ایلنا گزارش می‌دهد؛
تشدید آلودگی هوا در البرز؛ تعطیلی، محدودیت‌ها و آخرین جزئیات تصمیمات مدیریت بحران
مصوبات آلودگی هوای البرز لزوماً تابع تهران نیست
با تشدید آلودگی هوا در استان البرز و آغاز دورکاری و آموزش غیرحضوری از ابتدای هفته، نگاه‌ها بار دیگر به سازوکار تصمیم‌گیری کارگروه اضطرار دوخته شده است؛ جایی که مدیران محیط زیست و مدیریت بحران از ترکیب پیچیده عوامل آلاینده، اثرپذیری متقابل البرز و تهران و ضرورت پایش لحظه‌ای صنایع و ترددها سخن می‌گویند اما تاکید دارند که مصوبات آلودگی هوای البرز لزوماً تابع تهران نیست.
به گزارش ایلنا از البرز، استان البرز طی سال‌های اخیر یکی از کانون‌های اصلی بحران آلودگی هوا در کشور بوده؛ استانی که به دلیل قرارگیری در مجاورت تهران، تمرکز بالای صنایع، حجم زیاد تردد خودروهای عبوری، و شرایط خاص توپوگرافی، همواره در روزهای سرد سال با انباشت آلاینده‌ها و پایداری هوا مواجه می‌شود. در سال‌های گذشته بارها مدارس در کرج و فردیس به دلیل افزایش شاخص آلودگی تعطیل شده و دستگاه‌های اجرایی مجبور به اعمال محدودیت‌های موقت شده‌اند.
در سال جاری نیز با ورود سامانه پایداری جوی و افزایش ذرات معلق PM2.5، شاخص کیفیت هوا در بسیاری از نقاط استان از شرایط ناسالم عبور کرده و بار دیگر کارگروه اضطرار آلودگی هوا را در وضعیت آماده‌باش قرار داده است. این شرایط منجر به تصمیمات گسترده‌ای شد که امروز با مصوبات جدید استانداری و بررسی‌های تخصصی محیط زیست و مدیریت بحران اعلام شد.
تعطیلی مدارس، دانشگاه‌ها و اجرای دورکاری در البرز
استان البرز در روزهای اخیر با تداوم پایداری جوی و افزایش ذرات معلق، وارد وضعیت ناسالم برای گروه‌های حساس شده است. هم‌زمان با آغاز موج جدید آلودگی، کارگروه اضطرار استان تصمیماتی از جمله دورکاری محدود دستگاه‌ها و برگزاری غیرحضوری کلاس‌های آموزشی اتخاذ کرده؛ تصمیماتی که سال گذشته نیز در مقاطع مختلف و به‌دلیل شرایط مشابه اجرا شده بود.
در چنین شرایطی، حساسیت افکار عمومی نسبت به نقش صنایع، سهم ترافیک، میزان پایش‌ها و تفاوت تصمیمات استان با تهران افزایش یافته است.
تصمیمات تابع تهران نیست/تخلف از مصوبات آلودگی هوا پیگرد قضایی دارد
قربانعلی محمدپور در گفت‌و‌گو با ایلنا درباره آخرین وضعیت آلودگی هوا در استان البرز و اقدامات مدیریتی انجام شده به اقدامات دورکاری و تعطیلی دستگاه‌ها اشاره کرد و اظهار داشت: با توجه به شدت آلودگی هوا، از دو روز گذشته تمامی دستگاه‌های اجرایی استان البرز تا پایان روز بعد به صورت دورکاری فعالیت کردند. علاوه بر این، تکالیف و محدودیت‌های لازم برای نیروی انتظامی، راهور، صنعت و معدن و سایر دستگاه‌ها ابلاغ شد.
