در نشست رسانه‌ای نمایشگاه کتاب تهران مطرح شد؛
جدا کردن بخش فروش از نمایشگاه کتاب در کوتاه‌مدت ممکن نیست/ضمانت اجرایی واگذاری کمیته تبلیغات به صنف
از صربستان که کشور میهمان است یک هیئت ۳۰ نفره شامل وزیر فرهنگ، رئیس کتابخانه ملی و تعدادی از اهالی قلم و یک گروه موسیقی به تهران آمده است. شهر تونس نیز به عنوان شهر میهمان در سطح وزیر فرهنگ یا معاون وزیر فرهنگ به علاوه هیئتی ۱۸ نفره از نویسندگان، ناشران و هنرمندان خود شرکت می‌کنند.
به گزارش خبرنگار ایلنا، نشست خبری سی و یکمین نمایشگاه بین المللی کتاب تهران اردیبهشت ماه با حضور مسئولان نمایشگاه برگزار شد.
محسن جوادی (رئیس نمایشگاه کتاب تهران) گفت: نمایشگاه کتاب یک رویداد فرهنگی و نمایشگاهی بزرگ است که در آن مجموعه بسیار گسترده‌ای از فعالیت‌های فرهنگی را نیز در کنار بحث فروش کتاب شاهد هستیم. آشنایی نسل جوان با نویسندگان، ناشران و کتاب‌های تازه منتشر شده بخشی از این فعالیت‌ها است. علاوه بر اینها کمیته‌های علمی فرهنگی، بین‌الملل و اطلاع‌رسانی به‌صورت مستقیم به کار فرهنگی مشغول هستند.
این مدیر فرهنگی ادامه داد: همچنین معاونت سعی کرده در چارچوب ضوابط آیین‌نامه یا بالادستی که سیاست‌های دکتر صالحی نیز بر همین اساس است بخش عمده‌ای از فعالیت‌های نمایشگاه را به صنف واگذار کند و خود تشکل‌ها اجرای نمایشگاه را برعهده بگیرند. طبعا در این مسیر نواقصی نیز وجود داشته که با استفاده از نظرات صاحبنظران و کارشناسان سعی در حل آن داریم تا در دوره‌های بعد با مشارکت جدی‌تر بخش خصوصی نمایشگاه را برگزار کنیم و ما خودمان صرفا نقش نظارتی و حمایتی داشته باشیم.
جوادی تاکید کرد: به‌رغم نگرانی‌ها از نظر مکان نمایشگاه به همت مسئولان مصلی و همکاران ما در موسسه نمایشگاه‌ها و مشارکت خود صنف این نگرانی برطرف شد و خوش‌بین هستیم که امسال نمایشگاه پرشکوه و خاطره‌انگیز داشته باشیم.
امیرمسعود شهرام‌نیا (قائم مقام نمایشگاه بین‌المللی کتاب) نیز با اشاره به شعار نمایشگاه گفت: شعار نه به کتاب نخواندن با هدف تقویت فرهنگ کتابخوانی و فاصله گرفتن از عدم حضور کتاب در سبد کالای خانوار انتخاب شد. امسال باتوجه به تقارن میلاد امام زمان (عج)، روز معلم و چهلمین سالگرد پیروزی انقلاب اسلامی برنامه‌های متنوعی تدارک دیده شده است. از چهار سال قبل تاکنون اولویت کلان ما مشارکت صنف و واگذاری امور اجرایی به آنهاست که عملیاتی و نهادینه شده است.
شهرام‌نیا سپس با اشاره به وجه بین‌المللی نمایشگاه کتاب تهران گفت: دیپلماسی فرهنگی یعنی ایجاد گفت‌وگوی بهتر با جهان بر منبای فرهنگ و کتاب ازجمله برنامه‌ها و اهداف ماست. انتخاب کشور میهمان، شهر میهمان، بورسیه کردن متخصصین نشر سایر کشورها در همین راستاست که سال به سال تقویت شده است. نمایشگاه ما جدا از وجه فروشگاهی یک وجه نمایشگاهی و بین‌المللی مهم هم دارد که باید مورد توجه قرار بگیرد.
او ادامه داد: بخش فروشگاهی نمایشگاه امسال در متراژی بیش از ۱۳۰ هزار متر مربع که ۷۵ درصد آن فضاهای اصلی و مسقف هستند برگزار می‌شود البته هنوز تا شرایط ایده‌آل و مطلوب فاصله داریم علاوه بر بخش عمومی بخش اعظمی از ناشران کودک ناشران خارجی و بخش بین‌الملل ما به‌طور کامل در فضاهای دائمی جانمایی شده‌اند اما ناشران دانشگاهی ناشران دیجیتال و بخشی از ناشران کودک در فضاهای موقت غرفه‌های خود را دایر می‌کنند.
