارضه‌ای دچار نبوده است. یکی از مشکلاتی که می‌تواند باعث ایجاد نارسایی حاد کلیه شود، این است که حیوان به هر دلیلی نتواند ادرار انجام دهد، مثلا مجرای ادراری بر اثر سنگ ادراری یا شکستگی بسته شود و ادرار داخل مثانه باقی بماند، در چنین شرایطی ادرار به سمت کلیه‌ها بازمی‌گردد و می‌تواند عملکرد کلیه را تحت تاثیر قرار دهد و چنین عارضه‌ای را ایجاد کند. این مشکلی بود که در مرتبه سوم درباره پیروز با آن مواجه بودیم.
این دامپزشک متخصص در ادامه توضیحات خود گفت: در دو مرتبه دیگر که پیروز به عارضه حاد کلیه دچار شده بود، این حیوان را به بیمارستان دامپزشکی مرکزی انتقال نداده بودند، بلکه در مرتبه اول، آقای پیتر کالدول که از آفریقای جنوبی آمده بودند، این بیماری را تشخیص دادند و پروتکل درمانی را برای پیروز نوشتند در مرتبه دوم نیز آقای بابک باستانی، دامپزشک خود سازمان حفاظت محیط زیست این مشکل را تشخیص دادند و درمان تحت نظر ایشان انجام شد.
وی در ادامه توضیح داد: در دو مرتبه قبلی، روند درمانی پیروز یک بار تحت نظر آقای کالدول و یک بار نیز تحت نظر آقای باستانی پیش رفت. در مرتبه سوم نیز که پیروز به بیمارستان دامپزشکی مرکزی منتقل شد، ما تمام اقدامات درمانی این حیوان را با مشورت آقایان کالدول و باستانی پیش بردیم.
نقش تزریق آنتی‌بیوتیک اشتباه در ایجاد نارسایی حاد کلیوی در «پیروز»
مرادی در پاسخ به این سوال که آیا تزریق داروی اشتباه در هفته‌های اول پس از تولد پیروز باعث ایجاد نارسایی کلیوی در این حیوان شده بود یا خیر، توضیح داد: یکی از فرضیات جدی درباره عامل اولیه ایجاد نارسایی حاد کلیوی در پیروز، تزریق یک آنتی‌بیوتیک دارای عارضه به این حیوان در همان روزهای نخست انتقال او از توران به تهران است. این آنتی‌بیوتیک که توسط یکی از دامپزشکان ایرانی برای پیروز تجویز شده بود، به شدت برای کلیه یوزپلنگ سمی است.
رئیس بیمارستان دامپزشکی مرکزی تاکید کرد: زمانی که آقای کالدول به ایران آمدند، وقتی دیدند که پیروز در حال درمان با این آنتی‌بیوتیک است، بلافاصله دستور دادند که این دارو باید قطع شود، چراکه تشخیص ایشان، ایجاد نارسایی حاد کلیه بر اثر تزریق این داروی خاص بود.
آیا سزارین اولیه مادر، نقش مهمی در مرگ «پیروز» داشت؟
مرادی در پاسخ به این سوال که آیا سزارین «ایران» به جای زایمان طبیعی که باعث شد یوزپلنگ مادر توله‌هایش را نپذیرد و پیروز و دو برادر او نتوانند آغوز مادر را به اندازه کافی دریافت کنند و در نتیجه سیستم ایمنی آنها تضعیف شود، باعث مشکلات جسمی بعدی از جمله نارسایی کلیه در این حیوان شده است یا خیر، توضیح داد: موضوع سزارین و ضعف سیستم ایمنی نقش مستقیمی در بروز نارسایی حاد کلیه ندارد و نمی‌توان گفت کلیه حیواناتی که سزارین می‌شوند، با کلیه حیواناتی که به صورت طبیعی به دنیا می‌آیند، فرق دارد.
رئیس دامپزشکی مرکزی ادامه داد: موضوع مهم این است که پیروز مشکلات جسمی دیگری داشت که بر اثر عدم دریافت کافی شیر مادر در این حیوان ایجاد شده بود، مثلا دریافت نکردن کافی شیر، باعث تنگی کانال لگن پیروز شده بود و یبوستی که این حیوان به آن دچار شده بود درکنار مساله تنگی کانال لگن، باعث شده بود که حیوان نتواند به راحتی ادرار کند و این مساله باعث صدمه به کلیه‌های او شده بود.
