انحصار سلاح در دست دولت؛ عراق (نه) در محور مقاومت، نه واقعا مستقل!
دولت عراق با راهبرد انحصار سلاح تلاش کرده قدرت نظامی کشور را متمرکز کند، اما واکنش گروههای مسلح و رقابتهای داخلی نشان میدهد که عراق هنوز استقلال واقعی ندارد و مسیر رسیدن به ثبات و امنیت سیاسی همچنان دشوار است.
به گزارش ایلنا به نقل از الاخبار، تصمیم اخیر دولت عراق برای انحصار سلاح، بار دیگر بحثهای پیچیدهای درباره توازن قدرت داخلی، نقش گروههای مسلح و نفوذ آمریکا و ایران در این کشور را برانگیخته است.
تصمیم اخیر برای انحصار سلاح در دست دولت، نخستین بار توسط موفق زیدان، رئیس دیوان عالی قضایی، اعلام شد. این اقدام از سوی یک نهاد قضایی و خارج از دولت صورت گرفت، در حالی که برخی گروههای مسلح، نخستوزیر محمد شیاع السودانی را به نزدیکی با واشنگتن متهم میکنند.
پس از اعلام این تصمیم، برخی جناحهای سیاسی که در انتخابات ۱۱ نوامبر موفقیت قابل توجهی به دست آوردند، واکنش نشان دادند. گروههایی که با تحویل سلاح موافقت کردند، شرط کردند که نیروهایشان در دستگاههای امنیتی ادغام شوند و فعالیت سیاسی جایگزین فعالیت نظامی شود. در مقابل، گروههایی مانند «کتائب حزبالله» و «النجباء» اعلام کردند تا خروج کامل نیروهای خارجی، از جمله آمریکا و ترکیه، سلاح خود را تحویل نخواهند داد.
برخی تحلیلگران معتقدند که موافقت گروهها با تحویل سلاح، نتیجه فشارهای آمریکا و تهدیدات اسرائیل است، اما وضعیت عراق متفاوت است. این کشور تحت اشغال اسرائیل نیست و گروههای اصلی مسلح پیشتر با توقف حمایت یکجانبه از غزه موافقت کردهاند. همچنین هیچ توافق داخلی مشخصی برای خروج نیروهای خارجی، از جمله آمریکاییها، وجود ندارد. حتی گروههایی که تحویل سلاح خود را به خروج نیروهای آمریکایی مشروط کردهاند، فعلا با آنها درگیر نیستند، زیرا دولت عراق و واشنگتن بر خروج تدریجی تا پایان سال ۲۰۲۶ توافق کردهاند.
تحلیلهایی که تحویل سلاح را نتیجه تغییر توازن قوا در منطقه پس از جنگ «طوفان الاقصی» میدانند، چندان قابل اعتماد نیست. این تصمیم پس از انتخابات پارلمانی و تقویت جریانهای نزدیک به ایران اتخاذ شد و نشاندهنده نفوذ مستقیم منطقهای نیست.
تحویل سلاح میتواند زمینه مشارکت گروههای مسلح در دولت آینده را فراهم کند و به آنها اجازه دهد اهداف خود را از مسیر سیاسی دنبال کنند، بدون اینکه الحشد الشعبی، که نهادی رسمی محسوب میشود، منحل شود. با این حال، ماموریتهای این گروه ممکن است در آینده بازتعریف شود.
روابط اقتصادی و نفتی عراق با آمریکا همچنان پیچیده است. درآمدهای نفتی عراق به حسابی در نیویورک واریز میشود و سپس بر اساس مقررات مشخص به بانکهای عراقی منتقل میگردد، هدف از این سازوکار جلوگیری از «دسترسی گروههای مسلح و ایران به این درآمدها» ادعا شده است. با این حال، بخش قابل توجهی از درآمدهای نفتی از طریق تجارت با ایران وارد عراق میشود، به ویژه گاز مورد نیاز نیروگاهها.
با این حال، بعید است واشنگتن با شکل فعلی تحویل سلاح موافقت کند. اما این تصمیم بهانهای را که میتوانست برای فشار بر انتخاب نخستوزیری نزدیک به آمریکا استفاده شود، از میان برداشته است. بنابراین، عراق در ماههای پیش رو با تشدید رقابتهای سیاسی میان آمریکا و ایران مواجه خواهد بود، بهویژه با ورود مارک ساوایا، نماینده ویژه رئیسجمهور آمریکا، برای آغاز ماموریت خود در بغداد.
