ایلنا گزارش میدهد:
اعتراض دانشجویان به محرومیت سنواتیها از امکانات رفاهی و خوابگاه و احضار به کمیتهی انضباطی + پاسخ معاون دانشجویی
در روزهای گذشته دانشجویان دانشگاه تهران در اعتراض به محروم کردن دانشجویان سنواتی از امکانات رفاهی تجمع کردند و خواستار تمدید سنوات رفاهی آنها شدند.
به گزارش خبرنگار ایلنا، با نگاهی به اخبار دانشگاههای سطح کشور متوجه میشویم که هفتهای نیست تا در دانشگاهی نسبت به کیفیت غذا و خوابگاه و امکانات رفاهی و آموزشی، اعتراض، تحصن و اعتصاب صورت نگیرد. دانشجویان در سرتاسر کشور بیش از پیش با مشکلات معیشتی و کاهش تدریجی امکانات رفاهی مواجه میشوند و با این وجود دانشگاه از آنها انتظار دارد تا بدون هیچ کم و کاستی، با نهایت سرعت و کیفیت به تحصیل خود ادامه دهند!
دانشجویی که هر ساعت فقیرتر میشود و آیندهی شغلی مبهمی در پیش دارد، چطور قرار است بدون تامین هزینههای تحصیلش در جستوجوی دانشی باشد تا با آن در آینده، زندگی خود را بسازد و به روند توسعه کشور بپردازد؟
دانشگاه تهران نیز به عنوان یکی از بزرگترین و بهترین دانشگاههای کشور، از این قاعدهی رو به گسترش فشار روزافزون بر دانشجو مستثنی نیست. در روزهای اخیر این دانشگاه اعتراضات دانشجویی را به خود دید که ناشی از فشار فزاینده بر زیست دانشجویی است؛ این بار اما محور اعتراض علاوه بر کاهش کیفیت غذا و فرسودگی زیرساختهای رفاهی، اخراج دانشجویان سنواتی از خوابگاه بود.
در گذشته دانشجویان سنواتی را از خوابگاه محروم نمیکردند
یکی از دانشجویان دانشگاه تهران که نخواست نامش ذکر شود، در خصوص چرایی تجمع و اعتراض در دانشگاه توضیح داد: «عمدهترین علت اعتراض، بحث سنوات دانشجویان خوابگاهی است. در گذشته به خاطر مشکلات آموزشی، دانشجوی دکتری و کارشناسی تا ترم ۱۰ و ۱۱ و ارشد تا ترم 6، 7 و حتی 8 هم میتوانست از فضای خوابگاه استفاده کند و دانشگاه او را از خوابگاه محروم نمیکرد.
تا سال گذشته دانشگاه به دانشجوی سنواتی خوابگاه میداد، اما اکنون طبق محدودهای که برای هر مقطع مشخص کردهاند، یک ترم بیشتر از سنوات مجاز، خوابگاه نمیدهند. خودم ورودی 1401 کارشناسی هستم و با آن پیشزمینه که از سالیان قبل داشتیم، حساب کردم که دانشگاه تا ترم ده به دانشجو خوابگاه میدهد و این گونه برای درسهایم برنامهریزی کردم. اما امسال با تغییر مدیریت و سیاستهای دانشگاه، مصمم هستند که در این زمینه خدمات رفاهی را قطع کنند.
سنوات آموزشی بدون سنوات رفاهی
بخشی از مشکلات ما، به امور آموزشی مربوط میشود. ما در دانشگاه مشکلات آموزشی زیادی داریم با این وجود سنوات آموزشی از سنوات رفاهی جدا است. با توجه به مشکلات آموزشی مثل مشکل در دفاع یا خروج استاد از کشور، کمیسیون موارد خاص، سنوات آموزشی میدهد، اما به این موضوع توجه نمیکند که دانشجو بدون جای خواب و غذا چطور میخواهد از این سنوات آموزشی استفاده کند؟ معلوم نیست دانشگاه این تناقض را چگونه حل خواهد کرد.»
این دانشجو همچنین به وضعیت خوابگاه اشاره کرد و گفت: «اوضاع خوابگاه اسفبار است. تعمیر و نگهداری خوابگاه به خوبی انجام نمیشود. مثلا اخیرا سقف خوابگاه حسابی، ریخته بود. مشکل موتورخانه، گرمایش و سرمایش، ریزش سقف، بعضاً تکمیل نبودن امکانات رفاهی از مشکلاتی است که در خوابگاه با آنها موجه هستیم.»
