در کنار تلاش برای حفظ پایداری سازه اصلی ساختمان در برابر نیروهای جانبی، مهار لرزه‌ای اجزای غیرسازه‌ای مانند دیوارها نیز از اهمیت بالایی برخوردار است. در صورتی که دیوارهای ساختمان به خوبی در برابر لنگر حاصل از نیروهای برون صفحه زلزله مهار نشده باشند هنگام زلزله تخریب شده و خسارات مالی و جانی قابل توجهی به بار می‌آید. بنابراین، استفاده از راهکارهای مهار لرزه‌ای دیوارها ضروری است. وال ‌پست راهکار رایج و مرسوم صنعت ساختمان ایران در این زمینه است. با این حال، امروزه بسیاری از پروژه‌های ساختمانی در ایران، روش‌های نوین را به عنوان جایگزین وال پست فلزی برگزیده‌اند.

وال ‌مش چیست؟

برای آشنایی با وال مش و پاسخ به این سوال که وال‌ مش چیست، باید ابتدا با فناوری ملات‌های تسلیح شده با شبکه الیاف آشنا شویم. این ملات‌های کامپوزیت از جمله فناوری‌های نوین و پرکاربرد صنعت ساختمان دنیا هستند که برای تعمیر و تقویت سازه‌های بتنی یا مصالح بنایی مورد استفاده قرار می‌گیرند. یکی از کاربردهای این فناوری، مقاوم‌سازی دیوارهای مصالح بنایی در برابر نیروهای برون صفحه ناشی از باد و زلزله است.

استفاده از شبکه الیاف برای مهار لرزه‌ای دیوارهای غیرسازه‌ای که به عنوان راهکار نوین مهار دیوار در پیوست ششم استاندارد 2800 معرفی شده است، برگرفته از همین فناوری بوده و هسته اصلی آن را همین کامپوزیت‌های سیمانی تسلیح شده با الیاف تشکیل می‌دهد. وال ‌مش در واقع نام برند تجاری این راهکار است که برای اولین بار توسط شرکت پدیدار بن نوین مهر به صنعت ساختمان ایران ارائه شد. امروزه راهکار مهار لرزه‌ای دیوار با شبکه الیاف در جامعه مهندسی ساختمان ایران به نام وال‌ مش شناخته می‌شود.

قیمت وال ‌مش چقدر است؟

استفاده از راهکار وال مش مستلزم انجام محاسبات فنی و طراحی است. نوع خاک پروژه، لرزه‌خیزی منطقه، نوع بلوک دیوار، ضخامت بلوک، ارتفاع دیوار، میزان مقاومت کششی مش فایبرگلاس، میزان حفظ مقاومت مش پس از قرارگیری در محلول قلیایی، تعداد طبقات ساختمان و این که طراحی برای کدام طبقه انجام می‌گیرد از جمله عواملی هستند که در طراحی وال‌مش تاثیرگذارند. در واقع این عوامل هستند که تعیین می‌کنند نوارهای وال مش به چه عرضی و در چه فاصله‌ای باید روی دیوار نصب شوند.

از آنجا که در صنعت ساخت و ساز، پروژه‌های مختلف شرایط متفاوتی دارند و هر پروژه دارای مجموعه‌ای از ویژگی‌ها، مشخصات و چالش‌های خاص خود است، برخی از پروژه‌ها ممکن است بر اساس ویژگی‌هایشان نیاز به مقاوم‌سازی بیشتری برای مهار دیوارهایشان در برابر نیروهای جانبی داشته باشند. بنابراین قیمت وال‌ مش برای هر پروژه می‌تواند متفاوت باشد. اما به طور کلی می‌توان گفت که در مقایسه وال‌ پست و وال مش هزینه مهار دیوار با استفاده از وال مش حدود 20 تا 40 درصد ارزان‌تر است. البته باید در نظر داشت والمش هزینه‌های غیرمستقیم پروژه مانند هزینه حمل مصالح، جابجایی مصالح در کارگاه، دستمزد نیروی کار و ... را نیز کاهش می‌دهد.

مزایا و معایب وال‌ مش چیست؟

هر پروژه ساختمانی نیازها و چالش‌های خود را داشته و مدیران پروژه باید بر اساس شرایط موجود بهترین راهکار و روش ساخت را برای پروژه خود استفاده کنند. بنابراین بررسی دقیق مزایا و معایب وال مش برای انتخاب راهکار مهار لرزه‌ای دیوارهای پروژه یکی از موارد مهمی است که مدیران پروژه باید در نظر بگیرند. مهم‌ترین مزایا و معایب وال ‌مش در ادامه به طور خلاصه آمده است:

مزایای وال‌مش:

