از سرنوشت اصناف هنری چه خبر؟
انتقاد تئاتری‌ها از دو وزارتخانه کار و ارشاد/ انجمن‌های صنفی تا دوماه دیگر تعطیل می‌شوند/ هویت و معیشت هنرمندان تئاتر در خطر است
خانه تئاتر امروز شنبه یازدهم آذرماه پس از تلاش‌های بسیار برای تشکیل انجمن‌های صنفی هنرمندان و به نتیجه نرسیدن تعاملات و تلاش‌ها باحضور مسئولان و نماینده‌ها و اهالی رسانه، انتقادات خود را رسانه‌ای کرد.
به گزارش خبرنگار ایلنا، نشست خبری عملکرد اصناف خانه تئاتر عصر روز شنبه یازدهم آذرماه در سالن کنفرانس، خانه تئاتر برگزار شد. ایرج راد و نماینده برخی انجمن‌های صنفی خانه تئاتر در این رویداد حضور داشتند.
طی این رویداد، کارگروه پیگیری وضعیت اصناف هنرمندان تئاتر گزارشی ارائه داد و از کم‌کاریهای متعدد دو نهاد مسئول انتقاد کرد.
در بخشی از این گزارش آمده است: فراهم ساختن امکان تاسیس تشکل‌های صنفی توسط فعالان حوزه فرهنگ، هنر و رسانه برای دهه‌های متوالی از جمله وظایف و تعهدات تمامی دولت‌ها و از حقوق معوقه هنرمندان بوده است، که ایفای آن به اشکال مختلف و به کرات در قوانین کلان و تعهدات بین المللی کشور نیز مورد پذیرش، تایید و تصریح مسئولان بوده است.
در ادامه ایرج راد رئیس هیئت مدیره خانه تئاتر درباره روند طی شده برای تشکیل انجمن‌های صنفی تئاتر به ارائه توضیحاتی پرداخت.
توضیح درباره آیین نامه‌ای که نوشته نشد
او در ابتدای صحبتهایش گفت: نامه‌ها و پرونده‌هایی داریم که بر اساس آنها بخشی از مسائل و مشکلاتمان پس از مدتی طولانی به نتیجه رسیده است.
او افزود: در برنامه چهارم توسعه کارها در راستای تاسیس تشکل‌های صنفی توسط فعالان حوزه فرهنگ و هنر و رسانه صورت نگرفت و در ادامه به برنامه ششم توسعه رسید. سپس انجام کارهای آیین‌نامه‌ای که نوشته نشده بود باز هم به تعویق افتاد و تا امروز ادامه یافته است.
راد گفت: در آن دوران که آقای سیدعباس صالحی وزیر وزارت ارشاد اسلامی و آقای شریعتمداری وزیر کار بودند، قرار شد جلسه‌ای برگزار شود تا با حضور نمایندگان انجمن‌ها وزارت کار و امور اجتماعی و هنرمندان آیین‌نامه ای نوشته شود و این اتفاق افتاد.
ایرج راد ادامه داد: یک سال و نیم هر چهارشنبه این جلسات به صورت مرتب برگزار شده و نماینده خانه موسیقی، خانه سینما و نماینده بخش هنرهای تجسمی و در این رویداد شرکت داشتند. از وزارت کار هم نماینده‌هایی بودند و پس از یک سال و نیم بررسی بندهایی بیان شدند که درباره حقوق بیکاری و وضعیت معیشتی و ارتزاق هنرمندان عرصه تئاتر بودند. جلسات ساعت‌ها طول می‌کشید و آقای شریعتمداری آمدند.
راد اذعان داشت: در نهایت با حضور آقایان صالحی و شریعتمداری با حضور در تالار رودکی اساسنامه مورد وثوق همه امضا شد. در ادامه مصوبه به هیئت دولت رفت و با آن موافقت شد. در ادامه قرار شد نمایندگان ارشاد و خانه‌های سینما، موسیقی، تئاتر و تجسمی برای تشکیل انجمن‌ها فعالیت خود را آغاز کنند. قرار بود انجمن‌هایی که تشکیلاتی دارند تقاضاهایشان بررسی شود. این تشکل‌ها قرار بود سراسری باشند.
