یادداشت /
خانواده اساسی‌ترین نهاد آینده‌ساز در جامعه اسلامی
خانواده مهم‌ترین نهاد اجتماعی است که به رشد و تعالی نسل‌هایی می‌پردازد که باید آینده سازانی برای جامعه باشند. / دین اسلام دین عقل و منطق و کامل‌ترین نقشه راه برای هدایت است.
ایلنا: حقوق متقابل زن و شوهر و فرزندان در خانواده‌ها به طور کامل رعایت می‌شود؟ در این دنیای عظیم، مخلوقات متعددی وجود دارند که به سبک و سیاق خاصی خلق شده‌اند و بنابر نوع خلقتشان، هر یک در جایگاهی قرار دارند. معنای عدالت شاید همین باشد که هرکسی در این دنیا، در جایگاه خود بایستد. اما در میان تمامی کائنات، مهم‌ترین تقسیم بندی میان دو جنس زن و مرد صورت گرفته است و جایگاه زن و مرد تعریف شده است.
کتاب آسمانی ما قرآن وقتی از زنان سخن می‌گوید، به جایگاه مادری اشاره دارد؛ بی‌تردید این موضوع به خاطر نقش مهم و حساس مادری است، مادری را می‌توان به معنای سازندگی دانست. مادری یعنی قلب تپنده‌ای را در دست گرفتن و به آن حیات بخشیدن؛ مادری هنری عظیم و با ارزش بوده و مسئولیتی بزرگ و مهم است، مسئولیتی که یک زن در قبال خویش، خدای خویش، خانواده و جامعه بر عهده دارد.
همین مسئله موجب می‌شود تا درخشان‌ترین نقش یک زن در گستره خلقت که خداوند متعال برای او رقم زده است، نقش مادری و همسری باشد. آنچه مسلم است ایفای شایسته این نقش می‌تواند ضامنی برای سعادت و توفیق بشریت باشد.
ه‌مان طور که می‌دانید خانواده مهم‌ترین نهاد اجتماعی است که به رشد و تعالی نسل‌هایی می‌پردازد که باید آینده سازانی برای جامعه باشند. در نظام خانواده، نقش مادر نقشی اساسی و پر اهمیت است به گونه‌ای که می‌توان گفت سایر نقش‌ها در سایه نقش مادر در خانواده شکل می‌گیرند. اگر در خانواده‌ای، پدر نتواند نقش خود را به درستی ایفا کند، یک مادر این قدرت و توانمندی را دارد که خلأ‌های ناشی از نقش پدری را برای فرزندان، تا حدودی پر کند.
به هر حال تاریخ و تجربه و نظر بسیاری از روان‌شناسان این موضوع را به اثبات می‌رساند که مادر، نقش قلبی تپنده را در سینه خانواده، ایفا می‌کند. اگر تغییر و مشکلی در این زمینه ایجاد شود، حیات سایر اعضای خانواده نیز، به خطر می‌افتد.
خانواده نخستین کانون رشد و آرامش بشری است که مراقبت از آن مسئولیتی سنگین به شمار آمده و موجب نجات از رنج و عذاب دنیوی و اخروی خواهد گردید؛ قرآن کریم و روایت، برای خانواده اهمیت ویژه‌ای قائل شده و احکام و آداب فراوانی برای رشد و بالندگی آن مقرر کرده است.
پیامبر گرامی اسلام صل الله علیه و آل و سلم می‌فرمایند: «بهترین شما کسانی هستند که برای خانواده خود بهترین باشند و من برای خانواده خود بهترین شما هستم».
حضرت امام رضا علیه‌السلام نیز می‌فرمایند: «هر کس روزی را از راه حلالش بجوید و برای خانواده‌اش هزینه کند، مجاهد در راه خداست»
با سیری در بیانات ائمه اطهار در می‌یابیم که خانواده مقدس‌ترین نهادی است که انسان در آن چشم می‌گشاید و روشن است که اسلام به عنوان دین و آیین کامل برنامه‌هایی برای ادارهٔ این نهاد مقدس دارد و برای همهٔ اعضاء، حقوقی و تکالیفی قرار داده است که با اجرای این حقوق و تکالیف خانواده می‌تواند در طی مسیر خود انسان را به سرمنزل کمال بندگی خود برساند. بدون شناخت این حقوق و رعایت وظایف، خانواده رو به نابودی رفته و باید منتظر بد‌ترین ناهنجاری‌ها از همین نهاد باشیم.
در فرهنگ اسلامی اولویت و تقدم خانواده یک اصل به حساب می‌آید و روایات فراوانی به آن دلالت دارند، توصیهٔ رسول خدا این است که هرگاه خدا به یکی از شما خیری عطا کرد ابتدا خود و خانواده‌اش را از آن بهره‌مند سازد.
در اهمیت نیکی به خانواده از سوی همه اعضا می‌توان به این سفارش نبی اکرم(ص) توجه نمود که به امیرالمؤمنین(ع) فرمود: خدمت به خانواده کفاره گناهان بزرگ و موجب فرو نشاندن خشم الهی و مهریه حوریان بهشتی و فزونی حسنات و درجات است‌ای علی به خانواده خدمت نمی‌کند مگر صدیق یا شهید یا مردی که خدا برایش دنیا و آخرت را خواسته.
دین اسلام دین عقل و منطق و کامل‌ترین نقشه راه برای هدایت است. اگر احترام والدین به فرزندان واجب است و گفتن کمترین کلمه ناراحت کننده برای پدر و مادر از گناهان کبیره به حساب می‌آید از آن سوی وظایفی نیز درباره حقوق فرزندان واقع شده است فرزندان امانت الهی و نعمت و نشانه‌های خدا هستند و والدین درباره سلامت و رشد تعلیم و تربیتی آنان مسئولند و در برابر تربیت خوب پاداش و در برابر تربیتی ناصحیح کیفر خواهند دید.