وی در مورد وضعیت غذا توضیح داد: «کیفیت برنج پایین آمده است، چرا که در بازار برنج به سختی گیر میآید. بعضی از غذاها که در گذشته به صورت کمهزینه طبقهبندی میشدند، امسال به عنوان غذای گران و سطح بالا به دانشجو میفروشند. همچنین در بعضی از خوابگاهها سلف نداریم و غذا از بیرون میآید که باعث افت کیفیت و سرد شدن آن میشود.»
احضار دانشجویان به کمیتهی انضباطی
او دربارهی واکنش دانشگاه نسبت به اعتراضات صنفی بیان کرد: «معاونت دانشجویی بیانیه داده است که هر کسی در این تجمعات حضور یابد، معاند و مخالف نظام است. برخی از دانشجویان را هم به کمیته انضباطی احضار کردند و حرفشان این است که چرا شورای صنفی درخواست نداده است؟ در صورتی که دانشجویان و شورای صنفی بارها برای جلسه با هیاترییسه درخواست دادند و پیگیری کردند، اما خبری نشده است با این حال برخورد قهری با دانشجو دارند.
یکی از دانشجویان با وزیر علوم و مشاورش، آقای خضری، هم صحبت کرد و آنها قول پیگیری دادند، اما خبری نشد و حتی از اعضای هیات رییسه هم هیچکس در تجمعات حاضر نشد. وقتی مطالبات دانشجو پیگیری نمیشود، چارهای به جز اعتراض و تجمع برایش باقی نمیماند.»
دانشجوی دیگری در این رابطه گفت: «مهمترین مسئلهای که هماکنون با آن مواجه هستیم، دریغ کردن خوابگاه از دانشجویان سنواتی است. اعتراض ما هم به این است که حداقل باید سازوکار درستی برای این مسئله باشد تا دانشجویانی که به دلیل مثلا مشکلات آموزشی، سنواتی شدند، دلایل و مشکلاتشان شناسایی شده و از بین برود تا دانشجویان در آینده با این مشکلات مواجه نشوند. قرار است دانشگاه در این مورد جلسهای را ترتیب دهد ولی تاریخش هنوز مشخص نیست. مسئولین دانشگاه مشکلات ما را میشنوند، اما اینکه بتوانند به آن عمل کنند یا نه به عوامل زیادی بستگی دارد.»
«علیحسین رضایان» معاون دانشجویی دانشگاه تهران در خصوص اعتراضات اخیر در دانشگاه گفت: «نیازی به اعتراض دانشجویان نبود. به این صورت نبوده است که ما دانشجویی را بیرون کنیم یا به دانشجو فشار بیاوریم که حتماً باید خوابگاه را ترک کند. ما طبق قوانین و مقررات، از قبل به دانشجویان اعلام کردهایم که شما یک ترم سنوات مجاز دارید.
این سنوات مجاز را سازمان امور دانشجویان، صندوق رفاه دانشجویان و سازمان برنامه و بودجه تعیین کردهاند و بر این اساس به ما بودجه میدهند؛ یعنی میگویند یک دانشجوی کارشناسی هشت ترم سنوات مجاز دارد و من بودجه هشت ترم را به شما میدهم. در مقطع دکتری و ارشد نیز به همین صورت است. خارج از این، از نظر آنها مجاز نیست. دانشگاه نیز بر این اساس دانشجو را پذیرش میکند.»
نبود امکانات لازم برای اتمام تحصیل
وی ادامه داد: «با این وجود به دلایل مختلف، در سالیان گذشته، تحصیل برخی از دانشجویان به سنوات اضافی کشیده شده است. این موضوع دلایل متعددی دارد که یکی از آنها ممکن است خود دانشجو باشد، اما دلایل دیگری هم وجود دارد. به خصوص در رشتههای آزمایشگاهی، دامپزشکی، علوم پایه، فنیمهندسی یا کشاورزی که کارهایشان را باید در مزرعه یا آزمایشگاه انجام دهند، شرایط سخت کشور، نبود مواد اولیه مناسب، کیفیت پایین تجهیزات و نبود امکانات نو باعث میشود کار دانشجو طولانی شود، اما در رشتههایی مانند علوم انسانی، دانشجو واقعاً درگیر این مشکلات نیست و اگر وقت بگذارد میتواند به موقع دفاع کند.
