ایلنا گزارش می‌دهد؛
یکپارچه‌سازی اراضی راهکاری برای افزایش تولید محصولات کشاورزی در گلستان است
پراکندگی زمین‌ها، چالش بزرگ توسعه کشاورزی / اجرای طرح تجمیع با هدف ارتقاء بهره‌وری و امنیت غذایی
پراکندگی اراضی کشاورزی یکی از مهم‌ترین چالش‌های تولید محصولات کشاورزی در استان گلستان است. براساس آمارهای موجود، اکثر تولیدکنندگان در حوزه کشاورزی استان را خرده مالکان تشکیل می‌دهند و این پراکندگی، مانعی جدی در مسیر توسعه کشاورزی دیم محسوب می‌شود. در این میان، یکپارچه‌سازی اراضی به‌عنوان راهکاری مؤثر برای افزایش تولید و بهره‌وری، مورد توجه کارشناسان و مسئولان قرار گرفته است.
به گزارش خبرنگار ایلنا از گرگان، استان گلستان با بیش از ۶۰۰ هزار هکتار زمین کشاورزی، سالانه نزدیک به پنج میلیون تُن انواع محصولات کشاورزی شامل زراعی، دامی، باغی و صید ماهیان پرورشی تولید می‌کند. این استان با تأمین ۱۲ درصد مواد غذایی مورد نیاز کشور، نقش اساسی در امنیت غذایی جامعه ایفا می‌کند.
در سال‌های اخیر، خرد شدن زمین‌های کشاورزی به یک امر رایج تبدیل شده و کاهش چشمگیر تولیدات را به دنبال داشته است. با وجود هشدارهای مکرر مسئولان به کشاورزان درباره پیامدهای این روند، اقدامات انجام‌شده کافی نبوده و همچنان این چالش پابرجاست.
گلستان به‌عنوان قطب کشاورزی کشور، اقتصادی مبتنی بر تبادلات کشاورزی دارد. در چنین شرایطی، خرد شدن زمین‌ها زنگ خطری برای بحران اقتصادی استان محسوب می‌شود. تکه‌تکه شدن اراضی و خرده‌مالکی، هزینه اجرای آبیاری نوین را به‌شدت افزایش داده و بهره‌برداری بهینه از منابع را دشوار کرده است.
یکی از عوامل مهم در خرد شدن اراضی، تقسیم ارث است که موجب شده زمین‌های کشاورزی به قطعات کوچک و غیراقتصادی تبدیل شوند. در برخی موارد، اراضی آن‌قدر کوچک می‌شوند که دیگر توجیه اقتصادی برای کشاورزی ندارند. کارشناسان معتقدند باید از طریق مراجع قانونی و مجلس شورای اسلامی، قوانینی برای جلوگیری از این روند تصویب شود.
از جمله آثار مثبت یکپارچه‌سازی اراضی کشاورزی می‌توان به کاهش هزینه‌های تولید، بهبود مکانیزاسیون، افزایش درآمد بهره‌برداران، جذب سرمایه‌گذاری، ارتقاء کیفیت محصولات و سهولت ارائه خدمات کشاورزی اشاره کرد. هرچه زمین‌ها پیوسته‌تر و گسترده‌تر باشند، ارائه خدمات مکانیزه و نوین آسان‌تر خواهد بود.
اجرای این طرح موجب افزایش سطح زیر کشت و کاهش ۲۰ تا ۳۰ درصدی هزینه‌های کاشت، داشت و برداشت شده است. همچنین، تعداد ادوات کشاورزی مورد نیاز کاهش یافته و بهره‌وری بهبود یافته است. تحقق این اهداف نیازمند تعامل و همکاری همه دستگاه‌های ذی‌ربط است.
معاون حفظ کاربری اراضی مدیریت امور اراضی جهاد کشاورزی گلستان، در گفت‌وگو با ایلنا گفت: برابر شیوه‌نامه‌ای که در سال ۱۳۹۷ توسط امور اراضی کشور تحت عنوان تجمیع و یکپارچه‌سازی اراضی کشاورزی به استان‌ها ابلاغ شد، هدف استفاده بهینه از اراضی، حفظ منابع آبی و خاکی و افزایش راندمان تولید کشاورزی است.
جلال زنگانه ادامه داد: این شیوه‌نامه دارای کارگروه‌های شهرستانی و استانی است و مشوق‌هایی برای کشاورزان در نظر گرفته شده که شامل کود، تسهیلات، ادوات کشاورزی و اقدامات آبی و خاکی رایگان است.
زنگانه افزود: درخواست‌های کشاورزان ابتدا در کارگروه شهرستانی بررسی و پس از تدوین طرح توجیهی، اولویت‌بندی شده و به کارگروه استانی ارجاع می‌شود. اعضای کارگروه استانی شامل رئیس سازمان جهاد کشاورزی، امور اراضی، مدیریت برنامه‌وبودجه، مدیرکل دفتر فنی، آب منطقه‌ای و بانک کشاورزی هستند.
وی بیان کرد: آب منطقه‌ای باید اقدامات تشویقی مانند نصب کنتور رایگان، تفکیک آب‌بها و برنامه‌ریزی بودجه‌ای را انجام دهد و بانک‌ها نیز باید تسهیلات مناسب ارائه دهند. هدف ما افزایش بهره‌وری و تولید کشاورزی در استان است و انتظار داریم دستگاه‌های مرتبط همکاری لازم را داشته باشند.
زنگانه تصریح کرد: در سال‌های اخیر، کشاورزان شهرستان‌های بندرگز، رامیان، آزادشهر، گنبدکاووس و گرگان در اجرای شیوه‌نامه یکپارچه‌سازی پیش‌رو بوده‌اند. افزایش بهره‌وری، کاهش هزینه‌ها، جلوگیری از خرد شدن زمین‌ها، پایداری امنیت غذایی و حمایت از بهره‌برداران از اهداف اصلی این طرح است.
وی گفت: در سال گذشته، کارگروه استانی نخستین گام بزرگ را برداشت و ۴۰۰ هکتار از زمین‌های کشاورزی در علی‌آبادکتول، گنبدکاووس و رامیان یکپار شد. در مناطقی که این طرح اجرا شده، کشاورزان رضایت بالایی از نتایج آن داشته‌اند.
زنگانه با اشاره به نقش مشارکت مردمی در موفقیت این طرح گفت: بدون همراهی کشاورزان، تعاونی‌ها و نظام‌های بهره‌برداری، اجرای طرح یکپارچه‌سازی امکان‌پذیر نیست. ما تلاش می‌کنیم با اطلاع‌رسانی، آموزش و ارائه مشوق‌های ملموس، اعتماد کشاورزان را جلب کنیم و آن‌ها را به مشارکت در این طرح ملی ترغیب کنیم.
وی در پایان افزود: یکپارچه‌سازی اراضی کشاورزی نه‌تنها یک ضرورت فنی و اقتصادی است، بلکه یک راهبرد ملی برای حفظ امنیت غذایی، مقابله با بحران آب، و توسعه پایدار کشاورزی در استان گلستان به‌شمار می‌رود. ما از همه دستگاه‌ها، نهادها و کشاورزان دعوت می‌کنیم تا با هم‌افزایی و همکاری، این مسیر تحول‌آفرین را با قدرت ادامه دهیم.
