سومین جلسه دادگاه رسیدگی به پرونده کودتای ۲۸ مرداد آغاز شد
سومین جلسه رسیدگی به پرونده کودتای ۲۸ مردادماه سال ۱۳۳۲ در شعبه ۵۵ دادگاه حقوقی بین‌الملل آغاز شد.
به گزارش ایلنا، سومین جلسه رسیدگی به پرونده کودتای ۲۸ مردادماه سال ۱۳۳۲ امروز سه‌شنبه ۲۸ مرداد ۱۴۰۴ در شعبه ۵۵ دادگاه حقوقی بین‌الملل با حضور جمعی از حقوقدانان در حال برگزاری است.
قاضی در ابتدای جلسه دادگاه گفت: جلسه شعبه ۵۵ دادگاه ویژه رسیدگی به دعاوی بین‌الملل تهران در وقت مقرر تشکیل شده است. پرونده حاضر ناظر بر دادخواهی بیش از ۴۰۰ هزار نفر دادخواه ایرانی به طرفیت دولت آمریکا با موضوع مطالبه خسارت مادی، معنوی و تنبیهی ناشی از ارتکاب رفتار همراه با تفسیر کودتای ۲۸ مرداد علیه اتباع ایرانی تشکیل شده است.
وی افزود: در پرونده حاضر از استان‌های مختلف دادخواست‌های متعددی با موضوع خسارت‌های وارده تقدیم شده جلسه حاضر سومین جلسه رسیدگی است و دادگاه در صورت تشخیص مبنی بر کفایت یا ادامه تحقیقات و رسیدگی تصمیم مقتضی اتخاذ خواهد کرد.
قاضی گفت: دادگاه حاضر به عنوان شعبه صالحه محاکم حقوقی تهران خود را شایسته استماع دعوی می‌داند چرا که بر اساس قانون صلاحیت محاکم دادگستری جمهوری اسلامی ایران برای رسیدگی به دعاوی مدنی این دادگاه می‌تواند بر اساس قاعده اقدام متقابل نسبت به استماع دعوای دادخواهان ایرانی یا در استخدام دولت ایران به طرفیت دولت آمریکا به خواسته مطالبه خسارت‌های وارده به اتباع ایرانی ناشی از رفتار دولت ناقض مصونیت ما اقدام کند. دولت خوانده به کرات مصونیت دولت ما را در محاکم داخلی خود نقض کرده و از این جهت ما نیز بر اساس قانون اقدام متقابل و رفتار متقابل این شایستگی را داریم.
ابوطالب ایاز، این وکیل دادگستری در این جلسه گفت: آمریکایی‌ها از ابتدای حضور در ایران فعالیت خود را بر محور به دست گرفتن قدرت سیاسی آغاز کردند و از این رو بود که با یک کودتا و بعد‌ها با ایجاد یک سازمان اطلاعاتی - امنیتی وابسته به نام ساواک تلاش کردند بر حکومت پهلوی و منابع ایران به طور کامل مسلط شوند.
وی افزود: کودتای ۲۸ مرداد و سرنگونی دولت قانونی وقت و استقرار دولت دست نشانده آمریکا و استبداد بی‌سابقه بعد از آن تأسیس ساواک که ماحصل تشریک مساعی مشترک سازمان سیا و موساد برای سرکوب مردم ایران و پیشبرد اهداف نظام سلطه آمریکایی بود.
این وکیل دادگستری عنوان کرد: حادثه ۱۶ آذر و قربانی کردن سه دانشجوی معترض در پای ریچارد نیکسون معاون وقت رئیس جمهور آمریکا، بخشی از سیاهه‌ای است که قدمت و عمق دشمنی آمریکا با ملت و موجودیت ایران را نشان می‌دهد.
ایاز تاکید کرد: یکی از نقاط تاریک در کارنامه امپریالیستی آمریکا ایفای نقش در کودتای ۲۸ مرداد و سرنگونی دولت ملی محمد مصدق بود. نقش این کشور در طراحی و اجرای این کودتا به قدری واضح بود که در اسناد منتشر شده در آمریکا و سخنان سیاستمدار آن و دولتمردان آمریکایی به آن اذعان شده است.
