اعلام اجرای طرح استاد شاگردی/ واكنش فعالان كارگری

طرح استاد – شاگردی سرانجام پس از کش و قوس‌های فراوانی که همراه خود داشت تایید و ابلاغ شد.

به گزارش ایلنا، رئیس سازمان آموزش فنی و حرفه‌ای کشور امروز - شنبه - از تایید و ابلاغ اجرای طرح استاد - شاگردی نوین توسط شیخ‌الاسلامی خبر داده است.

پیش از این نیز وزیر کار در اظهار نظری مدعی شده بود که در بازار کار کنونی کشور نظام استاد- شاگردی باید متناسب با نوع بنگاه‌های اقتصادی احیا شود.

بدین ترتیب پیگیری‌های محمود احمدی‌نژاد در این مورد نتیجه داد و این طرح از سوی وزیر وی ابلاغ شد. این طرح که بازگشت به ۳ تا ۴ دهه و بیشتر از آن را مطرح می‌کند، به دنبال این است که بگوید می‌توان دوباره شرایطی را فراهم کرد که جوانانی در قالب شاگرد در مغازه‌ها، فروشگاه‌ها، مراکز تعمیر خودرو و اكنون واحدهای صنعتی و تولیدی و خدماتی وارد شوند و از این طریق مورد حمایت شغلی قرار گیرند.

واكنش فعالان كارگری

اما کار‌شناسان مسائل کارگری نظر مساعدی نسبت به طرح استاد – شاگردی ندارند و پیامد‌های زیانباری را برای آن بر می‌شمارند. در همین راستا علیرضا حیدری ضمن انتقاد به عدم اعمال نظر کارگران و کارفرمایان در این طرح به ایلنا می‌گوید: اجرای سیاست‌هایی از قبیل نظام استاد - شاگردی موجب خواهد شد که بیش از ۳۰ درصد از کارگران فعال در بخش صنوف، بعد از اجرای این قانون به بهانه مهارت آموزی به صورت کارآموز در واحدهای تولیدی کشور فعالیت کنند.

این فعال کارگری در بخش دیگری از سخنان خود سیاست‌هایی از قبیل حذف شرایط سن کارآموز در پیش نویس اصلاح قانون کار و یا نظام استاد - شاگردی را در راستای حمایت از نظام سرمایه دارای می‌خواند و می‌گوید: دولت قصد دارد با اجرای سیاست‌هایی از این قبیل حقوق کارگران را به یک سوم کاهش دهد.

به باور بسیاری از کار‌شناسان مسائل کارگری، اجرای سیاست‌هایی از قبیل نظام استاد - شاگردی در راستای تامین حقوق کارفرمایان است.

نکته مغفول مانده از دید كارگران آن است که با اجرای این سیاست، آنان با هر سابقه و مهارتی بلحاظ قانونی می‌توانند با دریافت ماهیانه ۱۰۰ هزار تومان دستمزد، کارآموز تلقی شده و به کارگیری کارگران ماهر به عنوان کارآموز تبدیل به امری رایج می‌شود که اجحاف مسلم در حق کارگران است.

حركتی متحجرانه در مناسبات بازار كار

از دید دیگر، شاید اجرای این طرح بدین منظور صورت می‌گیرد که دولت به صورت آماری تعهدات خود را تحقق ببخشد.

در همین زمینه معاون دبیر کل خانه کارگر در مورد این طرح بیان می‌کند: احیای نظام استاد – شاگردی در مناسبات بازار کار ایران یک حرکت متحجرانه است. ‌ نظام استاد- شاگردی زمانی بر روابط کار ایران حاکم بود که هیچ قانونی برای تعیین تکالیف و حقوق کارگران و کارفرمایان وجود نداشت.

حسن صادقی ادامه می‌دهد: به دنبال تصویب نخستین قانون کار در سال ۱۳۳۷روابط کارگران و کارفرمایان ایرانی در چارچوب جدیدی قرار گرفت. وقتی با اجرای قانون کار در همه محیط‌های کار برای کارگران کارفرمایان حقوق و وظایف یکسال تعریف شود دیگر احیای نظام استاد شاگردی معنایی ندارد.

او در خصوص این استدلال که با احیای نظام امکان انتقال تجربه و مهارت عملی از استاد به شاگرد و در نتیجه تربیت نیروهای ماهر در محیط‌های کار وجود دارد اظهار می‌کند: این منطق تنها درگفتار و نوشتار منطقی به نظر می‌رسد اما به لحاظ ماهوی و عملی نمی‌توان چنین انتظاری را از بر قراری نظام استاد شاگردی داشت. در نظام استاد شاگردی، شاگرد یا‌‌ همان کارگر ساده تنها قادر به انجام امور ساده و خدماتی چون نظافت کارگاه ریختن چای و جابجا کردن میز و صندلی است.

همه موارد مذکور از سوی فعالین کارگری نشان می‌دهد نخستین و ساده‌ترین راهی که برای حل یک مشکل به ذهن می‌رسد الزاما بهترین نیست. این گزاره ساده در بسیاری از موارد نادیده انگاشته می‌شود. در اغلب موارد هم این نادیده انگاشتن باعث می‌شود تا شمار رفتارهای مبتنی بر سعی و خطا در دولت افزایش یابد.