کمبود ظرفیت خوابگاه
بنابراین ما همهی دانشجویان را تا ترم پنجم ارشد و ترم نهم دکتری و کارشناسی یعنی یک ترم سنوات اضافه به خاطر شرایط مختلف، همراهی کردیم. اما ترم دوم این سنوات اضافه دو بحث دارد. اولا اگر مشکل خوابگاه نداشتیم و ظرفیت مازاد داشتیم دانشگاه می تواند براساس مصوبه صندوق رفاه و یا مصوبه هیات امنای دانشگاه برای ترم دوم سنوات اضافه با مبلغ مشخص خوابگاه در اختیارشان قرار دهد.
در سنوات اضافی دانشجو باید مبلغ بیشتری جهت اسکان و یا تغذیه پرداخت کند، چون ما از جایی درآمد نداریم که به دانشجو، غذای رایگان یا مثل دانشجویان سنوات مجاز، غذا و یا خوابگاه در اختیارش قرار دهیم چرا که طبق سنوات مجاز از دولت بودجه میگیریم، مسئله دوم استقرار دانشجویان سنوات مجاز در اتاقهایی است که بیشتر از ظرفیت اتاق، دانشجو در آن ساکن است. این دانشجویان سنوات مجاز اعتراض دارند و به آنها ترم قبل قول داده بودیم که ظرفیت را به حالت استاندارد خود برمیگردانیم.»
معاون دانشجویی دانشگاه تهران تصریح کرد: «لذا تمام بحث ما این بود که در ترم دوم سنوات اضافه، محدودیت داریم و نمیتوانیم همه را اسکان دهیم. دانشجویان میگفتند که شما در بهمن ورودی ندارید، درست است، در بهمن ورودی نداریم، ولی در مهر، دانشجویان سنوات مجاز روزانه را در اتاقهای غیراستاندارد اسکان دادیم؛ یعنی اتاق چهار نفره را پنج تا شش نفره کردیم، به اتاق ارشد یک نفر مازاد اضافه کردیم و به دکتری هم یک نفر معادل اضافه کردیم.»
او در پاسخ به این سوال که با توجه به هزینهی بالای زندگی و اسکان در تهران، سنوات تحصیلی بدون سنوات رفاهی به چه درد دانشجویی میخورد که ساکن تهران نیست؟ گفت: «بله، نمیتواند از پس هزینهها بربیاید و این یک واقعیت تلخ است، ولی دانشگاه هم محدودیت دارد و دولتی است و بودجه و منابع محدودی دارد.»
معاون دانشجویی دانشگاه تهران در پاسخ به این سوال که دانشجویان ورودی سالهای گذشته با همین روال و رویه سابق یعنی برخورداری از سنوات رفاهی و تحصیلی به صورت همزمان و بیشتر از دو ترم وارد دانشگاه شدند، با این وجود چرا شما امسال این فشار را بر کسانی که طی سالهای گذشته تحصیل میکردند اعمال میکنید در صورتی که رویه در گذشته به این صورت نبوده است و این دانشجویان نیز ورودی جدید نیستند که بگویید از اول شرایط را به آنها گفته بودیم؟ عنوان کرد: «قبلا هم شرایط همین بوده است و در دفترچهی سازمان سنجش هم نوشته شده بود که خدمات رفاهی فقط برای سنوات مجاز داده خواهد شد.
جذب بیرویهی دانشجو
در گذشته در این رابطه با اجرای قانون سختگیری نمیشد، چرا که افزایش بیرویه دانشجو نداشتیم. هماکنون با وجود افزایش بیرویه پذیرش سالانه دانشجو، چارهای جز سختگیری در این زمینه نداریم و ظرفیت ما تکمیل شده است و دیگر امکان اسکان دانشجویان سنواتی را نداریم.»
وی با بیان اینکه در سه الی پنج سال اخیر هم ظرفیتها افزایش پیدا کرده و هم یک سری رشتهها، گروهها و دانشکدههای جدید ایجاد شده است، بدون آن که زیرساختهای رفاهی همزمان با این رشد کمی آماده شود، گفت: پذیرش دانشجو که هزینه ندارد؛ شما یک عدد مینویسید و سازمان سنجش برایتان دانشجو میفرستد. مثلاً سال قبل سه دانشجوی دکتری میگرفتیم، اما امسال اعلام میکنیم شش دانشجو میگیریم، ولی آیا برای این دانشجویان جدید آزمایشگاه و امکانات داریم؟ استاد ظرفیت لازم دارد؟ این افزایش بر چه اساسی بوده است و آیا خوابگاه داریم؟ رستورانها و زیرساختهای فرسوده دانشگاه تحمل این همه فشار را دارد؟»
رضایان تاکید کرد: «زمانی که ظرفیت نداریم، مجبوریم اولویتبندی کنیم و در این زمینه اولویت با دانشجویان دارای سنوات مجاز است.»