مدیرعامل موسسه نمایشگاه فرهنگی ایران سپس در توضیح بیشتر وجه بین‌المللی نمایشگاه کتاب تهران گفت: تاکنون حضور ۵۳ کشور در نمایشگاه امسال قطعی شده که احتمالا افزایش هم پیدا می‌کند. حضور خود ناشران خارجی یا نمایندگانی از آنها مثل هر سال در بخش ناشران خارجی نهایی شده است. از صربستان که کشور میهمان است یک هیئت ۳۰ نفره شامل وزیر فرهنگ، رئیس کتابخانه ملی و تعدادی از اهالی قلم و یک گروه موسیقی به تهران آمده است. شهر تونس نیز به عنوان شهر میهمان در سطح وزیر فرهنگ یا معاون وزیر فرهنگ به علاوه هیئتی ۱۸ نفره از نویسندگان، ناشران و هنرمندان خود شرکت می‌کنند. از ایتالیا نیز رئیس نمایشگاه تورین و مشاور وزیر فرهنگ با هیئتی چهار نفره در نمایشگا ه تهران حاضر خواهند بود. علاوه بر اینها از آلمان، چین، عمان، مجارستان، اتریش، روسیه و عتبات عالیات میهمانانی خواهیم داشت.
قائم مقام نمایشگاه بین‌المللی کتاب تهران همچنین با اشاره به بخش بازار جهانی کتاب اظهار داشت: امسال نیز بازار جهانی کتاب با حضور آژانس‌های ادبی و بخش جدید تصویرگران در نمایشگاه دایر خواهد بود. در مجموع بیش از ۲۰۰۰ ناشر در این دوره از نمایشگاه ثبت نام کردند و فعالیت‌های فرهنگی خوبی ازجمله در سرای اهل قلم نیز تدارک دیده شده است. در سرای اهل قلم ۶۰ برنامه برپا می‌شود و سالن کارنامه نشر و سالن اردیبهشت نیز دایر خواهند بود.
یحیی دهقانی معاون اجرایی نمایشگاه نیز با اشاره به واسپاری امور اجرایی این رویداد به صنف گفت: چهار سال است نمایشگاه با مشارکت صنف برگزار می‌شود دو سال پیش با انتخاب و درخواست خود صنف شهر آفتاب با عنوان محل دائمی نمایشگاه معرفی شد که متا سفانه آنچه باید باشد نبود و ما امسال مجدد به خواست خود صنف به مصلا بازگشتیم و امیدواریم از مصلی ناراضی نباشیم در مجموع از ۱۵ کمیته نمایگشاه ۷ کمیته آن به صنف واگذار شده است که کمیته‌های ناشران داخلی، ناشران خارجی، تبلیغات، پشتیبانی، اجرایی و رفاهی، اطلاع‌رسانی و فرهنگی هستند. امسال کمیته تبلیغات نیز به بخش خصوصی و صنف واگذار شده و صنف به عنوان پیمانکار وارد عمل شده است امیدواریم کم کم دیگر امور نیز به صنف واگذار شود و این اراده را در وزارت ارشاد می‌بینیم.
دهقانی سپس آماری از تعداد غرفه‌ها و ناشران حاضر در این دوره از نمایشگاه ارائه داد و گفت: تمام غرفه‌های داخلی به خارجی تحویل شده و مرحله ساخت غرفه‌ها در جریان است. ناشران آموزشی در طبقه همکف رواق غربی مستقر شده‌اند که در این بخش 113 ناشر 15 هزار و 633 عنوان کتاب عرضه می‌کنند. ناشران دانشگاهی نیز در هفت چادر در شرق مصلی جانمایی شده‌اند که در این بخش 501 ناشر 64 هزار و 444 عنوان کتاب عرضه می‌شود. ناشران کودک و نوجوان نیز در صحن مصلی و رواق شرقی حضور دارند و در این بخش 33 هزار عنوان کتاب توسط 288 ناشر در معرض دید مراجعان قرار می‌گیرد. هزار و 147 ناشر عمومی نیز در شبستان 86 هزار عنوان کتاب به نمایشگاه می‌آورند. در مجموع در این دوره 250 هزار عنوان کتاب عرضه می‌شود.
