تحقق خبر تبادل زندانیان میان ایران و آمریکا می‌تواند چراغ سبزی در حوزه احیای برجام تلقی شود/ نقش‌آفرینی قطر و عمان در حوزه تلاش برای احیای برجام بر کسی پوشیده نیست

مرتضی مکی در گفت‌وگو با خبرنگار ایلنا، در ارزیابی خبر آزادی باقر نمازی یکی از زندانیان دو تابعیتی ایرانی-آمریکایی و اعطای مرخصی سیامک نمازی، دیگر زندانی دو تابعیتی و همچنین آزادسازی پول‌های بلوکه شده ایران در کره جنوبی و در پاسخ به این سوال که با توجه به توقف مذاکرات احیای برجام، آیا این خبر می‌تواند نشان از گشایشی در این زمینه باشد، گفت: موضوع تبادل زندانیان میان ایران و آمریکا و ما به‌ ازایی که تهران پس از این تبادل‌ها و آزادی زندانیان دو تابعیتی دریافت می‌کند، موضوعی است که در چند دهه گذشته همواره انجام شده و ما هم در قبالش مابه‌ازایی دریافت کرده‌ایم. حال اما به صورت جدی‌تر و آشکارتری در روند مذاکرات احیای برجام مطرح شد و در جریان مذاکرات منتهی به برجام در سال ۲۰۱۵ نیز این موضوع مطرح بود و تبادلی نیز صورت گرفت.

وی ادامه داد: با این حال در مذاکرات احیای برجام بحث تبادل زندانیان به عنوان اقدام پیش دستانه برای ایجاد زمینه مذاکرات مطرح می‌شد و اگر چنین اقدامی صورت گیرد می‌تواند به چراغ سبزی از سوی ایران و آمریکا برای پیشرفت مذاکرات در حوزه‌های دیگر تعبیر شود.

وی افزود: این خبری که روز شنبه در شرایط توقف مذاکرات و اذعان دولت آمریکا مبنی بر بن‌بست ایجاد شده در روند مذاکرات، مطرح شد باعث می‌شود که گمانه‌زنی‌هایی در خصوص اینکه طرفین در حال ارسال سیگنال مثبت به یکدیگر هستند، تقویت شود و شاید گشایشی در روند مذاکرات در حال شکل گیری باشد. این خبر و این گمانه زنی هم می‌تواند درست باشد و هم می‌تواند عملا بر انتظاری که برای احیای برجام وجود دارد، اثری نداشته باشد. با این حال گمانه مثبت تاثیر این تبادل زندانیان بیشتر از ابعاد منفی و خنثی این اقدام در روند احیای توافق هسته‌ای است چرا که هم ایران و هم آمریکا به ضرورت احیای برجام آگاه هستند. البته باید این موضوع را نیز مدنظر قرار دهیم که تحولات داخلی ایران متاسفانه در روند مذاکرات احیای برجام تاثیرات منفی داشته است. 

این تحلیلگر سیاست خارجی همچنین در پاسخ به این سوال که در خبر مربوط به آزادی یکی از زندانیان دوتابعیتی اینگونه مطرح شده که این اقدام با میانجیگری یکی از کشورهای منطقه صورت گرفته است، با توجه به فعال شدن مجدد کانال کشور عمان در هفته‌های گذشته، آیا می‌توان اینگونه تعبیر کرد که اتحادیه اروپا نقش خود را در ارتباطات میان تهران و واشنگتن از دست داده است، گفت: عمان و قطر تا امروز هر زمانی که مذاکرات به بن‌بست خورده است و تحرک جدی نیز از سوی اروپا صورت نمی‌گرفت، وارد عمل شده‌اند. در دیدارهای آقای امیرعبداللهیان با همتایان قطری و عمانی در نیویورک نیز به همین موضوع احیای برجام نیز پرداخته شده و نقش آفرینی این دو کشور موضوع پنهانی و پوشیده نیست. قطعا این اقدام و تبادلی که صورت خواهد گرفت با میانجیگری عمان و قطر بوده و می‌تواند تحرکی در حوزه احیای برجام به دنبال داشته باشد.