قیمت برق و گاز صنایع کشور در برخی ماه‌ها بالاتر از نرخ جهانی است/ مصرف برق فولاد مبارکه پایین‌تر از میانگین جهانی

با توجه به وضعیت کنونی صنعت فولاد و انرژی کشور در سال ۱۴۰۴ و در آستانه به پایان رسیدن فصل تابستان، محدودیت‌های شدید برق همچنان ادامه دارد و تأثیر قابل توجهی بر تولیدات صنعتی، به ویژه فولاد، گذاشته است.

طی سال‌های گذشته، محدودیت‌ها به شدت افزایش یافته و حتی در شهریورماه، با کاهش دما، این محدودیت‌ها حفظ و در برخی موارد شدیدتر شده است. خوشبختانه، با احداث نیروگاه‌های حرارتی و فاز اول نیروگاه خورشیدی فولاد مبارکه، بخش عمده‌ای از نیازهای انرژی این گروه بزرگ صنعتی تأمین شده است.

وی افزود: در تیرماه و مردادماه سال جاری، ۵ تا ۱۰ درصد از شبکه سراسری انرژی مصرف می‌شد، اما در شهریورماه این میزان به صفر رسید که نشان‌دهنده شدت محدودیت‌هاست. طبق اعلام وزارت نیرو، تولید نیروگاه‌های برق‌آبی کاهش یافته و این محدودیت‌ها بر صنایع، به‌خصوص فولاد، تأثیرگذار است.

با این حال، برنامه‌ریزی‌ها نشان می‌دهد که می‌توان در سال جاری نیز تولید را حفظ کرد، هرچند افزایش قابل توجهی در تولید انتظار نمی‌رود. هدف اصلی، افزایش تولید نیروگاه‌های خورشیدی و حرارتی برای کاهش وابستگی به شبکه سراسری و جبران عقب‌ماندگی‌های تولید است تا بتوان به سهامداران و صنایع استراتژیک مانند فولاد و پتروشیمی اطمینان داد که میزان تولید فولاد در حفظ خواهد شد. 

ایشان خاطر نشان کرد: یکی دیگر از چالش‌های مهم، افزایش قیمت حامل‌های انرژی مانند برق و گاز است. کشور ما براساس مزیت داشتن منابع گاز طبیعی، صنایع خود را پایه‌ریزی کرده است؛ فعالیت نیروگاه‌های کشور عمدتاً بر پایه گاز صورت می‌گیرد و صنایع فولاد و پتروشیمی نیز بر مبنای گاز ساخته شده‌اند.

بنابراین، سیاست‌ها در حوزه قیمت‌گذاری باید براساس این مزیت باشد، نه براساس مقایسه با کشورهای واردکننده انرژی مثل اروپا یا آمریکا، چراکه در صورت هم‌تراز کردن قیمت‌ها، صنایع استراتژیک مانند فولاد، پتروشیمی و سیمان دچار افول می‌شوند و سرمایه‌گذاری در این حوزه‌ها کاهش می‌یابد.

وی گفت: در حال حاضر، قیمت گاز و برق صنایع در برخی ماه‌ها بالاتر از قیمت‌های کشورهای حوزه خلیج فارس و واردکنندگان گاز مانند آمریکا و کانادا است که این یک زنگ خطری است و نیازمند حمایت سیاست‌گذاران است. در کنار این موارد، موضوع استانداردهای انرژی و پیاده‌سازی استانداردهای جدید مطرح است.

در چند سال اخیر، قوانین متعددی در این حوزه تصویب شده که هرکدام بر افزایش هزینه‌های انرژی و قیمت تمام‌شده محصولات تأثیر گذاشته‌اند؛ به‌عنوان نمونه، قانون حمایت از مصرف انرژی، هزینه انتقال و توزیع گاز و آیین‌نامه‌های جدید مصرف انرژی، همگی هزینه‌های صنعت را افزایش داده‌اند.

نگرانی اصلی این است که استانداردهای مصرف انرژی در ایران با استانداردهای جهانی متفاوت است؛ در دنیا، معیاری برای صرفه‌جویی در مصرف انرژی وجود دارد که صنعت را تشویق می‌کند تا مصرف خود را کاهش دهد، اما در ایران، هم قیمت‌های حامل‌های انرژی جهانی هستند و هم جریمه‌های سنگین برای عدم رعایت استانداردها اعمال می‌شود، در حالی که مشکلاتی مانند تحریم‌ها، عدم دسترسی به فناوری‌های روز، مشکلات ارزی و عدم امکان واردات تجهیزات، روند هم‌راستا با استانداردهای جهانی را دشوار می‌سازد.

وی اذعان داشت: در حوزه مصرف، فولاد مبارکه در حال حاضر مصرف ویژه انرژی حدود ۲۳ گیگاژول به ازای تولید هر تن فولاد دارد که نسبت به میانگین جهانی (۱۸ تا ۳۰ گیگاژول) عدد قابل قبولی است. همچنین، مصرف آب فولاد مبارکه رکورد ۲.۲ لیتر به ازای تولید هر کیلوگرم فولاد خام را دارد و قصد دارد این عدد را بهبود بخشد.

در مصرف گاز نیز این شرکت از گاز به‌عنوان خوراک و ماده اولیه در فرآیند تولید آهن اسفنجی استفاده می‌کند که نشان‌دهنده پایه‌ریزی مناسب و استفاده از تکنولوژی روز دنیاست.

در کل، استانداردهای مصرف انرژی در فولاد مبارکه بر اساس فرآیندهای مختلف، در حدود ۲.۲ تا ۲.۳ گیگاژول است که در مقایسه با سال‌های قبل، با توجه به پروژه‌های بهینه‌سازی و جایگزینی پساب‌های صنعتی و شهری، کاهش یافته است.

مدیر انرژی و سیالات فولاد مبارکه در پایان گفت: فولاد مبارکه برای اجرای پروژه‌های بهینه‌سازی مصرف انرژی سرمایه‌گذاری‌های قابل توجهی انجام داده است؛ پروژه‌هایی همچون جایگزینی پساب‌های صنعتی و شهری، سیستم‌های هیبریدی و کولینگ‌تاورها که نقش مهمی در کاهش مصرف انرژی و بهبود کارایی فرآیندهای فولادسازی دارند ازجمله این پروژه‌هاست.

در مجموع، با توجه به محدودیت‌های انرژی و چالش‌های سیاست‌گذاری، تمرکز بر فناوری‌های نوین و بهبود استانداردهای مصرف، کلید موفقیت در حفظ و توسعه صنعت فولاد در کشور است.