وی تاکید کرد: در شصتمین سالگرد کودتای ۲۸ مرداد ۱۳۳۲ در سال ۱۳۹۲ آرشیو امنیت ملی آمریکا اسنادی را منتشر کرد که ضمن نشان دادن نقش سازمان سیا در رهبری اقدام فوق آن را بخشی از فعالیت سیاست خارجی آمریکا به شمار آورد. در ژوئن ۲۰۱۷ سازمان سیا ضمن تأیید نقش خود در کودتا اسنادی در این زمینه منتشر کرد.
ایاز تصریح کرد: در اسنادی که از طبقه بندی محرمانه خارج شده‌اند ارجاعاتی به رمز آژاکس، وجود دارد. این اسناد از جمله شامل پرونده‌های کاری کرمیت روزولت است که مامور اصلی سازمان سیا در اجرای طرح کودتا بوده و در روز‌های منتهی به کودتا در تهران به سر می‌برد، این اسناد که در آرشیو آژانس امنیت ملی آمریکا و نیز مجله فارن پالیسی منتشر شدند بر اساس قانون دسترسی آزادی به اطلاعات در آمریکا در اختیار همگان قرار گرفت.
وی عنوان کرد: این اسناد بخشی از یک مجموعه سند و گزارش بزرگتر به نام «نبرد ایران» هستند که توسط تاریخ نگاران سازمان سیا و صرفاً برای مصرف داخلی در اواسط دهه هفتاد میلادی تدوین شده‌اند.
این وکیل دادگستری خاطرنشان کرد: سیا در مقدمه یکی از سند‌های متعلق به سال ۱۹۵۴ است می‌نویسد در پایان ۱۹۵۲ روشن بود که دولت مصدق نمی‌تواند با کشور‌های غربی که منافعی در ایران دارند به توافقی نفتی برسد.» هدف عملیات آژاکس سرنگونی دولت محمد مصدق بازسازی منزلت و قدرت شاه و جایگزینی دولت مصدق با دولتی بود که ایران را با سیاست‌هایی سازنده مد نظر آمریکایی‌ها اداره کند.
وی گفت: بنا به این سند همچنین هدف کودتا این بوده که دولتی بر سر کار بیاید که دولت‌های غربی بتوانند درباره بازار نفت با آن به توافق برسند. نشریه فارین پالیسی با بیان اینکه کودتای ۲۸ مرداد در ایران به عنوان نقطه عطفی در مداخلات مخفیانه آمریکا در تاریخ سیاسی ایران مدرن تلقی می‌شود، نوشت: درست است که محمد مصدق، نخست وزیر منتخب ایران بدون اقدامات ایرانیان از قدرت برکنار نمی‌شد، اما نادیده گرفتن نقش آمریکا در این کودتا آن طور که برخی تحلیلگران بر آن تاکید می‌کنند گمراه کننده است.
ایاز گفت: این خاطره هنوز که هنوز است روابط ایران و آمریکا را آزار می‌دهد و مهمتر از آن اینکه واشنگتن در تثبیت رژیم شاهنشاهی ایران پس از کودتا نقش بسزایی ایفا کرد. نشریه فارین پالیسی ادامه داده است، تمرکز بر وقایع پس از کودتای ۲۸ مرداد یا (۱۹) اوت (۱۹۵۳) به تنهایی اهداف نهایی واشنگتن از این کودتا را آشکار می‌کند؛ بازگشت منابع نفتی ایران به کنترل خارجی هدفی که آمریکا تقریباً یک سال پس از برکناری محمد مصدق از قدرت به آن دست یافت. روزنامه نیویورک تایمز در شماره ۲۱ ماه مه ۱۹۶۱ خود نوشت در ساقط کردن حکومت مصدق سازمان سیا نقش اصلی را بازی کرد.
