عدم هم‌افزایی میان دستگاه‌های فرهنگی کشور مهم‌ترین چالش در دیپلماسی فرهنگی است

به گزارش ایلنا، علی اکبر طالبی‌متین رایزن سابق فرهنگی جمهوری اسلامی ایران در جمهوری قزاقستان که به تازگی ماموریت خود را در قزاقستان به پایان برده است، با اشاره به موقعیت استراتژیک قزاقستان به عنوان نهمین کشور وسیع جهان با مرز ۷۵۰۰ کیلومتری با روسیه – طولانی ترین مرز خشکی جهان ثبت شده در رکوردهای گینس - و حضور بیش از ۱۳۸ ملیت و گروه قومی در آن، اظهار داشت: ریشه های فرهنگی، دینی و تاریخی مشترک میان ایران و قزاقستان، روابط دو کشور را روز به روز در مسیر توسعه و پیشرفت سوق داده است.

طالبی‌متین با بیان اینکه مهمترین دستاورد مأموریت خود در قزاقستان، ارائه تصویر واقعی و حقیقی از ایران و پیام انقلاب اسلامی بوده است، افزود: در برابر سونامی تبلیغات رسانه های معاند غربی و رژیم صهیونیستی، با امکانات محدود و در مقایسه با امکانات رقبا، تلاش کردیم تا دستاوردهای کشورمان در حوزه های مختلف و به ویژه فرهنگی، را به درستی منعکس کنیم. خداوند را شاکریم که بنا به اظهار برخی از نخبگان و شخصیت‌های فرهنگی و با توجه به محدودیت منابع وامکانات تا حدودی موفق عمل کردیم.

زبان فارسی و ایرانشناسی

وی به گسترش دوره‌های زبان فارسی و مطالعات ایرانشناسی در دانشگاه‌های برجسته قزاقستان از جمله دانشگاه بین‌المللی آستانه، دانشگاه نظربایف، دانشگاه ملی اوراسیا و دانشگاه دفاع ملی اشاره کرد و گفت: حتی برای شیعیان جنوب قزاقستان، با توجه به محدودیت منابع، دوره‌های متنوع زبان فارسی و ایرانشناسی و نمایشگاه‌های فرهنگی و هنری برگزار کردیم و در این حوزه عملکرد مطلوبی داشتیم.

رایزن سابق فرهنگی کشورمان در جمهوری قزاقستان از دیگر برنامه‌های علمی و فرهنگی مشترک را برگزاری  همایش‌های مختلف علمی و فرهنگی به منظور معرفی مشاهیر و مفاخر دو کشور همچون حکیم ابونصر فارابی و خواجه احمد یسوی، دانست و گفت: در حد توان برنامه‌های علمی و فرهنگی خوبی جهت معرفی مشاهیر و مفاخر دو کشور انجام شد و اساتید و دانشجویان قزاقی که اطلاعات کمتری از این مشاهیر داشتند، برای گذراندن دوره‌های تکمیلی فارابی شناسی به مراکز علمی و فرهنگی استان‌های تهران، قم و خراسان رضوی اعزام شدند. این اساتید پس از بازگشت، نگاهشان کاملاً تغییر کرد و توانستند مشاهیر و مفاخر را به درستی به اساتید و دانشجویان خود معرفی کنند.

طالبی‌متین با استناد به دیدار رئیس جمهوری قزاقستان در خرداد ۱۴۰۱ با رهبر معظم انقلاب، که ایشان پیشنهاد بهره مندی از هزار سال تجربه ایران در خصوص فارابی را مطرح کردند، بیان کرد: کتاب «در مسیر احیای آثار فارابی» نوشته دکتر اکبر اسدزاده و کتاب «ایران: تاریخ هنر» تألیف دکتر آیت‌اللهی به زبان قزاقی ترجمه شد و مراکز علمی و فرهنگی قزاقستان با استقبال مشتاقانه از آنها استفاده می‌کنند. همچنین، آثار شهید سلیمانی و دیگر مفاخر معاصر کشورمان به زبان قزاقی ترجمه و معرفی شدند.

تفاهمنامه‌ها و اجرای آنها

رایزن سابق فرهنگی کشورمان به انعقاد تفاهمنامه‌های همکاری با دانشگاه هنر آستانه و دانشگاه ملی هنر تهران، دانشگاه ملی اوراسیا و دانشگاه جامعه‌المصطفی، دانشگاه بین‌المللی آستانه و دانشگاه خوارزمی و مرکز ملی نسخ خطی قزاقستان اشاره و تأکید کرد: انعقاد تفاهمنامه مهم است، اما اجرای آن مهمتر. خوشبختانه، تا حد امکانات، بخش قابل توجهی از این تفاهمنامه‌ها اجرایی شده و یا در حال انجام است.

