در گفت‌وگو با ایلنا مطرح شد:
برخی معتادان با شکایت خانواده‌هایشان دستگیر و به مرکز ماده ۱۶ منتقل می‌شوند/ بهبودیافتگان را به مراکز توانمندسازی تحویل نمی‌دهند
معاون پیشگیری از اعتیاد سازمان بهزیستی کشور گفت: یکی از معضلات ما در مراکز ماده ۱۶ این است که اغلب افرادی که در آن‌جا حضور دارند، معتاد متجاهر به ته خط رسیده نیستند بلکه فرد معتاد با شکایت پدر و مادر یا خانواده توسط پلیس دستگیر شده و به این مراکز منتقل می‌شون. یکی از دلایل این کار این است که نگهداری در این مراکز رایگان است و خانواده برای درمان فرد معتاد هزینه‌ای پرداخت نمی‌کند.
«فرهاد اقطار» معاون پیشگیری و درمان اعتیاد مرکز توسعه پیشگیری و درمان اعتیاد سازمان بهزیستی کشور در گفت‌وگو با خبرنگار ایلنا در خصوص مراکز درمان یا مراکز سرپایی ترک اعتیاد گفت: هزار و ۹۳ مراکز درمان یا مراکز سرپایی هزار در سراسر کشور وجود دارد که بالغ بر ۲۲۷ هزار و ۷۰۰ نفر سال گذشته در این مراکز تحت پوشش قرار گرفته‌اند که از این تعداد ۲۰ هزار و ۴۶۶ نفر خانم بوده‌اند.
وی همچنین با اشاره به مراکز ماده ۱۵ ادامه داد: در سراسر کشور هزار و ۱۱۲ مرکز ماده ۱۵ یا مرکز بهبود و بازتوانی افراد دچار اختلال مصرف مواد داریم که از این تعداد ۵۹ مرکز برای زنان بوده است. همچنین در مجموع ۳۱۵ هزار و ۸۶۶ نفر در این مراکز تحت پوشش قرار گرفته‌اند که از این تعداد ده هزار و ۲۸۸ نفر خانم بوده‌اند.
معاون پیشگیری و درمان اعتیاد مرکز توسعه پیشگیری و درمان اعتیاد درباره مراکز ماده ۱۶ خاطرنشان کرد: در کل کشور ۳۳ مرکز ماده ۱۶ و همچنین مراکز ماده ۱۵ تبصره دو داریم که ۸۷ هزار و ۷۷۵ نفر تحت پوشش قرار گرفته‌اند. از این مراکز ۲ مرکز برای زنان بوده است که سه هزار و ۵۰۴ خانم در این مراکز تحت درمان قرار گرفته‌اند.
اقطار با اشاره به مشکلات مراکز ماده ۱۶ تصریح کرد: یکی از معضلات ما در مراکز ماده ۱۶ این است که اغلب افرادی که در آن‌جا حضور دارند معتاد متجاهر به ته خط رسیده نیستند، بلکه فرد معتاد با شکایت پدر و مادر یا خانواده توسط پلیس دستگیر شده و به این مراکز منتقل شده‌اند. یکی از دلایل این کار این است که نگهداری در این مراکز رایگان است و خانواده برای درمان فرد معتاد هزینه‌ای پرداخت نمی‌کند. اگر خانواده در پروسه درمان فرد معتاد وارد نشده و نخواهد هزینه‌ای در خصوص آن انجام دهد هیچ وقت به جامعه‌پذیری فرد بهبودیافته کمک نمی‌کند. در حال حاضر برخی از این افراد با حکم قاضی به مراکز نگهداری معتادان متجاهر وارد شده و بعد از طی مدت نگهداری دوباره از مرکز خارج شده و اعتیاد فرد مجدد عود می‌کند. فرد معتادی که تمایل به ترک دارد و خانواده نیز در درمان دخیل شود، باز هم به چرخه اعتیاد باز می‌گردد چه برسد به فردی که به صورت رایگان درمان شود و خانواده نیز با او همراه نیست.
وی درباره مراکز پرهیز مدار گفت: بعد از درمان، افراد بهبودیافته باید در مراکز پرهیز مدار تحت مراقبت باشند. مراکز پرهیز مدار همان مراکز تی سی و مراکز جامع بازتوانی ما است. فرد بهبودیافته برای ادامه درمان به مراکز تی سی که در کل کشور ۲۳ الی ۲۴ مرکز هستند وارد می‌شوند. در سال گذشته ۳ هزار و ۵۶۷ نفر در مراکز تی سی در کل کشور پذیرش شده‌اند. از این مراکز یک مرکز متعلق به زنان بوده است. همچنین ۳۰ مرکز جامع بازتوانی اعتیاد نیز در کل کشور داریم که ۶ هزار و ۸۳۹ نفر در سال گذشته در مراکز جامع ترک پذیرش شده‌اند. از این ۳۰ مرکز نیز ۲ مرکز برای زنان بوده است که ۲۱۵ نفر را تحت پوشش قرار داده‌اند.