این وکیل دادگستری گفت: سلطه آمریکایی بعد از کودتای ۲۸ مرداد با انواع توطئه‌های سخت و نرم علیه کشور و ملت ایران که منجر به ورود خسارات مادی و معنوی فراوان شده به شرح ذیل همراه بوده است:
۱ بر گرداندن شاه مستبد فراری حمایت و تحکیم پایه‌های حکومت استبدادی او
-۲- تحمیل قانون استعماری کاپیتولاسیون و تحقیر ملت بزرگ ایران
۳-ایجاد ساواک و سرکوب جنبش‌های آزادی خواهی جوانان روحانیت دانشجویان و.) شکنجه و قتل،
۴- دستگیری و تبعید امام ره و جنایات و کشتار ۱۵ خرداد
۵- تخریب فرهنگ اسلامی ایرانی و ترویج ابتذال فرهنگ غرب در ایران
-۶- تسلط بر ارتش و در خدمت گرفتن ارتش ایران با حضور مستشاران و تبدیل حکومت شاه به ژاندارم منطقه
۷-فراهم کردن زمینه جدایی بحرین از ایران توسط انگلیس و ورود خسارت مادی و معنوی ناشی از آن
۸- توسعه فساد اداری و چپاول اموال ایران توسط عمال خاندان پهلوی
۹- تحقیر، توسعه فحشا و خیانت به زن ایرانی
۱۰- غارت نفت ایران
۱۱ سرکوب مطبوعات و سانسور
۱۲ - تحمیل فقر و از هم پاشیدن اقتصاد خودکفایی ایرانی
۱۳ - عقب ماندن ایران از توسعه همه جانبه همسان کشور‌های بزرگ
۱۴ بی سوادی اکثریت ملت ایران
این وکیل دادگستری ادامه داد: هر کدام از این اقدامات خصمانه در برهه‌های زمانی مختلف خسارات مادی و معنوی فراوانی را به کشور و ملت تحمیل کرده است؛ لذا ضرورت دارد با ارجاع هر کدام از جنایات و اقدامات خصمانه فوق الذکر به کارشناسان ذیربط و تعیین دقیق خسارات در سطوح و حوزه‌های مختلف نسبت به تقویم نهایی خسارات در حوزه‌های مادی معنوی و تنبیهی بازدارنده به صورت تجمیعی اقدام مقتضی حقوقی صورت گیرد.
جعفر ایمانی، شاهد در جایگاه قرار گرفت و گفت: زمانیکه توسط ساواک دستگیر شدم ۱۷ ساله بودم و هیچگونه کاری علیه رژیم شاه نکرده بودم و تنها جرم من داشتن کتاب‌هایی بود که انتشارشان آزاد بود ۹ ماه شکنجه شدم و نور آفتاب را در این مدت ندیدم.
وی افزود: جرم من را اقدام علیه امنیت ملی زده بودند و یک سال من را در کانون اصلاح و تربیت کنار دیگر کسانی که دچار جرم شده بودند، نگهداشتند. می‌توانم اسامی ۳۲ نفری که بعد از کودتا توسط ساواک دستگیر و زیر شکنجه شهید شدند را به دادگاه ارائه کنم.
وی افزود؛ فقط در روز اول دستگیری ۴ ساعت در بیابان‌های اطراف قم ۵۰۰ ضربه کابل خوردم و فندک ماشین را داغ می‌کردند و روی بدنم می‌گذاشتند.
ایمانی گفت: تونل وحشت واقعی را در آن سن به چشم دیدم بین ۱۵ تا ۲۱ سالگی بهترین زمان زندگیست که من را در دادگاه نظامی محکوم و زندانی کردند تا سال‌ها استخوان‌های پایم درد می‌کرد. سال‌ها طول کشید تعادل روانی خود را پیدا کنم.
علی پورصفر شاهد عینی در جایگاه حاضر شد و گفت: آنچه که ما گزارش می‌دهیم مشهودات ما است شرح شکنجه ساواک بسیار سخت است. زمانی که من شکنجه می‌شدم به تمام ائمه اطهار متوسل می‌شدم هر آنچه که می‌شنوید گزارش ساده‌ای است، چون آن لحظه را کسی نمی‌تواند درک کند.