انتخاب کردیم که انجمن ها عام باشند
ایرج راد گقت: در جلسات به این نتیجه رسیدیم که انجمن عام باشیم یا خاص که عام مورد توجه قرار گرفت. انجمن‌های خاص مانند نظام پزشکی مدیرانشان یا باید انتصابی باشند یا مورد بررسی قرار گرفته باشند. انجمن‌های عام توسط مجمع عمومی و انتخابی اعضایش انتخاب می‌شود که در نهایت ما انجمن عام را انتخاب کردیم.
شورای نگهبان گفت بندها اشکال شرعی دارند
وی بیان کرد: این قضیه انجام شد و در کمیسیون بند چهار با ریاست خودم، گزینه ها را بررسی کردیم و توانستیم تکلیف شش انجمن خانه تئاتر را مشخص کنیم. کارها انجام شد و قرار شد آن انجمن‌ها شناسه ملی بگیرند و دفاتری انتخاب کنند. شش انجمن شناسه ملی گرفتند اما یکباره اعلام شد در این زمینه سه شکایت مطرح شده است. سپس در شورای نگهبان عنوان کردند بندها از نظر شرعی اشکال دارند و بخش قضایی و حقوقی هم آن را تایید کرد. از این به بعد، دیگر مشخص نبود انجمن‌ها چه باید بکنند؟ چون درباره آنها واکنشی از وزارت ارشاد و وزارت کار و امور اجتماعی ندیدیم. در ادامه هم دوستان به اداره کار رفتند و برای مجمع‌ها با مشکلات زیادی مواجه شدند. پاسخ این بود که می‌گفتند در حال گفتگو هستیم تا به نتایجی برسیم.
یک فقدان تاریخی
او ادامه داد: دلیل این وضعیت و رسمیت ندادن به انجمن‌های صنفی و تشکل‌های هنری به سال‌ها قبل و حتی دوره قاجار برمی‌گردد. در قدیم لبوفروش‌ها هم صنف داشته‌اند اما متاسفانه هنرمندان فاقد صنف بوده‌اند.
راد افزود: در ادامه این مسیر تاریخی بود که هنرمندان استخدام شدند. بعدها در سال‌های پس از انقلاب شغل‌های هنری ستاره دار شدند و پس از بازنشستگی افرادی که خودم هم جزوشان هستم دیگر هنرمندان در مشاغل هنری استخدام نشدند و به همین دلیل هنر از دایره شغلی خارج شد. قاعدتا وقتی شغل نباشد امنیتی هم نیست و اوضاع صنفی مبهم خواهد بود.
تشکیل مجمع انجمن‌ها مشروعیت ندارد
ایرج راد تاکید کرد: الان وضعیت انجمن‌ها که دوساله شده‌اند، خوب نیست و اگر مجمع تشکیل دهند مشروعیت ندارد. سه‌ساله‌ها هم به زودی به سرنوشت دوساله‌ها دچار می‌شوند و نمی‌توانند مجمع تشکیل دهند.
انجمن‌های صنفی شروع نکرده باید مالیات بدهند
راد اضافه کرد: از طرف دیگر هر آنچه باید انجام می‌شده، شده و حال اصناف باید به خاطر دفاتری که گرفته‌اند باید مالیات بدهند. واقعا وضع مشخص نیست. اگر بخواهند خودشان منحل کنند حداقل یکسال طول می‌کشد، اما ما به دنبال انحلال نیستیم و حتما باید باشند و حقشان گرفته شود. ما خواهان پاسخگویی هستیم و می‌خواهیم اگر مشکلات شرعی و حقوقی هست به واسطه نشست‌ها آنها را حل کنیم تا هنرمندان به حق و حقوق صنفی خود برسند مانند الان بی‌هویت نباشند.
سرنوشت صدها تئاتری مبهم است
ساسان پیروز نماینده انجمن صنفی سراسری منتقدان و پژوهشگران تئاتر هم در بخش دیگری از برنامه به ارائه توضیحاتی پرداخت. او گفت: دلیل برگزاری این نشست سرنوشت مبهم متقاضیان و اعضاست. بیش از دو هزار نفر اعضای انجمن‌ها و بیش از ۱۵۰۰هنرمند که برای عضو شدن در اصناف، تلاش کردهاند، جایی متوقف شده است. طی دوسال گذشته انجمن‌های صنفی تشکیل شده و در شرف تشکیل، پیگیر مشکلات بودند، اما متاسفانه به نتیجه نرسیدند.