معاون پیشگیری و درمان اعتیاد مرکز توسعه پیشگیری و درمان اعتیاد سازمان بهزیستی خاطرنشان کرد: بعد از اینکه این پروسه تمام می‌شود فرد بهبودیافته وارد مراکز توانمندسازی یا جامعه‌پذیری می‌شود. فرد بهبودیافته پس از خروج از مراکز بازتوانی ممکن است از سوی خانواده پذیرش نشده و مورد حمایت خانواده نباشد. باتوجه به اینکه این افراد مکانی را برای گذراندن شب ندارند یا از شلتر یا از گرمخانه استفاده می‌کنند وظیفه مراکز توانمندسازی اسکان، ادامه درمان دارویی، ایجاد هویت برای فرد، حرفه‌آموزی و آمادگی شغلی و در پایان آماده کردن فرد برای وارد شدن به خانواده است. مدت نگهداری فرد بهبودیافته در مراکز توانمندسازی حدود یکسال است.
اقطار تصریح کرد: بعد از یکسال چنانچه باز هم خانواده این فرد را نپذیرفتند، فرد در خانه‌های گروهی پذیرش می‌شود. یعنی فرد کار می‌کند، درمان هم شده است و در این خانه‌ها اسکان دارد مددکاران نیز در این مراکز حضور دارند ما امسال اصرار داریم که مراکز توانمندسازی‌مان به ویژه در حوزه زنان گسترش پیدا کند.
وی با اشاره به همکاری دیگر سازمان‌ها در توانمندسازی افراد بهبودیافته گفت: کمیته‌امداد و سازمان فنی و حرفه‌ای از جمله سازمان‌هایی هستند که در این بخش باید با ما همکاری داشته باشند. همچنین با توجه به اینکه اکثر این افراد هویت مشخصی ندارند سازمان ثبت احوال نیز باید در این زمینه با ما همکاری کند بازگشت به زندگی عادی این افراد زمانی صورت می‌گیرد که هویت داشته باشند، کارت ملی داشته باشند تا بتوانند حساب بانکی باز کنند. همچنین بتوانیم شرایط اشتغال و وام را برای این افراد ایجاد کنیم. شهرداری‌ها نیز علاوه بر تامین اسکان باید برای بازگرداندن این افراد به جامعه نیز به ما کمک کنند. دستگاه‌های مختلفی به ویژه وزارت بهداشت باید در خصوص جامعه‌پذیری این افراد به ما کمک کنند چراکه وقتی فرد درمان اولیه را دریافت می‌کند، اما ممکن است با مشکلات و بیماری‌های دیگری مانند ایدز، هپاتیت و… مواجه باشند بنابراین وزارت بهداشت باید در راس کار به ما کمک کند.
معاون پیشگیری و درمان اعتیاد مرکز توسعه پیشگیری و درمان اعتیاد تاکید کرد: در حال حاضر هزار و ۶۵۹ نفر در مراکز توانمندسازی حضور دارند و چنانچه همه دستگاه‌ها کمک کنند نباید با این کاهش آمار مواجه باشیم و این چرخه در بخش‌هایی با مشکل مواجه است و بخشی از این مشکل متوجه ما در سازمان بهزیستی است که نتوانسته‌ایم به خوبی این دستگاه‌ها را پای کار بیاوریم وبخشی از آن متوجه دستگاه‌ها است که در این زمینه نتوانسته‌اند به ما در سازمان بهزیستی کمک کنند. در خصوص مدیریت مورد نیز ۳۰۰ الی ۴۰۰ نفر از این افراد تحت مدیریت موردی هستند چنانچه این افراد تحت پوشش مدیریت موردی قرار بگیرند در پژوهش‌هایی که صورت گرفته است در ۶ ماه اول ۶۵ درصد ریزش دارند و در یکسال اول ۳۵ درصد ریزش خواهند شد.
اقطار تصریح کرد: متاسفانه افراد بهبودیافته وقتی از مراکز ما ترخیص می‌شوند تحویل مراکز توانمندسازی نمی‌شوند و این افراد دوباره با بازگشت به پاتوق‌ها مصرف کننده می‌شوند. تمام افرادی که وارد مرکز می‌شوند به هنگام خروج حتما باید تحویل مددکار مرکز توانمندسازی شوند و در غیراینصورت نباید ترخیص شوند. اگر فرد تمایلی نداشته باشد که این پروسه را طی کند مددکار باید در پرونده قید کند که فرد تمایلی به همکاری و ادامه درمان ندارد بنابراین این فرد بار دیگر نباید به مراکز ماده ۱۶ ارجاع داده شود بلکه باید به زندان و اردوگاه کار سخت برود اما چون این اتفاق نمی‌افتد فرد به طور مکرر بازداشت و به مرکز ماده ۱۶ منتقل می‌شود. نباید ما بیت‌المال را به صورت مکرر برای این پروسه استفاده کنیم و این کار غیرعلمی است. اگر فرد دوبار وارد این پروسه شد و چرخه را ادامه نداد برای بار سوم نباید وارد این چرخه شود چراکه فرد تمایلی به درمان ندارد و مددکار ما باید در پرونده قید کند که این فرد تمایلی به درمان ندارد. متاسفانه چون این فرآیند طی نمی‌شود تمام اقدامات ما در این پروژه به هدر می‌رود.