او ادامه داد: در بخش لاتین نیز 64 ناشر 120 هزار عنوان کتاب و در بخش عربی 86 ناشر 37 هزار و 500 عنوان کتاب عرضه می‌کنند که در مجموع ناشران بخش خارجی 150 هزار عنوان به نمایشگاه می‌آورند. به‌صورت کلی دو هزار و 50 ناشر داخلی و 133 ناشر خارجی در نمایشگاه کتاب سی و یکم حضور دارند که البته 25 ناشر از ناشران خارجی نمایندگی محسوب می‌شوند تعداد غرفه‌ها نیز هزار و 690 غرفه است که احتمالا افزایش پیدا می‌کند. در بخش ناشران دیجیتال نیز در مساحتی هزار و 300 متر مربعی در شمال نمایشگاه 80 ناشر حضور دارند. علاوه بر اینها شهرداری و باغ کتاب نیز غرفه‌های مجزا به خود دارند.
معاون اجرایی نمایشگاه کتاب افزود: کمیته بین‌الملل نمایشگاه نیز با دعوت از اهالی قلم و نشر کشورهای دیگر فعالیت‌های خوبی تدارک دیده است در مجموع کمیته علمی - فرهنگی در فضای چهار هزار مترمربعی سخنرانی‌ها و نشست‌های متنوعی برگزار می‌کنند.
همایون امیرزاده (سخنگوی نمایشگاه کتاب و رئیس هیات رسیدگی به تخلفات نمایشگاه) نیز در این نشست گفت: سامانه حمایتی و نظارتی تدارک دیده و فعال شده است که براساس آیین‌نامه نمایشگاه عمل می‌کند. از دو سال گذشته معاونت فرهنگی به دنبال اصلاح زیرساخت یارانه‌ای‌های نشر بوده و اقداماتی در این مورد صورت داده است. در مورد بن‌کارت‌های خرید کتاب جمعیت هدف پنج میلیونی متصور هستیم که اگر برای هر کدام تنها 50 هزار تومان هم درنظر بگیریم بودجه‌ای بالغ بر 250 میلیارد تومان نیاز است که دو برابر بودجه معاونت فرهنگی محسوب می‌شود. ما هشت میلیارد تومان در اختیار داریم که به خوبی فاصله مطالبات از داشته‌ها را نشان می‌دهد یعنی با این شیوه ما تنها دو درصد از جمعیت هدف را می‌توانیم تحت پوشش قرار دهیم. البته تمهیداتی اندیشیده شده تا بخش‌هایی از این حمایت‌ها در نمایشگاه‌های استانی و طرح‌های حمایتی فصلی ارائه شود تا عدالت برقرار گردد.
امیرزاده تاکید کرد: تا امروز 152 هزار و 414 نفر موفق شدند بن‌کارت‌های خود را دریافت کنند. امسال برای بالا بردن ضریب ایمنی و پایین آوردن ضرایب تخلف از روش تکمیلی مثل کارت‌های NFC و کارت‌های هوشمند که با همکاری سازمان ثبت احوال محقق شد استفاده کردیم. 10 هزار نفر از اهالی قلم نیز با اعتبار 2.5 میلیارد تومانی شارژ می‌شوند که تقریبا سهم هر کس 250 هزار تومان خواهد بود. از دیگر هدف‌های ما تجهیز کتابخانه‌های مدارس شهر تهران است که 500 واحد آموزشی به انتخاب خودِ وزارت آموزش و پرورش برای این منظور درنظر گرفته شده است و یک میلیارد و 500 میلیون تومان نیز معاونت برای این مورد هزینه کرده است. از سوی نهادها و ارگان‌ها نیز 310 درخواست بن مشارکتی ثبت شده که سهم مشارکت معاونت 25 درصد خواهد بود تاکنون سهم آورده موسسات چهار میلیارد تومان و سهم معاونت یک میلیون تومان است. البته چهار میلیارد و 200 میلیون تومان نیز در انتظار پرداخت است و چهار میلیارد و 600 تومان نیز در انتظار تایید که در مجموع آورده سازمان‌ها می‌تواند به گردش مالی نمایشگاه کمک خوبی کند.
امیرزاده در توضیحی درباره تعلیق آرای ناشران نیز گفت: هیچ کدام از آرا لغو نشده‌اند بلکه تعلیق شده‌اند یعنی فرصتی دوباره به این ناشران داده شده تا امکان حضور در نمایشگاه داشته باشند که همین هم پس از احراز صداقت در عدم تکرار تخلف بوده است البته تخلفاتی مثل تکثیر غیرقانونی کتاب‌های ناشران، تکثیر ترجمه‌های غیرمجاز و... در این دایره قرار نگرفتند. با این تعلیق آرای صادر شده نمایشگاه سال گذشته تا نمایشگاه سی و دوم ادامه دارد. سامانه رصد بن‌کارت‌ها نیز از روز اول نمایشگاه فعال می‌شود و فعالیت‌های دستگاه حوزه غرفه‌ها را کنترل می‌کند هدف ما آرامش صنفی و اقتصادی در نمایشگاه است و با جدیت به دنبال حمایت از ناشران حرفه‌ای هستیم.