او افزود: تلاش‌های بسیار زیادی بوده و از وزارت کار پیگیر حل آنها بودیم، اما امروز با انبوه مشکلات حل نشده، نگرانی‌ها بیشتر شده است.
پیروز ادامه داد: طی دوسال گذشته جلسات خانه تئاتر و انجمن‌های صنفی با وزارت کار برگزار نشده و این عدم تمایل از سوی وزارت کار بوده است. در همین راستا احتمال دارد برخی اصناف تا دو ماه آینده منحل شوند چون ابهاماتی وجود دارد.
دولت برای احقاق حق انجمن‌ها کوتاهی کرده است
ساسان پیروز گفت: تشکیل انجمن جزو حقوق هنرمندان است که چند دهه ایفا نشده و پس از تحقیقات مفصل حقوقی خلاء قانونی در قوانین کار حل شده و صنف‌ها تشکیل شده، اما دوسال است معلق مانده‌ایم. انجمن‌ها تمام کارهای لازم را انجام داده‌اند و اسناد آنها موجود است، اما اجرای برنامه ششم توسعه و رسیدگی به امور فعلی تکلیف دولت بوده است. اگر شکایتی بوده دولت باید به دنبالش می‌رفته که نرفته است.
او افزود: دولت بیست ماه فرصت داشته و طی این مدت کاری انجام نشده و حال فقط دو ماه مانده است. انجام کارها هنوز شدنی است.
ساسان پیروز در بخش دیگری از صحبتهایش گفت: ما به وزارت ارشاد هم نامه زدیم، اما پاسخی نداشتیم. انحلال ناخواسته حقوق حرفه‌ای هنرمندان را ضایع می‌کند.
وی گفت: تعداد زیادی از صنف‌ها کارها را کردهاند و حتی برخی پروانه فعالیت گرفته‌اند اما درها بسته شده است. هر کدام لااقل یکسال برای انجام مراحل قانونی وقت و هزینه و انرژی صرف کردهاند.
ساسان پیروز تاکید کرد: امروز پافشاری ما این است که دوباره دهه‌ها این روند سر و سامان یافتن اوضاع صنفی تئاتر و انجمن‌های آن به تعویق نیفتد و با ابهام مواجه نباشد.
ما دچار بحرانیم!
در ادامه مراسم سعید ذهنی نماینده و رئیس هیئت مدیره انجمن صنفی سراسری موسیقی تئاتر نیز دقایقی با حضار صحبت کرد.
او گفت: در شرایطی هستیم که در مقابل اعضای امیدوار و با انگیزه قرار گرفته‌ایم. اما به دلیل بی‌مسئولیتی مسئولان جوابی برای اعضا نداریم و آنها به خاطر وضعیت مبهمی که دارند، دچار سرخوردگی شده‌اند.
ذهنی افزود: ما دچار بحران هستیم و قرار نیست به اوج فاجعه برسیم.
او ادامه داد: مسئله بعدی این است که اسناد و مدارک شش انجمن صنفی کامل شده است. دوستانی دیگر برای ثبت و ایجاد دیگر انجمن‌های صنفی مراحل بالا را طی کردهاند؛ اما به نتیجه نرسیده‌اند و مدارکش هست. و اینکه ما در زمان کرونا و در آن شرایط ناجور دنبال انجام مراحل برای ثبت و تشکیل اصناف بودیم و همه مدراک را با خودمان آورده‌ایم.
وزارت کار کم کاری می‌کند/ قصد انحلال نداریم
سپس فریبا جدی کار نماینده انجمن صنفی سراسری نمایشگران عروسکی درباره وضعیت این بخش گفت: ما برای تشکیل انجمن صنفی شناسه گرفته‌ایم و همه کارها انجام شده، اما نمی‌توانیم به اعضا متعهد باشیم چون وزارت کار برای سروسامان دادن به اوضاع فعلی کاری انجام نمی‌دهد. امسال پس از ماه‌ها نامه داده‌اند و گفته‌اند تشکیل صنف در آینده انجام شدنی است و نماینده فرستاده‌اند.
فریبا جدی کار در پایان گفت: ما قصد انحلال نداریم اما دولت باید از، طریق دادگاه اقدام کند. لذا بهتر است مشکلات کوچک موجود حل شود تا اینکه کلا بخواهند ما را کنار بگذارند.
نگاه وزارت کار به ما دوپهلوست!
