چرا حضور حضرت معصومه (ع) در قم اهمیت دارد؟

به گزارش خبرنگار ایلنا، در منابع حدیثی شیعه، حدیثی از امام رضا (ع) درباره خواهر بزرگوارشان، حضرت فاطمه معصومه (س) نقل شده که بیانگر مقام والای ایشان است. این حدیث با سندهای مختلفی روایت شده که به یکی از آن‌ها اشاره می‌شود: 

«مَنْ زَارَ الْمَعصُومَةَ بِقُمْ کَمَنْ زَارَنِی؛ کسی که [قبر] معصومه را در قم زیارت کند، مانند کسی است که مرا زیارت کرده است.» 

سند حدیث: این روایت با اسناد مختلفی در کتاب‌های معتبر آمده است. یکی از مشهورترین اسناد، از طریق مرحوم شیخ صدوق (ره) در کتاب «ثواب الاعمال و عقاب الاعمال» و نیز در «عیون اخبار الرضا (ع)» و «امالی» او نقل شده است. سلسله سند شیخ صدوق به این صورت است که او از محمد بن حسن بن احمد بن ولید (راوندی)، از محمد بن حسن صفار، از احمد بن محمد بن عیسی اشعری، از احمد بن محمد بن خالد برقی روایت می‌کند. 

همچنین، محدثان بزرگی مانند علامه مجلسی این حدیث را در «بحارالانوار» (جلد ۱۰۲، صفحه ۲۶۶) ذکر کرده و آن را حسن (پذیرفته شده) می‌دانند. 

این حدیث شریف، نشان‌دهنده جایگاه رفیع حضرت معصومه (س) نزد خداوند و ائمه اطهار (ع) است و چگونه زیارت ایشان، هم‌تراز زیارت برادر بزرگوارشان، امام رضا (ع) قرار داده شده است. این امر، بر فضیلت زیارت کریمه اهل بیت و اهمیت شهر قم به برکت وجود مبارک ایشان تأکید دارد. 

در سپیده‌دم یک روز پاییزی، شهر قم میزبان بانوی بزرگواری شد که قدومش بر این دیار، برکات آسمانی را به ارمغان آورد. سالروز ورود حضرت فاطمه معصومه (س) به این شهر، نقطه‌ای درخشان در تاریخ شیعه است. ایشان پس از تحمل رنج‌های بسیار در مسیر رسیدن به برادر بزرگوارشان، امام رضا (ع)، در این سرزمین اقامت گزیدند و اگرچه مدت اقامتشان کوتاه بود، اما چنان شعفی از معرفت و عشق بر جای گذاشتند که قم را تا ابد به «حرم اهل بیت (ع)» مبدل ساخت. 

این واقعه، تنها یک رویداد تاریخی نیست؛ بلکه تجلی‌گاه عظمت زنی است که ایستادگی در مسیر ولایت، شرافت و مقامش را تا به اوج رساند. امروز، قم به برکت وجود پربرکت این بانوی بزرگ جهان اسلام، به کانون علم و دانش و دیانت تبدیل شده و حرم مطهرش، مأمن دل‌های تشنه و عاشقان اهل بیت (ع) است. 

ورود ایشان به قم، یادآور این حقیقت ژرف است که پیروی از راه حق، هرچند پررنج، سرانجامی نورانی و جاودانه دارد. سلام و درود خدا بر او که چراغ هدایت و نماد صبر و وفا بود.

قم قبل از اسلام به صورت چند قلعه بوده که عده‌ای زرتشتی و یهودی در آن زندگی می‌کردند. بعد از اسلام با آمدن اشعری‌ها (که اصالتا شیعه و یمنی تبار بوده‌اند)، کم کم این سرزمین توسعه یافت. در اوائل قرن اول و در سال ۲۳ هجری شهر قم توسط لشکر اسلام فتح و رفت و آمد مسلمانان عرب به قم آغاز شد. نخستین کسانی که از اشعری‌ها به قم آمدند عبدالله بن سعد و عبدالله احوص و عبدالرحمن و اسحاق از فرزندان سعد بن مالک بن عامر اشعری بودند و به این ترتیب ارتباط شیعیان خالص علوی با قم برقرار شده و مامن شیعیان گردید. از آن زمان مردم قم به مذهب اهل بیت علیهم السلام علاقه خاصی پیدا کرده و به همین جهت مورد سختگیری و بی‌مهری خلفای حاکم و ستمگر عصر خود بودند. 

شهر قم قبل از ورود حضرت معصومه علیها السلام از آبادانی ظاهری بی‌بهره بود و اهالی شیعی مذهب آن در اثر بی‌توجهی حاکمان مورد آزار و اذیت‌بودند، اما از لحاظ ایمان و اعتقاد مذهبی، این شهر بهترین فضای معنوی را داشته و زمینه پذیرش اهل بیت پیامبر صلی الله علیه و آله و یاران با وفای آنان در این منطقه کاملا فراهم بود. 

به همین جهت امامان معصوم علیهم السلام در مناسبت‌های مختلف، شهر قم و اهالی آن را مورد عنایت قرار داده و عبارات زیبایی را که حاکی از علاقه‌مندی آن بزرگواران به این خطه ایران بود، بیان می‌کردند. حتی گاهی ائمه اطهار با فرستادن تحفه‌ها و هدایا اهل قم را مفتخر می‌ساختند. از جمله می‌توان به ابی جریر زکریا بن ادریس و زکریا بن آدم و عیسی بن عبدالله و چند نفر دیگر اشاره نمود که به افتخار اخذ هدایای ارزشمندی همچون انگشتری و جامه و کفن از دست مبارک ائمه هدی علیهم السلام نائل شدند.

لازم به ذکر است که هر ساله ستاد آیین های فاطمی که ریاست آن را تولیت آستان مقدس حضرت فاطمه معصومه سلام الله علیها برعهده دارد، به مناسبت سالروز ورود کریمه اهل به قم، آیین‌های مرتبط با این ایام تا رحلت آن حضرت، پس از ۱۷ روز اقامت در قم برگزار می‌کند.