• قیمت والمش از سایر روش‌های قدیمی کمتر است.
• سرعت اجرای وال مش در مقایسه با سایر روش‌ها بالاتر است.
• اجرای وال‌ مش آسان است و یک تیم اجرایی نیمه ماهر نیز برای اجرای وال‌ مش کافیست.
• به دلیل سازگاری مصالح وال مش با مصالح دیوار، در آینده در نازک‌کاری ترک به وجود نمی‌آید. در راهکار وال مش بر خلاف روش وال‌ پست نیازی به استفاده از وادارهای قائم و تیرک‌های افقی نیست و تمام عملیات مربوط به آن‌ها از جمله ساخت و آماده‌سازی وادارها، اجرای لایه ضد زنگ، جوشکاری، سوراخکاری بتن، نصب پلیت در بتن و … حذف می‌شود.
• در دیوارهای مهار شده با وال مش بر خلاف روش وال‌ پست نیازی به استفاده از میلگرد بستر نیست.
• با توجه به اینکه تمام مراحل اجرای والمش بعد از اتمام دیوارچینی انجام می‌شود، بهترین راهکار جهت مقاوم‌سازی دیوارهای از پیش اجرا شده وال مش است.

معایب وال مش:

• وجود محصولات متفرقه وال مش در بازار و اقدام به تهیه محصولات غیراستاندارد وال مش از فروشندگان غیرمعتبر بدون تحقیق کافی برای برخی از پروژه‌ها مشکل‌ساز شده است. تولید وال‌ مش امری بسیار تخصصی و فنی بوده و باید توسط افراد با دانش علمی بالا انجام شود. مش فایبرگلاس والمش باید از استحکام کششی بالایی برخوردار باشد و مقاومت کششی آن باید مطابق استانداردهای معتبر در آزمایشگاه تست و تایید شود. موضوع بسیار مهم دیگر پایداری و دوام این مش در محیط قلیایی پلاستر سیمانی است. مقاومت قلیایی مش باید در آزمایشگاه سنجیده و حتما از مش مقاوم در برابر قلیا در پلاسترهای سیمانی استفاده شود. همچنین پلاستر ویژه وال مش نیز الزامات فنی به خصوصی دارد. این پلاستر باید از مقاومت چسبندگی بالایی برخوردار باشد تا عملکرد مناسب وال مش را تضمین کند. مدیران پروژه‌های ساختمانی باید محصولات وال مش را از معتبرترین تولیدکنندگان این محصول تهیه کنند تا از کیفیت بالای این محصولات مطمئن باشند.
• اشاره شد که در استفاده از وال مش، محدودیتی در طول و ارتفاع دیوارها وجود ندارد. دیوار با هر ارتفاعی که باشد بدون نیاز به تیرک افقی و یا وادار قائم، به وسیله وال مش قابل مهار است. با این حال، در مرحله دیوارچینی، اجرای دیواری به ارتفاع بیش از 6 متر بدون کمک گرفتن از مقاطع فولادی کمی دشوار و چالش برانگیز است.
• نوارهای وال مش باید در هر دو سمت دیوار و دقیقاً مقابل یکدیگر اجرا شوند. اجرای این نوارها در دیوارهای داخلی به راحتی انجام می‌شود. با این حال، برای دیوارهای پیرامونی که در مجاورت ساختمان همسایه هستند، دسترسی به وجه پشتی آن‌ها به راحتی سایر دیوارها نیست و تنها یک فضای کوچک به اندازه درز انقطاع بین دیوار با ساختمان همسایه وجود دارد. به دلیل عدم وجود فضای کافی و دسترسی مناسب، اجرای وال مش در وجه بیرونی دیوارهای مجاور ساختمان همسایه دشوار است و نیاز به تکنیک‌های اجرایی متفاوتی دارد. در صورتی که حداقل 10 سانتی‌متر فضا بین دیوار با ساختمان همسایه وجود داشته باشد، به کمک تکنیک‌های اجرایی و اجرای مرحله به مرحله می‌توان وال مش را اجرا کرد. در صورتی که فاصله دیوار با ساختمان همسایه کمتر از 10 سانتی‌متر باشد بهتر است از روش دیگری برای مهار آن دیوار استفاده شود.
• معمولاً اجرای تاسیسات مکانیکی و برقی بعد از اجرای وال مش انجام می‌شود. در این مرحله ممکن است برای نصب لوله‌های تاسیسات، برخی از نوارهای وال مش بریده شوند. لازم است نوارهای بریده شده و آسیب دیده والمش ترمیم شوند.

سخن پایانی

بکارگیری فناوری‌های نوین در صنعت ساختمان مزایای فراوانی دارد با این حال نباید بدون تحقیق و بررسی از آن‌ها استفاده نمود. امروزه وال ‌مش به انتخاب اول بسیاری از پروژه‌های ساختمانی برای مهار دیوارهایشان تبدیل شده است. با این حال باید در نظر داشت تهیه مصالح این راهکار از تامین‌کننده معتبر و طراحی و اجرای صحیح آن بسیار مهم است. پیشنهاد می‌شود کارفرمایانی که قصد خرید وال ‌مش را دارند علاوه بر استعلام نتایج آزمون‌های کنترل کیفیت وال ‌مش، خودشان نیز از مصالح خریداری شده نمونه‌های تصادفی تهیه کنند و برای آزمایش به آزمایشگاه‌های معتبر کشور ارسال نمایند.