مهدی آشنا رئیس انجمن صنفی سراسری عکاسان هم گفت: این دوپهلو بودن نگاه قانونی به ما از سمت وزارت کار است. کارهای مالیاتی را از ما می‌پذیرند و اگر کم کاری یا عدم پرداختی صورت گیرد به ما تذکر می‌دهند. اما زمانی که بحث صنف پیش میان می‌آید نماینده نمی‌فرستند. حتی جواب نامه‌های ما را نمی‌دهند. ما دوبار نامه زدیم و پاسخ ندادند.
او ادامه داد: نامه هم زمانی دادند که ما انجمن را از طریق روزنامه آگهی کردیم. نمی‌توانیم چرخه را معیوب رها کنیم.
آشنا گفت: حالا پس از تلاش‌های بسیار و صرف زمان کارها انجام شده اما ما در نقطه‌ای گیر افتاده‌ایم. ندادن نماینده به معنای انجام کارهای قانونی انجمن نیست و ما مجبوریم کارها را جلو ببریم.
او در پایان گفت: ما ناگریز به ادامه‌ایم هرگز خودمان منحل نمی‌کنیم و انحلال را به راحتی نمی‌پذیرم.
تاکید بر اعتمادسازی متقابل
محضری نماینده انجمن صنفی سراسری نمایشنامه نویسان و مترجمان هم گفت: در این گونه کارها موضوع اعتمادهای متقابل است. ما با اعتماد به سال‌ها تلاش برای تشکیل اصناف در دوران کرونا، بارها و بارها مسیر خانه تئاتر و وزارت کار و ارشاد را رفتیم و آمدیم تا در نهایت مجمعی برگزار شد و رای گیری صورت گرفت. ما برای تشکیل صنف تا مرحله دریافت پروانه پیش رفتیم، شناسه هم گرفتیم اما روند متوقف شد و حال دوسال است بلاتکلیفی.
او در پایان بیان کرد: امیدوارم در زمینه اعتمادسازی کارهایی شود. دو سه هزار نفر و بیشتر متقاضی داریم که الان بی‌اعتماد شده‌اند و امیدوارم برای رفع این قضیه اقدامی شود.
علی گوینی نماینده انجمن صنفی سراسری نمایشگران حرکت نیز در ادامه نشست، گفت: طبق بررسی‌ها و قانون اساسی، وزیران در برنامه چهارم کارشناسایی‌هایی کردهاند تا انجمن‌ها شکل بگیرند اما این اتفاق نیفتاد.
او افزود: انجمن ما هم اساسنامه تیپ از وزارت کار تحویل گرفت. این اساسنامه بدون مشکل شکل گرفته و ما بر اساس همان تخصص‌ها را گنجاندیم و شناسه صنف ایجاد شد. پس از گرفتن مجوز و شناسه، سه بار مدارک را فرستادم و همه را برگشت زدند و شناسه ندادند.
او افزود: من به وزارت کار رفتم و گفتند می‌توانید مجمع برگزار کنید ولی نماینده نمی‌دهیم. من با آیین نامه و اساسنامه را مطالعه کردم و دیدم مغایرتی نیست. بعد که پرسیدم گفتند سه نفر شکایت کردهاند و بندهایی با قوانین کشور مغایرت دارد که منجر شده رای‌هایتان منفی شود.
ما بخشی از جامعه‌ایم
گودینی ادامه داد: چرا این اتفاق‌ها علنی نیفتاده و چرا مکتوب به ما نگفتند. ما بخشی از جامعه هستیم و از حوزه هنر ارتزاق می‌کنیم. آیا نباید در صنفمان حرکت هنری انجام دهیم؟ ما بر اساس قوانین کشور کار می‌کنیم چرا نباید صنف داشته باشیم؟
گودینی در پایان نسبت به رفع اشکالها ابراز امیدواری کرد.
کاظمی عضو انجمن کانون تئاتر خیابانی هم گفت: دوسال است به دنبال تشکیل هستیم و تا مرحله دریافت شناسه رفتیم، اما آن را به ما ندادند.
وی گفت: ما شبیه نوزادانی هستیم که بی‌شناسنامه مانده‌اند. خواهشم از وزارت کار و وزارت ارشاد است که پاسخی داشته باشند و تا هستند کار نیکی انجام دهند. لااقل اینکه راهکار بدهند.
