ایلنا از قزوین گزارش می‌دهد:
وضعیت آب در قزوین هر روز وخیم‌تر می‌شود/ نبض جان دیار مینودری در حال کند شدن است
چالش آب در قزوین یکی از مهم‌ترین موضوع‌هایی است که با آن مواجه هستیم، این امر باعث شده علاوه بر آب شرب؛ کشاورزی هم از رونق بیفتد و گیاهان خشک جای خود را به مزرعه‌های سرسبز بدهند و حال و روز دیار مینودری و دشت قزوین روز به روز وخیم‌تر شود.
به گزارش خبرنگار ایلنا در قزوین، سالهاست چشم مردم بویژه کشاورزان به آسمان است تا با قطره‌های باران زمین هایشان سیراب شوند، درباره علت این کم‌بارشی‌ها حرف و حدیث بسیار است؛ برخی آن را به تغییر اقلیم ربط می‌دهند و برخی به توسعه صنعت بدون در نظر داشتن نتایج زیست محیطی ارتباط می دهند.
دشت قزوین، یک روز سرزنده و پویا بود اما امروز به خاطر چالش آب و کم شدن منابع آبی با مشکلات مختلف دست و پنجه نرم می‌کند، به نواحی مختلف استان که سر بزنیم نشانه‌هایی از فرونشست را می‌بینیم، از کنار روستاها که عبور می‌کنیم دیگر خبری از سرسبزی نیست و روز به روز خشکی جای خود را به مزارع سرسبزی می‌دهد.
در آستانه تابستان و گرم‌تر شدن هوا روستاها با تانکر آبرسانی می شوند، در نواحی شهری هم افت فشار و حتی در بعضی روزها قطعی دور از انتظار نیست.
بحران آب، چالش جدی ما است که اگر از زوایای مختلف مورد توجه قرار نگیرد در چند سال آینده با مشکلات زیادی روبه رو می‌شویم.
وضعیت بارش‌ها در سطح استان مطلوب نیست
کارشناس هواشناسی استان قزوین درباره وضعیت بارش‌ها به خبرنگار ایلنا گفت: از ابتدای سال زراعی که از مهر آغاز می‌شود تا امروز 192 میلی‌متر بارش داشتیم و میزان بارش‌ها در مقایسه با بلند مدت 31.4 درصد کاهش داشت.
وی ادامه داد: میزان بارش‌ها نسبت به سال گذشته 9.9 میلی‌متر، معادل 5.4 درصد افزایش داشتیم، بارش یک سال کامل آبی در استان 307.1 میلی‌متر است که تا امروز 62.5 درصد آن تامین شده و این وضعیت اصلا مطلوب نیست.
به گفته مهدی آخوندی، در تمام کشور به جز 3 استان گیلان، مازندران و زنجان، کاهش بارش داشته‌ایم، نسبت به دوره آماری 87.1 میلی‌متر معادل 40.3 درصد کاهش داشته‌ایم؛ البته قزوین از نظر کاهش بارش، در رده میانی قرار دارد و استان‌های همجوار و مشابه مانند تهران و البرز وضعیت وخیم‌تری دارند.
قزوین از نظر منابع آبی جزء مشکل‌دارترین استان‌ها است
معاون بهبود و تولیدات گیاهی جهاد کشاورزی استان قزوین هم در گفت‌وگو با خبرنگار ایلنا با اشاره به اینکه از نظر اقلیمی در شرایط خشک و نیمه‌خشک قرار داریم، گفت: باتوجه به این وضعیت در دوره‌های مختلف خشک‌سالی داشته‌ایم.
علی ره‌انجام ادامه داد: ظرفیت بهره‌برداری از منابع سطحی و زیرسطحی برای زراعت، کشاورزی، دام و طیور در مطالعات چند دهه گذشته مشخص شده بود اما از دهه 60 به بعد، افزایش حفر چاه و برداشت از آب‌های زیرسطحی ما را در وضعیتی قرار داده که امروز جزء مشکل‌دارترین استان‌ها هستیم و سالانه مقدار قابل توجهی افت سطح منابع را داریم.
وی عنوان کرد: انتقال آب سد طالقان برای آب شرب، بسته شدن سد کینه‌ورز و منابع آبی ابهررود، خشک‌سالی‌ها و کیفیت پایین آب‌های زیرزمینی به بحران کم‌آبی و در نتیجه افت کیفی و کمی محصولات کشاورزی منجر شده است.
این مسئول ادامه داد: سهم قزوین از آب سد طالقان به خاطر آب شرب تهران و البرز از 270 میلیون مترمکعب به کمتر از 100 میلیون رسیده و این باعث کاهش عملکرد کشاورزی شده، باتوجه به اینکه معیشت حدود 35 درصد مردم از محل کشاورزی است، ناترازی‌های آب و انرژی، آنان را تحت تاثیر قرار داده است.
رها شدن کشت‌های دیم و کاهش قابل توجه کشاورزی صنعتی
وی با اشاره به اینکه به خاطر کم‌آبی، کشت‌های دیم در روستاها رها شده و اراضی آبی هم کاهش کشت دارند، تصریح کرد: در کشاورزی صنعتی هم واحدهایی که منبع اصلی تامین آب آن‌ها سد طالقان بود تولید خود را تا حدود 50 درصد کاهش داده‌اند.