این مدیر استانی در ارتباط با پایش واحدهای صنعتی، ادامه داد: واحدهای بزرگ صنعتی که پتانسیل ایجاد آلودگی دارند، به صورت مستمر پایش می‌شوند. هرگونه تخلف یا عدم اجرای مصوبات کارگروه اضطرار آلودگی هوا، به عنوان ترک فعل تلقی شده و از طریق مراجع قانونی پیگیری خواهد شد. این نظارت شامل تمامی دستگاه‌ها و بخش‌های خصوصی و دولتی است.
محمدپور با اشاره به کمیته تصمیم‌گیری و محدودیت‌ها به ایلنا گفت: تصمیم‌گیری درباره تعطیلی یا محدودیت فعالیت مراکز آلاینده در یک کمیته متشکل از دستگاه‌های اجرایی و کارشناسان انجام می‌شود. جمع‌بندی این کمیته دیروز از طریق استانداری به اطلاع مردم رسید و همکاری خوبی بین صنعت و محیط زیست مشاهده شد.
مدیرکل حفاظت محیط زیست البرز بر تفاوت مصوبات دو استان البرز و تهران تاکید کرد و افزود: با وجود نزدیکی جغرافیایی و شباهت جریان هوای البرز و تهران، مصوبات استان البرز ممکن است با تهران متفاوت باشد.
محمدپور اظهار کرد که تصمیمات استان براساس داده‌های علمی و نظرات کارشناسی دستگاه‌ها اتخاذ می‌شود و هماهنگی لازم با استاندار و کارگروه اصلی صورت می‌گیرد. برخی تصمیمات ممکن است مشورتی باشند و تصمیم نهایی در استان گرفته می‌شود.
این مسئول با اشاره به تعامل با دانشگاه‌ها و دستگاه‌های حقوقی و خصوصی، تاکید کرد: اگر دانشگاه‌ها یا هر نهاد حقوقی یا حقیقی مصوبات را رعایت نکنند، موضوع به مراجع قضایی ارجاع خواهد شد. برای نمونه، در برخی موارد مشاهده شده که دانشگاه‌ها تعطیلی را اعمال نکرده‌اند که در این صورت پیگیری قانونی صورت خواهد گرفت.
وی در ارتباط با پایش و گزارش وضعیت هوا، تصریح کرد: گزارش‌ها و پیش‌بینی‌های اداره کل هواشناسی استان مبنای تصمیم‌گیری برای پلیس، راهور، آموزش و پرورش، دانشگاه علوم پزشکی و محیط زیست هستند و تلاش می‌شود تصمیمات نزدیک به واقعیت و مبتنی بر داده‌های علمی اتخاذ شود.
محمدپور با اشاره به هماهنگی بین دستگاه‌های اجرایی و تعامل مثبت بین صنعت و محیط زیست در دو روز اخیر، خاطرنشان کرد که با وجود تفاوت‌های جزئی بین مصوبات تهران و البرز، همکاری و هماهنگی بین دو استان مجاور به خوبی برقرار است و اقدامات برای کاهش آلودگی هوا و حفاظت از سلامت مردم ادامه دارد.
تصمیم‌گیری مستقل البرز در بحران آلودگی هوا / سهم صنایع و خودروها در آلودگی کلیدی است
محمدرضا فلاح‌نژاد مدیرکل مدیریت بحران استان البرز در گفت‌و‌گو با ایلنا با تشریح روند تصمیم‌گیری در کارگروه اضطرار آلودگی هوا، تأکید کرد که تمامی مصوبات از جمله تعطیلی مدارس، دورکاری و محدودیت تردد، در جلسه‌ای رسمی با حضور معاون عمرانی استانداری، محیط زیست، بهداشت، هواشناسی و مدیریت بحران اتخاذ می‌شود و هیچ‌یک از دستگاه‌ها به‌تنهایی اختیار اعلام تعطیلی ندارند.