وی افزود: قزاقستان مشتاق شناخت و  بازسازی پیشینه تمدنی خود از طریق میراث ایران بزرگ است؛ هیأت‌های علمی و فرهنگی متقابل مبادله شد و برنامه‌های مشترکی با کتابخانه ملی آستان قدس رضوی، سازمان اسناد و کتابخانه ملی و مرکز بین‌المللی میکروفیلم نور تهران برگزار شد.

فعالیت‌های دینی با مشارکت محلی

طالبی‌متین با توجه به حساسیت‌های حوزه دینی در قزاقستان که زیر نظر اداره دینی مسلمانان انجام میشود، گفت: برای نخستین بار، با مشارکت این اداره، مسابقات حفظ قرآن کریم برگزار شد که استمرار خواهد یافت. نمایشگاه‌های قرآنی در مراکز علمی، فرهنگی و دینی برپا شد. همچنین، با توجه به محدودیتهای مالی، دوره‌های مجازی فرهنگی برای طلاب علوم دینی با همکاری مرکز بین‌المللی قرآن و تبلیغ برگزار شد که به ارتقای توان علمی اساتید دینی قزاقستان کمک شایانی کرد.

بهره برداری از ظرفیت نوروز و استان‌های همجوار

رایزن سابق فرهنگی کشورمان، نوروز را مؤلفه قدرت نرم دو کشور دانست و افزود: قزاقستان یک ماه (مارس) را به نوروز اختصاص می‌دهد، در حالی که ما ۱۳ روز آن را گرامی می‌داریم. با اعزام گروه‌های هنری و برنامه های فرهنگی، از این ظرفیت بهره بردیم. همچنین، از پتانسیل استان‌های گلستان، مازندران و گیلان - همجوار دریای خزر - برای تقویت تعاملات استفاده کردیم که استمرار خواهد یافت.

چالش‌ها و راهکارها

وی عدم هم افزایی و انسجام میان دستگاه‌های فرهنگی داخل کشور را مهمترین چالش برشمرد و تأکید کرد: دستگاه‌ها باید با مأموریت قرارگاهی سازمان فرهنگ و ارتباطات هم‌افزا شوند و سهم خود را در دیپلماسی فرهنگی ادا کنند. با تحقق این امر، آینده درخشانی متوجه دیپلماسی فرهنگی خواهد بود.

طالبی‌متین همچنین، بیان کرد: مردم قزاقستان ایران را بسیار دوست دارند، اما شناختشان به دلیل قدرت رسانه‌های معاند مجازی ناقص است. با اعزام بلاگرها و اینفلوئنسرهای قزاقی به ایران، تلاش شد تصویر واقعی دستاوردها منعکس شود. افزایش پروازهای مستقیم، لغو محدودیت روادید و پیگیری گردشگری، شناخت را افزایش می‌دهد. نخبگان قزاقی ایستادگی ایران در برابر رژیم صهیونیستی و آمریکا را تحسین می‌کنند و از داشتن همسایه قدرتمندی چون ایران بر خود می‌بالند.

فرصت‌های آینده

رایزن فرهنگی سابق ایران در قزاقستان بر اعتمادسازی دوجانبه تأکید کرد و گفت: ایجاد اتاق‌های زبان فارسی و  ایرانشناسی در قزاقستان و حضور متقابل، ضروری است. مشارکت در بازسازی آرامگاه خواجه احمد یسوی از طرف دولت قزاقستان درخواست رسمی شده و در حال پیگیری است. نمایشگاه «شکوه میراث باستان ایران» با همکاری موزه ملی قزاقستان و موزه ملی ایران، به مدت بیش از یک ماه در شهرهای مختلف قزاقستان برگزار خواهد شد. جشنواره بین‌المللی عشایر با حضور بیش از ۱۱۰ کشور، رتبه برتر ایران را به همراه درآمدزایی از آثار هنری بانوان به ارمغان آورد. نمایشگاه بین‌المللی کتاب اوراسیا نیز فرصتی برای معرفی هنرمندان و اقتصاد فرهنگ است.

کنگره رهبران ادیان و خاطره‌های دلنشین

وی در بخش پایانی سخنانش، حضور مقتدر ایران در کنگره رهبران ادیان جهانی و سنتی (هر سه سال یکبار) را ستود و از نقش هوشمندانه و فعال ریاست محترم سازمان و هیات همراه قدردانی کرد.

طالبی‌متین با بیان خاطرات خود از دوران مأموریتش در قزاقستان، خاطرنشان کرد: رئیس یکی از دانشکده‌های دانشگاه بین‌المللی آستانه قزاقستان در ملاقات با اینجانب گفت: «هرگاه به رایزنی فرهنگی ایران در آستانه می‌آیم، احساس آرامش می‌کنم و هویتم را می‌یابم.» به نظرم این نشان دهنده عمق ریشه‌های فرهنگی و تمدنی ماست. رایزنی فرهنگی ایران به مثابه لنگرگاه هویت برای ایرانیان و علاقه‌مندان به تمدن کهن ما عمل می‌کند.