هوش مصنوعی چیست و چه‌قدر در اقتصاد ایران رشد کرده است؟
ما انسان‌ها به توانایی خود در پردازش اطلاعات یا آنچه «هوش» می‌نامیم بسیار افتخار می‌کنیم. ولی سال‌هاست که خود انسان‌ها در تلاش هستند که نسخه مصنوعی هوش را پدید بیاورند و ماشین‌ها را مجهز به ابزار هوش کنند. پس از تلاش طولانی پس از انقلاب فناوری، به نظر می‌رسد «هوش مصنوعی» در حال رسیدن به نقطه‌ایست که می‌تواند مسیر فناوری را تغییر دهد. حالا که فناوری هوش مصنوعی به عنوان یک عنصر کلیدی و راهبردی در دنیای امروز و آینده مطرح شده است، بهتر است بیشتر درباره آن بدانیم. همچنین در ادامه به نمونه‌های موفقی از ورود این فناوری به فضای کسب و کار ایران می‌پردازیم.
هوش مصنوعی به زبان ساده
هوش مصنوعی ترجمه‌ای است از Artificial Intelligence (به اختصار: AI) و منظور از آن شبیه‌سازی هوش انسان در ماشین‌ها (رایانه‌ها، نرم افزارها، ربات‌ها) است به گونه‌ای که ماشین بتواند به مانند انسان فکر و کار کند. این سامانه‌های هوشمند آموزش می‌بینند تا مقادیر بزرگی از داده (به اصلاح کلان‌داده) و الگوریتم‌هایی را به کار ببرند تا کارهایی مانند تشخیص گفتار، تصمیم‌گیری، ترجمه و کارهای دیگر را انجام دهند.
سامانه‌های هوش مصنوعی به دو گروه عمده تقسیم می‌شود: هوش مصنوعی محدود یا خاص (narrow or weak AI) که برای انجام کارهای خاص و مشخص استفاده می‌شود و هوش مصنوعی فراگیر یا نیرومند (general or strong AI) که برای انجام هر کار ذهنی استفاده می‌شود که یک انسان می‌تواند انجام دهد. هدف نهایی هوش مصنوعی، ساخت سیستم‌هایی است که بتواند به مانند انسان‌ها، فکر و استدلال کند.
هوش مصنوعی چه بهبودی در زندگی و اقتصاد پدید می‌آورد؟
شاید بپرسید چرا انسان‌ها باید با ساخت هوش مصنوعی انحصار تفکر را از خود بگیرند؟ انسان‌ها در دهه‌های گذشته، اهداف و دورنماهای زیادی برای استفاده از هوش مصنوعی داشته‌اند. برای نمونه می‌توان به برخی از ماموریت‌های آینده هوش مصنوعی اشاره کرد:
۱: بهداشت و درمان: هوش مصنوعی می‌تواند در تشخیص بیماری‌ها، تفسیر و تحلیل تصاویر پزشکی، پیش‌بینی روند درمان، کشف داروهای تازه و طراحی درمان‌های منحصر به فرد کمک کند.
۲: حمل و نقل: می‌توان از هوش مصنوعی در بهینه‌سازی مسیرهای حمل و نقل، کاهش ترافیک و افزایش ایمنی جاده‌ها بهره برد. خودروهای خودران یکی از کاربردهای مشهور استفاده از هوش مصنوعی در صنعت خودرو و ترابری است.
۳: امور مالی: از هوش مصنوعی می‌توان در تشخیص فرار مالیاتی و کلاهبرداری، امتیازدهی اعتباری و بازرگانی استفاده کرد. افراد می‌توانند همچنین در مدیریت امور مالی و دارایی‌هایشان را از AI استفاده کنند.
۴: آموزش و پرورش: هوش مصنوعی می‌تواند تجربه‌های آموزشی شخصی‌سازی‌شده، آموزش زبان‌های خارجی و یادگیری مهارت‌ها و دانش‌های گوناگون متناسب با نیازها و توانایی‌های مخاطب، به کار برود.
۵: خدمات مشتریان: چت‌بات‌های مجهز به هوش مصنوعی می‌توانند به درخواست‌های کاربران پاسخ دهند، خدمات آنی به آنان ارائه دهند و به طور کلی تجربه کاربری را بهبود دهند.
۶: صنعت و تولید: هوش مصنوعی این توانایی را دارد که بهره‌وری فرایند تولید را افزایش دهد و تولید ضایعات را کاهش دهد.
آیا هوش مصنوعی می‌تواند یک تهدید برای بشریت باشد؟
در کنار همه فواید هوش مصنوعی، عده‌ای فکر می‌کنند توانایی فکر کردن توسط ماشین‌ها می‌تواند خطرناک باشد. مثلا اگر ماشین‌ها به مانند سری فیلم‌های ترمیناتور، دست به قیام علیه انسان‌ها بزنند چه می‌شود؟ و یا یک پدیده اقتصادی اینکه، هوش مصنوعی می‌تواند شمار زیادی از افراد را بیکار کند و این موجب بحران‌های اقتصادی-اجتماعی می‌شود.
اما پاسخ فشرده به این پرسش که هوش مصنوعی یک تهدید واقعی است یا نه اینست که بستگی به استفاده ما انسان‌ها از این فناوری دارد. به مانند همه فناوری‌هایی که تیغ دولبه هستند و در طول تاریخ از آن استفاده‌های نابه‌جا شده است، هوش مصنوعی هم باید مسئولانه، اخلاق‌محور و با رعایت اصول اجتماعی به کار گرفته شود. به عبارتی همان ماجرای چاقوی جراحی و چاقوی در دست فرد قاتل است.
فعالیت کسب و کارهای ایرانی در حوزه هوش مصنوعی
جذابیت شگفت‌انگیز و پتانسیل‌های نهفته در هوش مصنوعی، موجب شده است تا شرکت‌های دانش‌بنیان ایرانی، به سوی این فناوری نوظهور جلب شوند. این شرکت‌ها در حال تلاشند جنبه‌های کاربردی هوش مصنوعی را وارد فضای حوزه اقتصاد دیجیتال ایران کنند. یکی از مهمترین ماموریت‌های شرکت‌های ایرانی در حوزه هوش مصنوعی، تطبیق دادن این فناوری با زبان فارسی است. به دلیل تفاوت‌های زبان فارسی و زبان انگلیسی از دید خط، دستور زبان و نگارش، کاربرد هوش مصنوعی، وابسته به هماهنگی با این زبان است. از جمله شرکت‌های دانش‌بنیان ایرانی که چند سال است که وارد حوزه هوش مصنوعی شده، شرکت «هوش مصنوعی دلفین» است. دلفین در زمانی کمتر از سه سال، چندین محصول فناورانه با استفاده از هوش مصنوعی روانه بازار دیجیتال مارکتینگ کرده است.
دلفین با استفاده فناوری هوش مصنوعی، یک موتور جستجو هوشمند و کارامد و یک چت‌بات هوشمند و نوین را به بازار ارائه کرده است.
