مشق همبستگی در «پتروبراس»/ وقتی بازنشستگی به خط قرمز اعتصاب تبدیل میشود
بحران در غول نفتی برزیل با تعلیق اعتصاب وارد فاز جدیدی شد. این گزارش، روایتی است از ایستادگی در برابر کاهش ۲۰ درصدی مستمریها و استفاده ابزاری از نیروهای پیمانکاری؛ تجربهای جهانی که ثابت میکند بدون اتحاد تشکلهای مستقل، مطالبات معیشتی در هزارتوی سوءمدیریتهای دولتی بلعیده خواهد شد.
به گزارش خبرنگار ایلنا، یک هفته پس از آنکه موتورهای صنعت نفت برزیل در اعتراض به سیاستهای ریاضتی از حرکت ایستادند، فدراسیون واحد نفتگران (FUP) از تعلیق مشروط اعتصاب خبر داد. این عقبنشینی تاکتیکی، نه به معنای پایان بحران، بلکه هشداری است برای «پتروبراس»؛ شرکتی که حالا باید بین سودآوری تجاری و امنیت معیشتی ۵۰ هزار بازنشستهاش، یکی را انتخاب کند.
مناقشه اخیر در شرکت دولتی نفت برزیل (Petrobras) فراتر از یک چانهزنی معمول بر سر درصد افزایش دستمزد بود. اینبار، نقطه جوش اعتراضات در «صندوقهای بازنشستگی» قرار داشت؛ جایی که کسریهای مالی انباشته، تهدیدی ۲۰ درصدی را متوجه سفرههای بازنشستگان کرده است.
ریشه بحران؛ وقتی «پتروس» خالی شد
اعتصاب ۱۵ تا ۲۲ دسامبر ۲۰۲۵ (۲۴ آذر تا ۱ دی ۱۴۰۴)، واکنشی مستقیم به بنبستی دو و نیمساله بود. صندوق بازنشستگی کارکنان پتروبراس موسوم به «پتروس» (Petros)، با حفرههای مالی عمیقی روبروست. مدیریت شرکت راهکار را در کاهش خدمات و افزایش سهم پرداختی اعضا میدید، اما کارگران معتقدند تاوان سوءمدیریتهای کلان و سرمایهگذاریهای غلط سالهای گذشته نباید از جیب نیروی کار و مستمریبگیران پرداخت شود. اتحادیه FUP با استراتژی «دفاع از آینده»، اعلام کرده است که هرگونه توافق دستمزدی بدون تضمین کتبی برای رفع کسری صندوق پتروس و لغو کاهش مستمریها، فاقد اعتبار است.
از سکوها تا پالایشگاهها؛ فلجسازی هوشمند
برخلاف اعتصابات سنتی، کارگران نفت برزیل اینبار نقاط استراتژیک را هدف گرفتند. تمرکز اعتصاب بر حوضه نفتی «کامپوس» (Campos Basin) - شاهرگ حیاتی تولید نفت این کشور - و توقف فعالیت در ۸ پالایشگاه و ۲۴ سکوی دریایی، پیامی روشن داشت: بدون کارگران، شیرهای نفت باز نخواهد ماند.
بازی با آتش؛ ایمنی قربانی سیاستهای «اعتصابشکنانه»
یکی از نگرانکنندهترین ابعاد این مناقشه، اصرار مدیریت پتروبراس بر تداوم تولید به هر قیمت و توسل به «نیروهای اعتصابشکن» بود. استفاده از نفرات جایگزین که اغلب فاقد تجربه و تخصص نیروهای اصلی هستند، اگرچه صادرات را روی کاغذ حفظ کرد، اما در عمل ایمنی تأسیسات را به لبه پرتگاه برد. گزارشهای تأیید شده از نشت گاز در سکوی P-40 در روزهای اوج اعتصاب، مهر تأییدی بر هشدارهای اتحادیه بود. فعالان کارگری معتقدند رویکرد اعتصابشکنانه مدیریت و جایگزینی نیروهای متخصص معترض با افراد متفرقه در محیطهای پرخطر فراساحلی (Offshore)، بازی با جان انسانها برای حفظ آمار تولید است.
پایان یک پرده، آغاز پرده دیگر
اگرچه در روز ۲۲ دسامبر، هیئت مدیره اتحادیه با پذیرش پیشنهاد اصلاح شده کارفرما، چراغ سبزِ پایان اعتصاب را نشان داد، اما فضا همچنان ملتهب است. این توافق شکننده، مشروط به تصویب نهایی در مجامع کارگری است. کارگران صنعت نفت برزیل با این اعتصاب یک هفتهای خط قرمزی پررنگ ترسیم کردند: «بحران بازنشستگی، خط پایان مذاکره است.» حال باید دید آیا مدیریت پتروبراس در آستانه سال جدید میلادی و فشارهای سیاسی احتمالی با نزدیک شدن به انتخابات ۲۰۲۶، راهکاری پایدار برای پر کردن حفرههای صندوق بازنشستگی ارائه میدهد یا این آتشبس، تنها آرامش قبل از طوفان بعدی خواهد بود.