وی درباره نحوه تصمیم‌گیری برای تعطیلی و اعمال محدودیت‌های ناشی از آلودگی هوا در استان گفت: فرآیند تصمیم‌گیری کاملاً سازمان‌یافته است. ابتدا هواشناسی پیش‌بینی شرایط را به دستگاه‌ها از جمله محیط زیست، بهداشت و بهزیستی اعلام می‌کند. پس از این مرحله، در صورتی که محیط زیست یا دستگاه‌های تخصصی درخواست بررسی داشته باشند، موضوع به معاون عمرانی استانداری ارجاع می‌شود و رئیس این کارگروه جلسه را تشکیل می‌دهد. ما نیز به‌عنوان مدیریت بحران عضو این جلسه هستیم.
وی با تأکید بر اینکه هیچ‌کدام از اعضای کارگروه به‌صورت جداگانه نمی‌توانند تعطیلی اعلام کنند، افزود: تصمیم نهایی فقط در کارگروه گرفته می‌شود. ساعت مشخص و ثابتی برای تشکیل جلسه وجود ندارد و گاهی به دلیل تغییرات لحظه‌ای هواشناسی، ممکن است تصمیم در ساعات ۱۱ یا ۱۲ شب گرفته و همان زمان اطلاع‌رسانی شود.
فلاح‌نژاد درباره اثرگذاری آلودگی متقابل هوای البرز و تهران به ایلنا، گفت: قرارگیری البرز در مجاورت تهران کاملاً اثرگذار است. برخی ساعات، باد از سمت شمال‌شرقی آلودگی تهران را به البرز می‌آورد و گاهی شرایط برعکس است. بنابراین دو استان روی شاخص یکدیگر تأثیر مستقیم دارند.
وی با اشاره به اینکه آلودگی هوا پدیده‌ای جهانی است، توضیح داد: در بسیاری از کشورها مدارس به دلیل آلودگی تعطیل می‌شود. تهران نیز طبق آمار جزو چند شهر آلوده دنیا قرار گرفته است. منشأ آلودگی‌ها در استان ما ترکیبی از صنایع، خودروها، احتراق لاستیک و برگ‌ها و همچنین منابع متغیر مانند کانون‌های ریزگرد، تالاب‌ها یا حتی آتش‌سوزی‌هاست. در نیمه دوم سال، آلاینده اصلی PM2.5 است که محیط زیست شاخص آن را در نقاط مختلف استان اندازه‌گیری می‌کند.
مدیرکل مدیریت بحران البرز در خصوص تصاویر منتشرشده از آلودگی طالقان پس از آتش‌سوزی «الیت» به ایلنا گفت: شاخص‌های دستگاه‌های محیط زیست نشان نمی‌داد که طالقان آلوده شده باشد. تصاویر ثبت‌شده بیشتر مربوط به ارتفاعات بود. از برخی روستاها مانند آسفان، دهدرمون یا ناریان، دود آتش‌سوزی در ارتفاعات دیده می‌شد اما این به‌معنای آلودگی هوای شهر طالقان نبود. چون در آن محدوده ایستگاه سنجش آلایندگی نداریم، تشخیص قطعی فقط بر اساس شاخص‌های رسمی قابل ارائه است.
فلاح‌نژاد درباره پیش‌بینی وضعیت هوا به ایلنا، گفت: پیش‌بینی‌ها به‌صورت ۴۸ ساعته و لحظه‌ای در اختیار ما قرار می‌گیرد و هر تغییری در سامانه‌های هواشناسی بلافاصله بین اعضای کارگروه رد و بدل می‌شود. در این دوره اخیر که دورکاری اعلام شد، تصمیمات به‌صورت روزانه بررسی می‌شود و برای روزهای پایانی هفته نیز دوباره جلسه تشکیل خواهد شد.
این مسئول درباره مصوبات سلبی کارگروه توضیح داد: تمامی تصمیمات کاهش‌دهنده بار آلودگی حول محور کنترل تردد خودروها و توقف فعالیت صنایع آلاینده گرفته می‌شود، زیرا سهم عمده آلاینده‌ها مربوط به همین بخش‌هاست. مصوبات محیط زیست نیز بر همین مبنا به مدیریت بحران و سایر دستگاه‌ها ابلاغ می‌شود.
گزارش: معصومه امین‌زاه
