بازار فولاد، واقعاً بی‌ثبات است؟

بهراد منتظری در ابتدای گفتگو تأکید می‌کند که مفهوم «بی‌ثباتی بازار فولاد» از اساس، درست درک نشده است، وی در این خصوص بیان داشت؛ من قبول ندارم که بازار فولاد بی‌ثبات است. اگر بخواهیم با دلار مقایسه کنیم، طی ۱۰ تا ۱۵ سال گذشته افزایش قیمت فولاد نسبت به سایر کالاها بسیار کمتر بوده است. به‌طور حسی می‌گویم، شاید نهایتاً ۲۰ تا ۲۵ درصد افزایش داشته باشیم. فرض کنید قیمت جهانی فولاد از ۴۰۰ دلار به ۵۰۰ دلار رسیده باشد؛ این یعنی حدود ۲۵ درصد رشد. در حالی‌که در همین بازه، قیمت مس بیش از ۷۰ درصد افزایش داشته است. پس چطور می‌شود گفت فولاد بی‌ثبات است؟

او معتقد است که بسیاری از برداشت‌ها از بازار فولاد ناشی از نگاه نوسان‌گیرانه است؛ نگاهی که با منطق تولید و مصرف واقعی فاصله دارد، مدیر عامل آهن آنلاین در ادامه گفت: بازار فولاد جایی برای نوسان‌گیری نیست. ما با مصرف‌کننده نهایی سروکار داریم، نه با دلال. دلالی هم لزوماً بد نیست، ولی در ایران این واژه اشتباه جا افتاده است. مدل کسب‌وکار ما مبتنی بر خلق ارزش است، نه نوسان قیمت. کسی که فقط به‌دنبال نوسان‌گیری است، دیر یا زود سرمایه‌اش را از دست می‌دهد، چون تولیدکننده واقعی نیست.

فناوری، عامل ثبات و کاهش هزینه در فولاد

به باور بهراد منتظری مدیر عامل آهن آنلاین، آنچه باعث شده قیمت فولاد در سال‌های اخیر کنترل شود، پیشرفت فناوری در صنعت فولاد بوده است، وی اشاره کرد؛ در ده سال گذشته، فناوری تولید فولاد رشد قابل‌توجهی داشته است. همین رشد باعث شده هزینه تولید پایین بیاید. اگر فناوری نبود، قیمت‌ها باید خیلی بیشتر افزایش پیدا می‌کرد. بنابراین، فناوری نه‌تنها نقش مستقیم در کنترل قیمت دارد، بلکه مانع شکل‌گیری بی‌ثباتی در بازار می‌شود. شرکت‌هایی که فناوری را جدی نگیرند، محکوم به حذف هستند. امروز تنها شرکت‌های چابک و فناور در بازار فولاد باقی می‌مانند؛ بقیه دیر یا زود از دور رقابت خارج می‌شوند.

بازار پرتنش نیست؛ تولیدکنندگان ضعیف حذف می‌شوند

در پاسخ به این پرسش که وضعیت کلی بازار فولاد را چگونه می‌بیند، منتظری توضیح داد؛ اگر بخواهیم با دید کلان نگاه کنیم، سیاست‌های انقباضی در دنیا و تحریم‌ها در ایران، باعث کاهش مصرف فولاد شده‌اند. برآورد من این است که سرانه مصرف فولاد در کشور حدود ۱۰۰ کیلو پایین آمده، یعنی نزدیک به 30 درصد کاهش. اما این الزاماً برای تولیدکننده بد نیست، چون هرچه تولید شود یا در داخل مصرف می‌شود یا صادر.

کسی که هنوز با فناوری ۳۰ سال پیش کار می‌کند، طبیعی است که از بازار حذف می‌شود. امروز تولیدکننده‌ای که نمی‌تواند هزینه‌هایش را پوشش دهد، به‌جای گلایه باید ساختارش را اصلاح کند. بازار برای تولیدکنندگان واقعی تهدید نیست؛ فرصت است.

