شمشیر دامکلوس بر سر اوپک/ سرنوشت سازمان پیر نفتی؛ از قوانین آمریکایی تا مرگ خاشقچی

به گزارش ایلنا، اخیرا کمیته حقوقی سنا قانونی را تصویب کرد که به وزارت دادگستری ایالات متحده اجازه می‌دهد اعضای اوپک را به دلیل دستکاری قیمت نفت مورد پیگرد قضایی قرار داده و مجازات کند. این طرح که نوپک نامیده شده، با درنظر گرفتن استقلال کشورها، دولت‌های عضو اوپک را به دلیل زیر پا گذاشتن مقررات ضد انحصار مجازات می‌کند. 

این در حالی است که دیگر کشور تولید کننده غیر اوپک نیز به گونه‌ای دیگر به دنبال حذف و یا اگر خوشبینانه‌تر ببینیم در صدد تضعیف این سازمان 58 ساله برآمده است به طوری که چند ماه قبل آلکساندر نواک وزیر انرژی روسیه گفته بود: سازمان جدید نفتی در چارچوب کشورهای عضو اوپک و تولید کنندگان نفت غیرعضو اوپک تاسیس خواهد شد.

سوال این است که آیا می‌توان این اقدام را برنامه این دو تولید کننده بلوک شرق و غرب که اتفاقا اکنون در ردیف بزرگترین تولیدکنندگان نفت نیز هستند، برای پایان دادن به اوپک تلقی کرد؟ آیا این سازمان حذف شدنی است؟ آیا اقدام آمریکا کنترل بازار و قیمت نفت است و یا پشت پرده‌ای دیگر دارد؟ آیا این کشورها به دنبال فروپاشی این سازمان برای پایان یکه تازی و وابستگی به نفت خاورمیانه هستند؟ آیا دوران اوپک به پایان رسیده؟ آیا از این پس مشتریان نفت دنیا در جایی غیر از کشورهای خلیج فارس نفت خود را تامین خواهند کرد؟

در این ارتباط رضا مدیر در گفت‌وگو با خبرنگار اقتصادی ایلنا، توضیح داد: نوپک و قانون ضد تراست آمریکا علیه اوپک جدید نیست، طی 20 سال گذشته این سازمان همواره با آن درگیر است. این قانون مربوط به کشور آمریکا است و اولین بار برای شرکت نفتی راکفلر تصویب شد و از آن با مونوپلی و انحصار به نفع مصرف کنندگان استفاده کرده‌اند در واقع شمشیر داموکلس بر سر اوپک و بازار نفت است.

وی با بیان اینکه آمریکائی‌ها طی فواصل مختلف زمانی این قوانین را تصویب کرده‌اند، افزود: در اوپک کشورهایی مثل ونزوئلا و عربستان که در اقلیم حاکمیت آمریکا هستند از این قانون حمایت کرده‌اند چون اگر آمریکا بخواهد این قانون را اعمال کند بیشتر دارایی‌ها و نفت کشورهایی را که از آنها واردات دارد تحت تاثیر قرار می‌دهد و اگر حکم دادگاهی اعمال شود مطابق قانون توقیف می‌شوند.

معاون سابق امور اوپک وزارت نفت در پاسخ به اینکه این اقدام آمریکا ممکن است اوپک را در موضع ضعف قرار دهد، گفت: بعد از خروج قطر و تحریم ایران، اوپک در پایین‌ترین سطح سیاسی خود است ضمن اینکه شیل آمریکا و تهدیدهای ترامپ برای پایین آوردن قیمت‌ها و یا همکاری عربستان و ورسیه برای دور زدن اوپک نیز به حضیض قدرت این سازمان انجامیده است. بنابراین با اینگونه تهدیدها از این ضعیف‌تر نخواهد شد.

وی در ادامه درباره برنامه تشکیل سازمان موازی اوپک از سوی روسیه نیز بیان کرد: قطعا این برنامه اجرایی نمی‌شود. در واقع خود اوپک هم یک سازمان نیست یک موافقتنامه است که در آن درج شده همه کشورها می‌توانند از آن خارج شده و یا قوانین را نادیده بگیرند، مثل قوانین سازمان ملل است که به جز بند 7 و شورای امنیت، بقیه به لحاظ حقوقی الزام آور نیست.  

مدیر خاطرنشان کرد: در حال حاضر عربستان و روسیه هم به لحاظ حفظ بازار و افزایش قیمت نفت و هم برای مقابله با غرب و آمریکا به تداوم اوپک نیاز دارند.

وی ادامه داد: عربستان قبل از خاشقچی هم به سمت روسیه تمایل پیدا کرده بود بعد از آن اتفاق هم نیازش به روس‌ها بیشتر شد، ضمن اینکه روسیه هم مدام مورد تحریم اروپا و آمریکا قرار می‌گیرد بنابراین فعلا ترجیح‌شان حفظ اوپک کنونی است.