ره‌انجام درباره کاهش سهم کشاورزی قزوین از آب سد طالقان عنوان کرد: این موضوع قابل پیگیری است اما مطلب مهمی که باید در نظر داشت این است که تامین آب شرب انسان‌ها بر کشاورزی اولویت دارد؛ البته براساس مطالعات قرار بود برای کشاورزی منبع آبی جایگزین تعریف شود، آب شاهرود و حتی انتقال آب از مازندران مطرح بود که عملیاتی نشده؛ کمبود اعتبار مهم‌ترین علت آن است و مدیریت هم می‌تواند دخیل باشد.
به گفته این مسئول، برای جبران کمبودها اولین و مهم‌ترین موضوع انتقال آب شاهرود است، 800 میلیون مترمکعب آب این رود به گیلان و دریای خزر می‌رود، بدون اینکه خود ما در قزوین از آن استفاده کنیم.
عملی شدن پروژه انتقال آب سد طالقان در بند تامین اعتبار است
مدیرعامل آب منطقه‌ای قزوین در نشست خبری مدیران صنعت آب و برق استان با اشاره به کمبود بارش‌ها، تامین آب را وظیفه این نهاد عنوان کرد و گفت: طرح‌های مختلفی اجرا شده که سد بالاخانلو و نهب ازجمله آن‌ها است.
منصور ستوده درباره پروژه خط انتقال آب سد طالقان عنوان کرد: خط انتقال دوم به تهران خط جایگزین است، باید توجه داشت که تخصیص آب کشاورزی قزوین کاهش پیدا نکرده اما به خاطر شرایط موجود، آب شرب اولویت دارد، این مساله ملی است و در سطح کلان تصمیم‌گیری شده است؛ البته مسئولین استان هم دغدغه دارند و پیگیری می‌کنند.
وی ادامه داد: تکمیل انتقال آب طالقان به 12 هزار میلیارد اعتبار نیاز دارد، سال گذشته 216 میلیارد تومان تخصیص پیدا کرد و بلافاصله برای تامین 5 کیلومتر لوله قرارداد منعقد و حفاری کانال هم آغاز شده و اولویت ما رسیدن پروژه به مهرگان است که نیازمند 2.5 همت اعتبار است.
چاه‌هایی که به‌عنوان مُسکن عمل می‌کنند
مدیرعامل آبفای قزوین هم در همین نشست، پیش‌بینی کرد 1051 لیتر بر ثانیه کمبود آب داشته باشیم، که البته برای کاهش این چالش تا کنون 54 حلقه چاه وارد مدار شده است.
داراب بیرنوندی ادامه داد: الگوی مصرف در قزوین، 11 هزار لیتر به‌ازای هر خانوار است؛ اما در سال گذشته تنها 13 درصد مشترکین خوش‌مصرف بودند، 57 درصد تا 2 برابر الگو مصرف دارند، 30 درصد هم بدمصرف هستند.
وی، محمدیه، مهرگان، قزوین، تاکستان، بوئین زهرا و آوج را جزء شهرهایی برشمرد که تنش آبی در آن‌ها بیشتر است و توضیح داد: با وارد مدار کردن چاه‌های جدید و آبرسانی از سد طالقان این وضعیت بهبود پیدا کند.
این مسئول درباره چالش‌های آبی در روستاها گفت: سال گذشته به 167 روستا آبرسانی سیار شد که البته جمعیت از 100 به 80 هزار نفر کاهش پیدا کرد.
تمرکز از بخش خانگی به صنعت و کشاورزی باشد
باتوجه به آمارها و گزارش‌های موجود وضعیت منابع آبی روز به روز در حال وخیم‌تر شدن است؛ باوجود اینکه تمام مانورها و تاکیدها به مدیریت مصرف در بخش خانگی است، باید به این نکته توجه داشت که، کشاورزی و صنعت بیشترین مصرف‌کنندگان آب و برق هستند.
88 درصد منابع آبی در کشاورزی و فقط 8 درصد در بخش خانگی مصرف می‌شود، در حوزه برق همینطور است و 70 درصد منابع صرف صنعت و کشاورزی می‌شود.
آیا به همان میزان که به مدیریت مصرف بخش خانگی تاکید شده، (که البته کار درستی است) بر مدیریت مصرف و بهینه‌سازی در صنعت و کشاورزی هم تاکید شده؟ مسئولین چقدر برای این حوزه اعتبار گذاشته‌اند؟
فرسوده بودن سیستم‌های صنایع، یکی از موارد مهمی است که باعث اتلاف منابع برق و آب می‌شود، کشت‌های آب‌بر و صادرات محصولات آب‌بر، نوعی آب‌فروشی است، مدیریت کشت، افزایش بهره‌وری، بهبود ماشین‌آلات و تغییر ساختار و نوع نگرش در صنعت و کشاورزی تا چه میزان مرکز توجه بوده است؟
این‌ها سوال‌هایی است که پاسخ به آن و داشتن طرح و برنامه برای آن، می‌تواند مصرف آب و برق را تا حد قابل توجهی مدیریت کند؛ اما همیشه بهانه‌هایی مانند کمبود اعتبار، عدم همراهی، نداشتن دانش کافی و زیرساخت در دست و بال مسئولینی است که باید پاسخگو باشند.
