رقابت ناسالم بانک‌ها، مانع افزایش بهره‌وری است/ ضرورت تمرکز بر مدیریت زنجیره تأمین و تحول دیجیتال در شبکه بانکی
عضو هیأت مدیره بانک کشاورزی، در نشست تخصصی "بهره‌وری شرکت‌های دولتی" که با همکاری وزارت امور اقتصادی و دارایی و بانک کشاورزی برگزار شد، با انتقاد از روند رقابت ناسالم بانکی و تبعات آن بر شاخص‌های بهره‌وری، بر ضرورت حرکت بانک‌ها به سمت مدیریت زنجیره تأمین، تحولات فناورانه و خلق ارزش افزوده جدید تأکید کرد.
به گزارش ایلنا بهن نقل از روابط عمومی بانک کشاورزی؛ سیدحمید سیدی، در نشست تخصصی "بهره‌وری شرکت‌های دولتی"، شاخص «سرانه منابع» را یکی از معیارهای اصلی ارزیابی در نظام بهره‌وری شبکه بانکی عنوان و تأکید کرد: هر بانکی که بتواند با تعداد مشخص شعبه و نیرو منابع بیشتری جذب کند، در نگاه ابتدایی بهره‌ورتر ارزیابی می‌شود.
وی با اشاره به محدودیت منابع در اقتصاد کشور، بیان کرد: این جابه‌جایی منابع میان بانک‌ها، در واقع منجر به ارتقای بهره‌وری کل شبکه بانکی نمی‌شود و صرفا یک بازی جمع صفر است.
سیدی افزود: یکی از مشکلات جدی، رقابت ناسالم برای جذب منابع بین شعب و شبکه بانکی است که منجر به افزایش نرخ‌های سود تا ۳۰ و ۳۱ درصد شده است، در حالی که بانک‌ها تسهیلات را با نرخ‌های پایین‌تر مانند ۲۳ درصد پرداخت می‌کنند.
وی تاکید کرد: این جنگ قیمتی موجب کاهش حاشیه سود بانک‌ها، تضعیف ثبات مالی، و کاهش نسبت کفایت سرمایه شده است؛ بعضی از بانک‌ها اکنون نسبت کفایت سرمایه‌ای کمتر از یک، یا حتی منفی دارند که یکی از دلایل اصلی آن همین رقابت بر سر جذب منابع است.
سیدی ادامه داد: تمرکز بیش از حد بانک‌ها بر جذب منابع کلان باعث کاهش کیفیت خدمات و غفلت از توسعه خدمات نوین شده است، بطوری که رتبه ایران در شاخص دسترسی مالی بین ۱۴۰ کشور، ۹۵ است.
وی همچنین «از دست دادن فرصت‌های کلان» مانند سهم کمتر از ۵ درصد بانک‌ها از بازار ۲۰۰ هزار میلیارد تومانی تأمین مالی زنجیره تامین و عدم حضور مؤثر در بازار ۷۰ هزار میلیارد تومانی استارت‌آپ‌ها را از پیامدهای این رویکرد غیربهینه دانست.
سیدی از پدیده بی‌اعتمادی و کاهش رضایت مشتریان نیز به عنوان نتیجه طبیعی نبود رقابت صحیح یاد کرد.
عضو هیأت مدیره بانک کشاورزی درباره راهکار اصلی جهت برون‌رفت از این وضعیت، ایجاد ارزش جدید در شبکه بانکی و تمرکز بر خلق تقاضاهای نوین را مطرح و تاکید کرد: تداوم جنگ بر سر منابع محدود، بهره‌وری شبکه بانکی را ارتقا نمی‌دهد.
وی خواستار حرکت بانک‌ها به سمت ارزش‌آفرینی انقلابی و نوآوری شد و یکی از مسیرهای مهم دست‌یابی به این هدف را تمرکز بر مدیریت زنجیره‌های تأمین و تأمین مالی آن دانست.
وی با اشاره به تجربه‌های جهانی موفق، توضیح داد که تمرکز بانک‌ها بر مدیریت و تأمین مالی زنجیره تولید و تجارت (SCM و SCF) می‌تواند باعث کاهش ریسک اعتباری و بهبود کیفیت دارایی شود؛ چرا که قراردادهای واقعی میان تأمین‌کننده‌ها و تولیدکنندگان منعقد شده و تبادل وجوه به شکل شفاف و واقعی انجام می‌شود.
سیدی افزود: خود کالاها می‌توانند به عنوان وثیقه نزد بانک‌ها قرار گیرند و ریسک شبکه بانکی را کاهش دهند، پایش مستمر جریان نقدی نیز نقش مهمی در این روند ایفا می‌کند.
به گفته وی، تجربه کشورها نشان داده است که با این سیاست‌ها، نرخ مطالبات معوق بین ۴۰ تا ۶۰ درصد کاهش یافته، نسبت بازده دارایی و سرمایه بانک‌ها افزایش یافته و نرخ بازپرداخت تسهیلات به ۹۰ تا ۹۵ درصد رسیده است.
سیدی همچنین کاهش هزینه‌های عملیاتی بانک‌ها را از دیگر مزایای این رویکرد دانست و گفت: اجرایی شدن واقعی سیاست‌های SCF و SCM منوط به تحول دیجیتال در بانک‌هاست چون روش‌های سنتی کارایی کافی ندارند. حرکت به سمت روش‌های نوین و دیجیتال ضمن افزایش کنترل‌های داخلی، هزینه‌های نظارت بر اعطای تسهیلات را به شدت کاهش می‌دهد و موجب افزایش بهره‌وری می‌شود.
وی با اشاره به تجربیات بین‌المللی تأکید کرد که با اجرای روش‌های نوین و اتوماسیون فرآیندها، کاهش ۳۰ تا ۵۰ درصدی هزینه‌های اداری و افزایش سرعت اعطای تسهیلات از میانگین ۴۵ روز به ۷ تا ۱۰ روز رقم خورده است.
عضو هیات مدیره بانک کشاورزی، متنوع‌سازی سبد درآمدی بانک‌ها از طریق افزایش درآمدهای کارمزدی، بهبود مدیریت نقدینگی و کاهش نیاز به سرمایه در گردش را از دیگر نتایج حرکت به سمت این مدل‌های جدید برشمرد.
وی توضیح داد: با بهبود تجربه مشتری و افزایش سرعت خدمات‌دهی، سطح رضایتمندی مشتریان افزایش می‌یابد و بانک‌ها به جای صرفاً یک موسسه مالی، به شریک استراتژیک مشتریان خود تبدیل می‌شوند؛ امری که می‌تواند پایداری درآمد و منابع بانک را تضمین کند.
سیدی در پایان به نمونه‌های موفق جهانی نظیر بانک نبرد هند که ۴۵ درصد هزینه‌های عملیاتی خود را کاهش، بازده دارایی را تا ۲۲ درصد افزایش و ۶۰ درصد زمان پرداخت تسهیلات را کاهش داده و بانک ABC برزیل که با حضور پررنگ در زنجیره ارزش قهوه ۱۸۰ درصد بازده سرمایه، ۵۰ درصد کاهش ریسک اعتباری و ۹۰ درصد رشد سهم بازار را تجربه کرده است اشاره و تأکید کرد: حرکت بانک‌های ایرانی به سمت SCF و SCM می‌تواند نتایج مشابهی را در ارتقای بهره‌وری رقم بزند.
وی گفت: آنچه اهمیت دارد ایجاد زمینه‌های الزامی برای جهش بهره‌وری در شبکه بانکی کشور است.