وی ادامه داد: یک شکنجه‌گر داشتیم که به خود آمپول اعصاب تزریق می‌کرد یعنی اگر چنانچه ذره‌ای هم در این دسته به اصطلاح آدم‌ها انسانیت وجود داشت با این اقدامات دچار چنین بحران‌های روحی می‌شدند و آسیب می‌دیدند، شما حتی یک لحظه از شکنجه را تجربه نکردید.
این شاهد عینی اظهار کرد: شکنجه یکی از کثیف‌ترین اقداماتی است که یک دولت می‌تواند انجام دهد دولتی که شکنجه می‌کند برقرار نمی‌ماند. کودتای ۲۸ مرداد در راستای سیطری امپریالیسم مالی در ایران بود. انقلاب ایران صنعت نفت ایران را ملی کرد.
محمود فیض، شاهد دیگر گفت: به جرم نگهداری کتاب و پخش کتاب ولایت فقیه امام راحل دستگیر و ۶ ماه در کمیته خرابکاری آن زمان نگهداری و شکنجه شدم.
وی افزود: یکی از دستگاه‌هایی که با آن شکنجه شدم دستگاهی بود که در زیر زمین قرار داشت و ما نامش را دستگاه آپولو گذاشته بودیم، چراکه کلاهی فلزی سنگین بود که روی سر می‌گذاشتند و الکترود‌هایی را به بدن وصل می‌کردند و شوک می‌دادند، دو بار من را با آن شکنجه کردند.
فیض تاکید کرد: منوچهر وظیفه‌خواه بازجوی من بود که بعد‌ها در انگلیس فوت کرد و فرقش با دیگر بازجو‌ها این بود که خودش نیز شکنجه می‌کرد، هیکل ترسناکی داشت و معتاد به مواد مخدر بود و برای شکنجه نسخه نیز می‌نوشت.
وی گفت: گوش راستم از آن زمان شنوایی خود را از دست داد و استخوان شانه چپم شکست و ۳۵ درصد جانبازی را متحمل شدم. بنده برای سه سال محکوم به حبس شدم.
فیض گفت: بعد از ۶ ماه از زندان قصر به اوین برده شدم، در آنجا نامه‌ای را به ما دادند امضا کنیم که آزاد شدیم و اگر امضا نمی‌کردیم کتک می‌خوردیم، در نامه به دروغ ذکر می‌کردند که ما مجدد بخاطر اتهاماتی که خودشان جعل می‌کردند، دستگیر شدیم.
این شاهد گفت: در دوران گذران محکومیت در اوین با تغییر دولت از جمهوری خواه به دموکرات در آمریکا، گروهی از بازرسان حقوق بشری به زندان اوین فرستاده شدند و از ما درباره شکنجه‌ها پرسیدند.
در ادامه جلسه دادگاه آرین خنجری وکیل دادگستری اظهار کرد: امروز با گذشت بیش از ۷۲ سال از کودتای آمریکایی - انگلیسی در ۲۸ مرداد ۱۳۳۲ و ساقط کردن دولت قانونی مرحوم مصدق و تحمیل بیش از ۲۵ سال غارت اموال و منافع نفتی کشور و ملت ایران، به رغم وجود ظرفیت‌های حقوقی و قانونی داخلی، اقدام موثری برای دادخواهی و مطالبه ضرر و زیان‌های ناشی از کودتای آمریکایی - انگلیسی و سلطه آمریکایی‌ها بر منابع نفتی و غارت آن، توسط مراجع ذیصلاح دولتی صورت نگرفته است.
وی ادامه داد: لذا گروه جهادی حکیم به نمایندگی از صد‌ها هزار ایرانی مطالبه کننده و متضرر از سلطه نفتی دولت آمریکا در ایران قبل از انقلاب با ثبت دادخواست حقوقی، اقدام به طرح دعوای حقوقی جهت تادیه خسارات مادی، معنوی و تنبیهی بازدارنده از دولت سلطه‌گر آمریکا به دلیل غارت و چپاول منابع و منافع نفتی کشور کرده است.
