ایلنا گزارش می‌دهد؛
مردم «یزدِ کوچک ایران» را نمی‌شناسند!/ نزدیک به ۷۰ درصد از بافت تاریخی هرند از بین رفته است
۳۰ پلاک تاریخی در بافت هرند تخریب شد تا یک بوستان ساخته شود!
سفرنامه‌نویسان، از هرند به‌عنوان «یزدِ کوچکِ ایران» نام می‌برند. شهری که مملو از بادگیرها و آب‌انبارهای بزرگ است و به‌لحاظ فرم معماری کاملا شبیه به یزد. اما این شهر تاریخی که اتفاقا جزو محدود 168 شهر تاریخی مصوب شده شورای عالی معماری و شهرسازی است، طی سالهای اخیر با تخریب‌های بی‌امان مواجه شده و درحالحاضر نزدیک به 70 درصد از ساختار تاریخی خود را از دست داده است. تخریب پلاک‌های شخصی و تاریخی توسط مردم از یک سو و بی‌تفاوتی ارگان‌های متولی و شهری نسبت به 35 درصد باقیمانده از این بافت تاریخی سبب شده بافت‌‌تاریخی هرند همانند دیگر بافت‌های تاریخی ایران نفس‌های آخر را بکشد.
به‌گزارش خبرنگار ایلنا، هرند یکی از شهرهای تاریخی ایران است که در شرق استان اصفهان واقع شده است. شهری که از معماری یزد الهام و الگو گرفته به‌طوری‌که سفرنامه‌نویسان پس از بازدید از این شهر لقب یزد کوچک ایران را به آن داده‌اند. با این وجود هرند نیز همانند دیگر بافت‌های تاریخی ایران از توسعه و مداخلات شهری در امان نمانده است. خیابان کشی و ساخت بوستان و پارک در قلب بافت تاریخی بسیاری از محدوده‌های تاریخی هرند را خالی کرد و با از دست رفتن بسیاری از بناها و ویژگی‌های شاخص بافت، تکه‌‌ای کوچک از این بافت ارزشمند تاریخی باقی ماند.
کارشناسان و متخصصان بافت‌های تاریخی کشور معتقدند، مقایسه عکس‌های هوایی سال 1335 با وضعیت فعلی نشان می‌دهد که بافت تاریخی هرند نزدیک به 70 درصد از ساختار خود را از دست داده است و از این بافت تاریخی ارزشمند تنها 35 درصد باقی مانده است.
آنها می‌گویند، درحالحاضر نه میراث‌فرهنگی و نه مسئولان شهری هرند، کوچکترین توجهی به حفظ و نگهداری بقایای باقیمانده از بافت تاریخی هرند ندارند. براساس گزارش‌ها، درحالحاضر تعداد زیادی از پلاک‌های تاریخی که شخصی و در اختیار مردم است درحال تخریب است اما هیچ اقدامی از سوی مسئولین صورت نمی‌گیرد.
«محمد‌مهدی کلانتری» کارشناس میراث‌فرهنگی و دبیر کمیته حفاظت از بافت‌های تاریخی کشور در رابطه با وضعیت فعلی بافت تاریخی هرند می‌گوید: هرند جزو محدوده ۱۶۸ شهر تاریخی ایران است که مصوبه شورای عالی معماری و شهرسازی را دارد. با اینکه در این مصوبه تاکید شده هر گونه توسعه بزرگ مقیاس، ایجاد معبر جدید و هرگونه تعریض معبر و تجمیع پلاک در محدوده‌های مشخص شده در این ۱۶۸ شهر تاریخی ممنوع است اما تخریب‌های این شهر تاریخی نیز همانند تمام شهرهای تاریخی ایران از پیش از انقلاب با خیابان‌کشی‌ها آغاز شد و این روند تخریب بعد از انقلاب نیز ادامه پیدا کرد.
او گفت: با اینکه هرند به لحاظ فرم معماری بسیار به ساختار معماری یزد شباهت دارد و از بادگیرها و آب‌انبارهایی بزرگ که نمونه‌های آن در ایران کم نظیر است برخوردار است اما از دهه‌های گذشته تا همین الان با تخریب‌های گسترده مواجه بوده است. خیابان‌کشی‌ها و خالی کردن محدوده‌های زیادی از بافت به‌خصوص در اطراف حسینیه هرند که تخریب‌ها در آن بخش بسیار قابل توجه است گرفته تا تخریب‌های پلاک‌های ارزشمند برای تبدیل کردن بخشی از بافت به بوستان و پارک.