دلالی یا نوسان‌گیری؟ تفاوت را بشناسیم!

مدیر عامل آهن آنلاین، با نگاهی تحلیلی به تفاوت میان «واسطه» و «نوسان‌گیر» اشاره کرد و بیان داشت؛ واسطه یا تریدر بخشی از زنجیره بازار است و کارکرد مشخصی دارد. اما نوسان‌گیر، بازار را مختل می‌کند. ریسک‌های سیستماتیک در سال‌های اخیر بیشتر واسطه‌های غیرحرفه‌ای را از بین برده‌اند. کسی که فقط خرید و فروش لحظه‌ای می‌کند، امروز دیگر شانسی برای بقا ندارد. درمقابل، کسی که بر پایه شناخت و تحلیل کار می‌کند، همچنان سرپا مانده است.

درک مردم از نوسان، رشد کرده است

وی در ادامه گفت؛ مردم امروز خیلی آگاه‌تر از قبل شده‌اند. وقتی دلار هیجانی بالا میرود، مردم خرید نمی‌کنند و منتظر پایین آمدن دلار می‌شوند. این یعنی بازار به بلوغ رسیده است. نوسانات کوتاه‌مدت دیگر کسی را فریب نمی‌دهد. ما به یک مرحله شناخت جمعی رسیده‌ایم که باعث ثبات در رفتار بازار شده است.

عقب‌ماندن از رشد، بزرگ‌ترین ریسک سال آینده است!

در پاسخ به پرسشی درباره ریسک‌های پیش‌روی بازار فولاد، مدیرعامل آهن‌آنلاین تأکید کرد؛ بزرگ‌ترین ریسک، عقب ماندن از سرعت رشد است، نه نوسان قیمت. رشد یعنی توانایی تطبیق با فناوری و بهره‌وری بیشتر. شرکتی که در دو سال گذشته فروشش رشد نکرده و نیروی انسانی‌اش را تعدیل نکرده، در واقع از مایه می‌خورد. امروز بهره‌وری حرف اول را می‌زند.

او به مثال ساده‌ای اشاره کرد و ادامه داد؛ قبلاً در جلسات کاری، یک نفر وظیفه داشت صورت‌جلسه بنویسد. الان با یک میکروفون و یک نرم‌افزار هوشمند، تمام مکالمات ضبط و خلاصه‌سازی می‌شود. سرعت و دقت دو برابر شده است. این یعنی رشد واقعی.

دیجیتالی‌شدن، دیگر انتخاب نیست!

در بخش پایانی مصاحبه، بهراد منتظری با افتخار از نقش شرکتش در توسعه بازرگانی دیجیتال فولاد یاد کرد و مطرح کرد؛ آهن‌آنلاین (ahanonline.com)، پیشرو و پرچمدار دیجیتالی‌سازی در صنعت فولاد ایران است. ما مسیر را باز کردیم و حالا دیگران در حال تکرار ما هستند. اما باید بدانند که صرفاً تقلید از مدل‌های ما کافی نیست. دیجیتال‌سازی فقط یک ابزار نیست، بلکه یک نگاه سیستمی است. اگر بقیه شرکت‌ها شرط‌های کافی را درست نچینند، تقلید از ما به هیچ دردی نمی‌خورد. باید زیرساخت فکری و فناورانه را ساخت تا نتیجه گرفت. از نگاه بهراد منتظری مدیر عامل آهن آنلاین، بازار فولاد نه بی‌ثبات است و نه بحرانی. بلکه در مسیر گذار از مدل‌های سنتی به ساختارهای فناورانه و کارآمد قرار دارد. شرکت‌هایی که با این تغییرات همراه شوند، آینده روشنی خواهند داشت؛ اما آن‌هایی که در گذشته مانده‌اند، دیر یا زود از گردونه حذف خواهند شد.