این وکیل دادگستری گفت: آقای قاضی استدعا داریم به استناد قوانین موضوعه، محکومیت خواندگان مبنی بر پرداخت خسارات مادی و معنوی ناشی از غارت و چپاول ۲۵ ساله اموال و منابع نفتی کشور و خسارت تنبیهی موثر که بازدارنده برای تکرار اقدامات خلاف حقوق بین‌الملل خواندگان شود و همچنین کلیه خسارات دادرسی اعم از هزینه دادرسی و حق الوکاله مورد استدعاست.
ندا ایمانی نیز به عنوان مطلع در جایگاه حاضر شد و گفت: حدود ۳ سال گذشته با ۱۳ نفر از زندانیان سیاسی مسلمان قبل از انقلاب که در واقع سابقه اسارت و شکنجه در ساواک داشتند در چهارچوب سوالاتی که توسط معاونت مرتبط ریاست جمهوری تنظیم شده بود گفت‌و‌گو کردیم که مستنداتش موجود است و در اختیار وکیل پرونده قرار داده‌ایم. ماحصل این مصاحبه‌ها در چند محور خلاصه می‌شود.
وی افزود: آسیب‌های شکنجه میان خانم‌ها و آقایان مشترک است یعنی اگر آقایان آسیب جسمی دیدند خانم هم طبیعتاً دچار آسیب شدند بعضی از آسیب‌ها و یا شکنجه‌ها طبیعتاً متفاوت بود مهم‌ترین آن هتک حرمت و آسیب جسمی، جنسی و روانی به خانم‌هایی بود که آن زمان تحت شکنجه بودند. دومین مورد شکنجه‌های روحی که این افراد شدند و مکرراً به تجاوز تهدید می‌شدند.
این مطلع اظهار کرد: مورد سوم، آسیب فرزندان بعد از آزادی خانواده آنها بود. مورد بعدی محرومیت‌های عاطفی و خانوادگی بود.
قاضی در ادامه بیان کرد: این موارد می‌تواند به عنوان آسیب‌ها و ضرر‌های معنوی ناشی از تاسیس ساواک به لحاظ نتایج کودتای ۲۸ مرداد بررسی شود و منوط به این است که وکیل پرونده مستندات کافی را ارائه دهد.
ایمانی ادامه داد: مورد دیگر آسیب‌های شکنجه است که به مرور خود را نشان می‌دهد. مورد بعدی آسیب معنوی، روحی و روانی به خانواده‌های این عزیزان بعد از دستگیری است. بعد از آزادی این افراد خیلی‌ها امکان برگشت به جامعه به لحاظ تاب‌آوری روانی را نداشتند.
قاضی در پایان جلسه گفت: چند نکته مهم است، اول اصل وقوع کودتا، اشخاص و افراد پشتیبان آن هستند که به عنوان یک امر مهم باید مدنظر قرار گیرد و دوم که مهمتر است آثار ناشی از کودتا در ایران و نسبت به اتباع ایرانی است که در این رابطه وکیل باید نسبت به تبیین آثار کودتا اقدام کند.
وی افزود: درباره به یغما رفتن نفت ایران، نقش ساواک در این خصوص مطالبی توسط وکیل تبیین و مستندات آن بررسی و تحویل دادگاه شود.
قاضی گفت: نکته دیگر اینکه بر اساس گزارش مدیر دفتر دادگاه تمامی ابلاغیه‌های ارسالی جلسه حاضر دادگاه به دولت خوانده و سایر خواندگان مرتبط ارسال و ابلاغ شده و نسخه ثانی هم برگشته و نامبردگان مطلع از جلسه حاضر هستند و طبق گزارش واصله هیچ دفاعیه‌ای به دادگاه ارسال نشده است.
وی گفت: دادگاه حاضر بعد از بررسی مستندات وکیل و اوراق پرونده به شرط تشخیص کفایت دادرسی‌ها و تحقیقات رای مقتضی را صادر و در غیر این صورت تصمیم بر تجدید جلسه صادر می‌شود. ختم جلسه را اعلام می‌کنم.
