موسیقی نواحی ایران دچار چالش‌ها و کمبودهای بسیار است اما در میان همه آن موارد، عدم وجود منابع مکتوب و تخصصی مشکلی جدی است که در صورت تداوم سازها و نواها و مقام‌های موسیقی مناطق مختلف را با خطر تحریف و فراموشیِ بیشتر مواجه می‌کند.
گروه «تنبورنوازان واله» شب گذشته جمعه، بیست و دوم دی‌ماه در فرهنگسرای ارسباران روی صحنه رفت و به اجرای قطعات و تصانیف کردی و فارسی پرداخت.
موسیقی ترکمن و سازها و آیین‌های مربوط به آن یکی از مقولاتی است که کمتر درباره‌اش می‌دانیم. مثلا کمتر افرادی می‌دانند که «زنبورک» یکی از سازهای قدیمی ترکمن‌هاست. حال این سوال مطرح است که چه کسانی موسیقی ترکمن را زنده نگاه داشته‌اند یا برخی از سازهای آن را احیا کرده‌اند. گزارش پیش رو در این‌باره است.
بابک پیمانی یک کتاب تخصصی درباره تنبک فولکوریک لرستان و نحوه نواختن آن تالیف و منتشر کرده است. او می‌گوید: یک کتاب آموزشی درست، قاعده‌مند و کارآمد حتما باید بر اساس استانداردهای جهانی نگارش و تالیف شود. در مقوله آموزش هنری چون موسیقی نمی‌توانیم به ناگاه از یک مسئله عبور کنیم و به سراغ موضوعی دیگر برویم. موارد مهمی دراین زمینه وجود دارد که باید رعایت شوند.
جمعه‌علی نی‌نواز شهرنویی می‌گوید: «دهل» به جز پیشینه کهنی که دارد در میان مردم‌سازی پذیرفته شده است. مردم از ساز دهل استقبال می‌کنند و مهم همین است. وقتی مردم ساز و موسیقی را قبول کنند، ماندگار خواهد شد. دلیل دیگری که گواهی بر اهمیت ساز دهل است، به‌کارگیری آن در جشن‌ها و مراسم و اعیاد است. دهل جزیی از فرهنگمان است.
برخلاف تصور، موسیقی سیستان و بلوچستان بسیار غنی‌تر و متنوع‌تر از چیزی‌ست که در رسانه‌ها شاهدش هستیم. این تنوع و قدمت شاید در پس محرومیت مردم منطقه و تنگدستی هنرمندان و پژوهشگران این خطه از کشور از اذهان و دیده‌ها به دور مانده است.
وحید اسداللهی (موسیقی‌دان و نوازنده پیشکسوت اهل اردبیل) می‌گوید: وقتی نمی‌گذارند برخی افراد روی صحنه بروند، همان‌ها آثار محلی را به گونه‌ای دیگر اجرا می‌کنند که اتفاق خوبی نیست. به فرض در آذربایجان چند خواننده می‌‌آیند، همان موسیقی مدنظر خودشان را می‌نوازند و فقط شعرش را ترکی می‌کنند. این نوع موسیقی، موسیقی اصیل آذربایجان نیست.
نوازنده سرنای شهر «قلعه گنج» می‌گوید: ما در شهر و دیارمان هنرمندان زیادی داریم که در عرصه موسیقی فعال هستند. اما چون از تهران فاصله زیادی داریم و از کرمان هم دور هستیم، بعضی تصور می‌کنند که هیچ موسیقی‌ای نداریم.
عاشیق حسن و عاشیق علی دو بازمانده از نسل عاشیق‌ها هستند. عاشیق علی می‌گوید: من برای سرودن شعر و زدن ساز اصلا کلاس نرفتم اما تا آنجا پیش رفتم که شعرهای استادم عاشیق حسین ناموری را اصلاح می‌کردم. عاشیق حسن هم می‌گوید: عاشیق‌های گذشته مانند عاشیق حسین ناموری انسان‌های تمام و کاملی بودند.
رئیس انجمن موسیقی چابهار با انتقاد از برگزاری جشنواره با یک نوازنده و خواننده، می‌گوید: هنرمندانی که در روستاهای چابهار هستند هیچ کار و کاسبی ندارند و منتظر چنین اتفاقاتی هستند و انتظار می‌کشند تا برنامه‌ای باشد و آن‌ها در آن شرکت کنند و پولی دستشان را بگیرد. در این میان اما بی‌توجهی مسئولان به حد اعلای رسیده.