وی در مورد احضار تعدادی از دانشجویان به کمیته انضباطی به دلیل اعتراض به مشکلات صنفیشان بیان کرد: «برای اعتراض و تجمع، باید مجوز گرفت و به قوانین و مقررات احترام گذاشت. برخی از نهادهای داخل دانشگاه، مسئول ایجاد نظم و آرامش در دانشگاه هستند و لذا تا جائی که من اطلاع دارم برای کسی پرونده تشکیل نشده است. از طرفی دیگر من و شخص ریاست محترم دانشگاه، پیگیر مطالبات و مشکلات دانشجویان هستیم و حتی در حال هماهنگی با هیات رییسه هستم تا هفتهی آینده در جلسهی پرسش و پاسخ با دانشجویان در مسجد کوی حاضر شوند و با کمک اعضای شورای صنفی تلاش میشود، صدای آنها شنیده و به اکثریت مطالبات دانشجویان پاسخ داده شود.
فشارهای اقتصادی و نبود آینده شغلی مطمئن نباید در قالب مطالبات صنفی خود را نشان دهد
اعتراض و تجمع برای زمانی است که تمام درها بسته است، گوش شنوایی و چشم بینا نیست، به دانشجو اهمیت داده نمیشود و دانشجو مجبور است تظاهرات، اعتراض و تجمع کند. اما وقتی همه در دسترس هستند و به همه پاسخگو هستیم، این راهش نیست. مشکل و فشارهای روحی و روانی روی دانشجو ممکن است از جای دیگری باشد مثلا فشارهای اقتصادی، نبود آینده شغلی مطمئن و ... اما نباید در قالب مطالبات صنفی خود را در دانشگاه نشان دهد.»
وی یادآور شد: «شما فکر میکنید اعضای هیئت علمی از وضع موجود راضی هستند؟ از حقوقشان راضی هستند؟ یا کارمندان دولت راضی هستند؟ خیر؛ یا در زمینهی خبرنگاری، شما تمام مطالبی که آماده میکنید، همه را بدون سانسور پخش میکنید؟ خیر، چرا که همهی ما چارچوبی را پذیرفتهایم و شرایط کشور را درک میکنیم. مطمئناً نقدهایی وجود دارد و دانشجویان هم حق دارند معترض باشند، ولی باید همدیگر را درک کنیم. به نظر من تجمع اعتراضی و بهم زدن نظم دانشگاه راه حل آکادمیک نیست. این مشکلات باید در قالب گفتوگو و براساس واقعیتها در یک فضای دوستانه و شفاف حل شود، به خصوص در دانشگاه که از قدیم محل گفتوگو و تضارب آرا است.»
بر اساس حرفهای معاون دانشگاه، یکی از مهمترین دلایل این مشکل، جذب بیرویه دانشجو در سالهای گذشته است، اما چرا دانشجو باید هزینهی این بیتدبیری را بپردازد؟ احتمالا چون دیواری کوتاهتر از دیوار دانشجو پیدا نمیشود تا سالها سوءمدیریت را بر سر او آوار کنند و در آخر بگویند چارهی دیگری نداریم.
دلیل دیگری که رضایان برای سیاستهای جدید دانشگاه آورد، اجرای قانونی بود که سالها اجرا نمیشد. این در حالی است که بسیاری از قوانین در کشور ما یا اجرا نمیشود یا ناقص اجرا میشوند و یا زمانی اجرا میشوند که با شرایط واقعی جامعه همخوانی ندارند. قانون سنوات رفاهی تا زمان سنوات آموزشی هم جز این قوانین است که سالها متروک بوده و به جای آن رویهی دیگری در دانشگاه جریان داشته است. اما آیا حالا که وضعیت رفاهی دانشجویان وخیم است و بیشتر از گذشته به امکانات رفاهی نیاز دارند، زمان اجرای این قانون فرا رسیده است؟ آن هم در برحهای که سالها سوءمدیریت و پذیرش بدون حساب و کتاب دانشجو، مشکلات انباشته دانشگاه را به وضعیت بحرانی فعلی رسانده است؟