کلانتری به ایلنا گفت: پس از بازدیدهای میدانی که از این بافت تاریخی داشتم، فقط در یک نقطه که قلب بافت تاریخی هرند است ۳۰ پلاک تاریخی تخریب شده تا بخشی از بافت تبدیل به پارک و بوستان شود.
آنطور که دبیر کمیته حفاظت از بافت‌های تاریخی ایران می‌گوید: درحالحاضر هم پلاک‌های تاریخی که صاحبان آن شخصی و متعلق به مردم است برای نوسازی تخریب می‌شود و مردم درحالی اقدام به تخریب بناهای تاریخی خود و نوسازی خانه‌ها می‌کنند که می‌توانند با مرمت بناها و تبدیل آنها به کاربری‌های گردشگری به یک درآمد پایدار برسند اما متاسفانه نه میراث‌فرهنگی در این بافت تولی‌گری می‌کند نه مسئولان شهری و شهرداری گامی در جهت حفاظت از بافت برمی‌دارند. درحالی که داشته‌های فرهنگی بافت تاریخی هرند بی‌نظیر است.
این کارشناس میراث‌فرهنگی به موضوع حفاظت که در بافت‌های تاریخی ایران به صورت مقطعی نگاه می‌شود تاکید کرد. به گفته کلانتری، موضوع حفاظت در بافت‌های تاریخی ایران، به‌هیچ وجه یک موضوع الزامی نیست و هر مسئولی در دوره‌ای بنا به علایق و اولویت‌هایش به آن می‌پردازد به‌طور مثال در همین بافت تاریخی هرند یک دوره‌ای شورای شهر و شهرداری پیشین به موضوع حفاظت بسیار اهمیت می‌دادند و در همین راستا اقدامات مثبت مرمتی توسط شورای شهر و شهرداری صورت گرفت بدون آنکه میراث‌فرهنگی در همان دوره همکاری کند.
کلانتری افزود: در دوره پیشین شورای شهر مسئولان شهری اقدام به سنگفرش کردن بافت، مرمت بناها و آب‌انبارها پرداختند حتی بدنه‌سازی‌های بسیار خوبی هم در بخشی از بافت هرند انجام شده و در راسته بازار نیز اتفاقات بسیار خوبی رخ داده با اینکه تمام طاق‌ها در راسته بازار فروریخته بود اما با مرمت و بازسازی‌های شهرداری دوره قبل بخشی از راسته بازار هرند به‌خوبی احیاء شد.
او گفت: با این حال آنچه که در بافت‌های تاریخی ایران مهم است حفاظتی همیشگی از آنها توسط مسئولان متولی و شهری و تمام نهادهای کشور است. به‌عبارتی نهادهای دولتی و غیردولتی باید خود را ملزم به حفاظت از سرمایه‌ها و داشته‌های فرهنگی یک شهر بدانند اینکه اقدامات مثبتی در یک دروه توسط نهادی که همیشه تخریب‌گر بوده رخ می‌دهد بسیار قابل توجه است اما آنچه مهم است تدوام این نگاه در بافت‌های تاریخی ایران است.
او گفت: بافت تاریخی هرند بسیار منحصربه‌فرد است و حرف برای گفتن در تاریخ و معماری و شهرسازی دارد بنابراین مردم ایران در وهله اول باید بدانند که هرند کجاست و چه آثاری دارد؟ پس از آن نوبت به نهادهایی می‌رسد که درحال تخریب این بافت هستند و یا موضوع میراث‌فرهنگی را رها کرده‌اند این نهادها باید بدانند که که بافت تاریخی هرند ارزش های معماری بی‌نظیری دارد و قابلیت آن را دارد که با مرمت و احیاء تبدیل به یک مقصد گردشگری شود.
کلانتری ادامه داد: متاسفانه کسی از مردم ایران هرند را نمی‌شناسد کسی نمی‌داند که عظیم‌ترین آب‌انبارهای ایران با گنبدهای بزرگ در هرند واقع شده‌اند و این سرمایه‌های تاریخی درحالی از بین می‌رود که وقتی عکس هوایی سال ۱۳۳۵ را با وضعیت فعلی مقایسه می‌کنید مشخص می‌شود که نزدیک به ۷۰ درصد از ساختار بافت از دست رفته است و این شاخصه‌های معماری حذف شده‌اند.