حسین صفری (مدیر کمیته رفاهی و اجرایی) نیز در توضیحی درباره خدمات رفاهی در نظر گرفته شده، گفت: باتوجه به اضافه شدن فضاهای جدید مصلی احساس می‌کردیم اولین تجربه ما در برگزاری نمایشگاه کتاب است و با دقت بحث‌های مربوط به امنیت را پیگیری کرده‌ایم. همکاری‌های خوبی نیز در زمینه‌های حمل ونقل ازجمله در نظر گرفتن ایستگاه‌های اتوبوس و تاکسی و اضافه کردن قطار در ایستگاه‌های مترو مصلی و بهشتی اندیشیده شده است همچنین تعدادی ون از مبادی ورودی مصلی بازدیدکنندگان را به محوطه‌های نمایشگاهی می‌رسانند. استقرار بخش‌های خدماتی رفاهی مثل مواد غذایی، کیک و پست نیز درنظر گرفته شده است. مسائل مربوط به برق و مخابرات نیز پیگیری و نهایی شده. امسال استراحتگاه‌ها را نیز مجهز به وای‌فای رایگان کرده‌ایم.
در ادامه نشست و در جریان پرسش و پاسخ خبرنگاران دهقانی در توضیحی درباره انتقاد ناشران پزشکی به نحوه جانمایی گفت: مجری قسمت دانشگاهی انجمن ناشران دانشگاهی است، اعتراض ناشران پزشکی به این مورد بود که گویا قرار بوده اجرای مستقلی داشته اما به دلیل کمبود فضا محقق نشده ما اعتراض آنها را شنیدیم و نظارت‌های لازم را صورت دادیم.
همایون امیرزاده نیز در پاسخ به سوالی درباره تخصیص بودجه به بن‌های دانش‌آموزی اظهار داشت: علت اینکه سال گذشته بخشی از بودجه در این حوزه جذب نشد این بود که اطلاعاتی مثل شماره دانش‌آموزی آمار لازم را نداشتیم و درثانی قرار شد این کار با همکاری آموزش و پرورش و با تجهیز مدارس شهر تهران ساماندهی شود در هر صورت باتوجه به زیرساخت کتابخانه مدارس امری بسیار مهمی است.
امیرزاده درباره کف عناوین درنظر گرفته شده در آیین‌نامه گفت: براساس آیین‌نامه هر ناشر در بخش بزرگسال 40 عنوان و در بخش کودک 45 عنوان باید منتشر کرده باشد تا بتواند در خواست غرفه کند. البته چنانچه ناشران خوبی باشند که کارهای باکیفیت ارائه می‌دهند اما زیر این تعداد عنوان اثر منتشر کردن بعد از بررسی در کمیته‌ای که درنظر گرفته شده مجوز حضور در نمایشگا ه را پیدا می‌کنند.
او درباره واسپاری کمیته تبلیغات و بازرگانی به صنف و نگرانی‌ها بابت اینکه همچون سال گذشته سودآوری نداشته باشد، بیان کرد: فکر می‌کنم صنف ما آنقدر به بلوغ و بالندگی رسیده که می‌تواند کمیته تبلیغات را نیز در اختیار بگیرد چشم‌انداز معاونت فرهنگی نمایشگاه مستقل از دولت است و استقلال از دولت جز با درآمدزایی محقق نمی‌شود تا زمانی که صنف به درآمدزایی نرسد نیازمند کمک دولت خواهد بود. البته تا همین امروز و حتی پیش از شروع نمایشگاه صنف از تعهد 4 میلیارد تومانی خود 900 میلیون تومان را پرداخت کرده و فکر نمی‌کنم برای پرداخت مابقی نیز مشکلی به وجود آید.
امیرمسعود شهرام‌نیا نیز با اشاره به مساله به وجود آمده بر سر تعرفه فضاهای غیرمسقف یادآور شد: قرار بود در قسمت‌های غیرمسقف افزایش تعرفه نداشته باشیم و اصولا افزایش تعرفه تنها برای متراژهای بالا و برای تشویق به درخواست غرفه‌های کوچک‌تر باشند منتها به دلیل شیوه پرداخت آنلاین و بحث نرم‌افزاری چنین مساله‌ای به وجود آمد که پرداخت‌های اعضای عودت داده می‌شود.