وی افزود: آزمایشات قبلی که روی پیروز انجام شده بود نیز نشان می‌دهد که هیچ‌گاه عملکرد مطلوب توسط کلیه پیروز ثبت نشده بود، به عبارت دیگر، پیروز در بخش زیادی از زمان حیات خود با کلیه‌هایی زندگی کرد که کارآیی مناسبی نداشت و همین مساله باعث تسریع مشکلات ناشی از یبوست در این حیوان شده بود. یکی از ریشه‌های این موضوع، همان مساله تنگی کانال لگن به دلیل دریافت نکردن کافی شیر مادر بود.
چرا اعلام شد که «ایران» باردار است؟
مرادی در پاسخ به سوال دیگری مبنی بر این که چرا با وجود این که هنوز بارداری «ایران» تایید نشده است، دقیقا ساعاتی قبل از مرگ پیروز اعلام شد که مادر او باردار است، توضیح داد: این که ما اعلام کردیم احتمال بارداری ایران وجود دارد، به این دلیل بود که برخی کارشناسان موضوع همودیالیز را برای پیروز مطرح می‌کردند، در چنین شرایطی من گفتم که یکی از شرایط لازم برای انجام این کار، این است که ما بتوانیم یک خون منطبق بر گروه خونی پیروز را تهیه کنیم که تنها گزینه ما برای این کار، گرفتن خون از مادر پیروز بود.
رئیس بیمارستان دامپزشکی مرکزی ادامه داد: با توجه به این که حدود 35 روز قبل، ایران یعنی مادر پیروز جفت‌گیری موفقی داشته است و در صورت بارداری، بیهوش کردن این حیوان می‌توانست باعث سقط جنین شود، ما اعلام کردیم چون احتمال بارداری ایران وجود دارد، نمی‌توانیم برای گرفتن خون از ایران جهت استفاده در عمل همودیالیز روی پیروز، یوز مادر را بیهوش کنیم.
وی در ادامه توضیح داد: با توجه به این که یوزپلنگ گونه حساسی است، معمولا سونوگرافی احتمال سقط جنین را افزایش می‌دهد و به همین دلیل نیز ما نمی‌تواستیم برای مشخص شدن باردار بودن یا نبودن این حیوان، سونوگرافی انجام دهیم، زیرا در چنین شرایطی معمولا باید چند روز دیگر صبر کرد تا ببینیم شکم حیوان بزرگ می‌شود یا نه. به همین دلیل است که ما اعلام کردیم چون احتمال بارداری ایران وجود دارد، نمی‌توانیم برای پیروز از مادرش خون بگیریم.
انجام سونوگرافی برای تشخیص بارداری یوزپلنگ ایرانی توصیه نمی‌شود
این دامپزشک متخصص در پاسخ به این سوال که چه زمانی می‌توان بارداری ایران را تایید کرد، گفت: براساس اطلاعاتی که در دست داریم، ایران در تاریخ 5 بهمن جفت‌گیری موفقی داشته است و فعلا برای این که مطمئن شویم او باردار است یا خیر، باید منتظر بزرگ شدن شکم این حیوان بمانیم. البته روش‌های دیگری نظیر بررسی هورمونی، سونوگرافی و رادیوگرافی برای تشخیص بارداری وجود دارد که سن تشخیص بارداری در هرکدام از این روش‌ها متفاوت است.
وی در پایان تصریح کرد: انجام همه این روش‌ها نیاز به زنده‌گیری حیوان دارد که این کار می‌تواند استرس زیادی را در یوزپلنگ ایجاد کند و باعث سقط جنین شود. در واقع، چنین روش‌هایی می‌تواند برای مادر خطرناک باشد و معمولا در دنیا برای گونه‌هایی که در معرض انقراض قرار دارند و حتی یک فرد نیز از اهمیت خاصی برخوردار است، کم‌ریسک‌ترین گزینه را انجام می دهند. به همین دلیل، برای یوزپلنگ ایرانی انجام سونوگرافی عموما توصیه نمی‌شود.