انتخاب نام نیکو، تأمین بهداشت و سلامت او، تغذیه مناسب، تعلیم و تربیت، مهرورزی به وی، اکرام و عزت بخشی و یاری گر او در کارهای نیک از جمله نمونه‌هایی از حقوق فرزندان است.
والدین، با انتخاب اسم نیکو زمینه نهادینه کردن رسم نیکو‌تر را ایجاد می‌نمایند. با توجه به سلامت و بهداشت تنش روح و جانش را پذیرای تعلیم و تربیت آنچه شایسته یک مسلمان است نموده، با لقمه‌هایی که با مهر و مهربانی در کام او می‌گذارند او را متوجه خالق نموده و با عزت و احترام او را به سوی انجام دستورات حضرت حق یاری می‌نمایند و چه زیباست که رسول مهربانی‌ها «ص» می‌فرماید: هرکس به خردسالان ما مهر نورزد و بزرگان ما را احترام نکند از ما نیست.
پدر و مادر اولین آموزگاران انسان در آموزشگاهی به نام خانواده هستند و بدیهی است که آنچه مایه درس است رفتار است نه گفتار معلم. زن و شوهر در تعامل با یکدیگر اگر نتوانند وظایف خود را در قبال دیگری انجام دهند به مشکلات بزرگی برخورد خواهند نمود که فرزندان نیز از تیررس آن در امان نخواهند بود.
احترام به همدیگر، کمک در کار‌ها، عیب پوشانی، مایهٔ آرامش هم گشتن، سنگ صبور شدن همسر، مشوق هم بودن در عبادت خدا، راز داری همدیگر و چندین و چندین حقی که پروردگار برای ادامهٔ این زندگی زیبنده می‌بیند و می‌داند.
علی(ع) می‌فرمایند: روزی پیامبر(ص) وارد منزلمان شد و من در حال عدس پاک کردن بودم و فاطمه در کنار دیگ غذا، حضرت فرمود: علی جان حرفی نمی‌گویم مگر از جانب پروردگارم، هیچ مردمی نیست که در خانه همسرش را یاری دهد مگر اینکه برای او عبادتی فراوان از روزه و شب زنده داری به شمار آید.
و چقدر این عشق باید فروزان و شعله‌ور شود وقتی بفرماید: اگر می‌خواستم به کسی دستور دهم که برای دیگری سجده کند به زن می‌گفتم که برای شوهرش سجده نماید.(اصول کافی ج ۵ ص ۵۸)
رعایت موارد زیر می‌تواند به پیوند بیشتر همسران بینجامد:
*ارتباط کلامی صمیمانه: یکی از مواردی که در تحکیم روابط زن و شوهر بسیار موثر است ارتباط کلامی و نوع محبت و مبادله کلمات و حرف‌هایی است که در طول شبانه روز بین زن و شوهر مطرح می‌شود.
مصادیق ارتباط کلامی صمیمانه: «مزاح و شوخی»، «تمجید و تعریف از یکدیگر» و «با کلمات زیبا همدیگر را صدا کردن»
*زمانی را برای صحبت کردن برای همسر اختصاص دهید: همسران پرمشغله اصولاً از محبت کردن غافل می‌شوند. در نهایت از نظر احساسی فاصله‌ای میان آن‌ها ایجاد می‌شود و پر کردن این خلاء کاری دشوار است. بهترین راه حل برای جلوگیری از این فاصله، اختصاص روزانه چند دقیقه برای صحبت کردن با هم است.
*از کنجکاوی بیش از حد بپرهیزید: اگر احساس کنید که همسرتان رازی را از شما مخفی می‌کند، به دنبال یافتن سرنخ به سراغ اوراق خصوصی او نروید. باز کردن نامه‌های طرف مقابل یا خواندن دفتر یادداشت وی و به سراغ کیف او رفتن نقص مالکیت و حدود اوست، بگذارید تا او در زمانی که احساس می‌کند مناسب است حقیقت را به شما بگوید.
* از اعتماد همدیگر سوء استفاده نکنیم: اغلب همسران از اسرار به عنوان حربه‌ای علیه یکدیگر استفاده می‌کنند. یک وکیل به همسر خود گفته بود که با همکارانش مشکل دارد مدتی بعد که آن دو با یکدیگر بحثکردند، همسرش به او گفت: «می‌بینی هیچ کس نمی‌تواند با تو کنار بیاید»، این سوء استفاده از اسرار همسر، اعتماد به همدیگر را کمتر می‌کند.
*نسبت به هم صداقت داشته باشید: صداقت زیربنای زندگی است و همه صفات عالیه در آن نهفته است. صداقت نهایت شکوفایی عزت در زندگی یک زن و شوهر است. عدم صداقت و دو رویی، آفت بزرگ خانواده است که زن و شوهر می‌توانند از روز اول با عهد و پیمان بر اینکه زیر بنای زندگیشان صداقت باشد، این آفت را دور کنند.
* گذشت در برابر لغزش‌ها: برای افرادی که مدت‌ها با یکدیگر زندگی می‌کنند سر زدن لغزش و اشتباه و خطا امری عادی و متعارف است. بنابراین لازم است با عفو و گذشت از خطا‌ها و اشتباهات یکدیگر چشم پوشی نمایند و آن‌ها را به رخ طرف مقابل نکشند.
زندگی در بهشت(سبک زندگی از دیدگاه مقام معظم رهبری «مد ظله العالی»)
سرتیپ دوم پاسدارمحسن حسن خانی،(فرماندهی انتظامی استان کردستان)