شهرام‌نیا درباره بازدهی دعوت از کشورهای دیگر به عنوان میهمان ویژه نیز گفت: میهمان ویژه در بسیاری از نمایشگاه‌های معتبر دنیا وجود دارد که به منظور فرهنگ و ادبیات کشورهای دیگر اتفاق می‌افتد ما امیدواریم میهمان ویژه نمایشگاه کتاب تهران آرام آرام به سمت ارز آوری پیش برود. هر چند در حال حاضر نیز ارزآوری دارد در مورد سال گذشته در کشور ایتالیا شاهد بودیم این حضور باعث شد سه ناشر ایتالیایی به صورت تخصصی به انتشار و ترجمه آثار ایرانی اقدام کنند و یکی از این ناشران که امسال بورسیه شد از سال گذشته تاکنون 10 عنوان کتاب ایرانی را ترجمه و منتشر کرده است. در حال حاضر جدا از میهمان ویژه 107 نفر میهمان خارجی نیز حضور خواهند داشت و تعداد قابل توجهی نیز به دعوت خود ناشران به نمایشگاه می‌آیند که این یعنی پررنگ بودن بعد بین المللی نمایشگاه است.
محسن جوادی در پاسخ به سوال خبرنگار ایلنا درباره حمایت‌های درنظر گرفته شده برای ناشرانی که امسال صرفا برای نمایش در نمایشگاه شرکت می‌کنند و اینکه آیا برنامه‌ای برای افزایش چنین شیوه از حضور در نمایشگاه وجود دارد گفت: همه ما تاکید داریم که نمایشگا ه باید از بخش فروشگاهی فاصله بگیرد اما در کوتاه مدت نمی‌توان مقوله فروش را از نمایشگاه کتاب جدا کرد باید به سمت تقویت کارهای فرهنگی جایگزین برویم و در کنارش فکری برای حل مساله فروش کتاب در جایی دیگر کنیم.
شهرام‌نیا نیز در همین باره تاکید کرد: بر اساس گزارش‌ها تا 20 درصد گردش مالی صنعت نشر در نمایشگاه اتفاق می‌افتد و این یعنی حذف یک باره این رقم لطمه به این صنعت را به دنبال خواهد داشت و باید با احتیاط عمل کنیم مضاف بر اینکه عمده فروش در نمایشگاه مربوط به ناشران عمومی و کودک است و با حذف فروش این ناشران هستند که لطمه می‌بینند و گرنه ناشران آموزشی و دانشگاهی فصل‌های فروش خودشان را دارند.
یحیی دهقانی نیز در تکمیل این توضیحات اضافه کرد: فروش کتاب به کتابفروشی‌ها نقدی نیست و بازگشت سرمایه کتابفروش هشت تا نه ماه طول می‌کشد و باید این مسائل را برای کمک به کتابفروشی‌ها حل کنیم اگر همین امروز از ناشران آمار بگیریم بالای 90 درصد درخواست فروش در نمایشگاه کتاب را دارند. منتهی همین تعدادی که به عنوان عرضه و نمایش در این رویداد حضور د ارند از تسهیلاتی بهره‌مند می‌شوند مثل اینکه مصوب شده پنج درصد از فضای هر بخش در اختیار ناشرانی که قصد فروش ندارند قرار بگیرند و درخواست برای این فضاها رایگان خواهد بود.
دهقانی درباره کمیته تبلیغات و بازرگانی نیز اظهار داشت: ما برای قبول این مسئولیت تعهد داده‌آیم و حالا که به صنف اعتماد شده تمام تلاش خود را انجام می‌دهیم و تا آغاز نمایشگاه نیز سند مالی یا مبلغ نقد تعهد به عنوان تضمین پرداخت می‌شود. دو و نیم میلیارد تومان تنها بابت تبلیغات در مصلی هزینه می‌شود.
شهرام‌نیا در پایان با اشاره به حادثه پیش آمده برای یکی از کامیون‌های کتاب از کشور لبنان در ترکیه گفت: متاسفانه یکی از کامیون‌ها که بار کتاب داشته و از مبدا لبنان به سمت تهران حرکت کرده بوده در ترکیه دچار حادثه شده که متاسفانه در این حادثه ناگوار راننده کامیون جان خود را از دست داده و کتاب‌ها نابود شدند و چند ناشر لبنانی آسیب دیدند. البته فکر نمی‌کنم این مساله آسیب جدی به بخش عربی نمایشگاه بزند و ناشران و کامیون هم بیمه بودند.
